Wawrzyniec Stanisław Benik

Wawrzyniec Stanisław Benik CM

Tablica pamiątkowa w kościele św. Trójcy w Mławie
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	17-08-1674 Reszel
Data i miejsce śmierci	23-04-1720 Mława
Miejsce pochówku	Kościół św. Wawrzyńca w Mławie
Superior domu zakonnego w Mławie
Okres sprawowania	1712-1720
Proboszcz mławski
Okres sprawowania	1713-1720
Wyznanie	Katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	Misjonarze
Śluby zakonne	28-08-1698
Prezbiterat	1703

Wawrzyniec Stanisław Benik (ur. 17 sierpnia 1674 w Reszlu, zm. 23 kwietnia 1720 w Mławie) – kapłan rzymskokatolicki Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo, autor Gorzkich żali, superior domu zakonnego w Mławie i proboszcz Mławski.

Życiorys

Urodził się 17 sierpnia 1674 w Reszlu^[1] w rodzinie mieszczańskiej, jego rodzicami byli Wojciech i Małgorzata, nazwisko rodziny przybierało różne formy: Benik, Bennik, Benigk, Benig, Bönnig.^[2] W wieku 14 lat ropoczął naukę w kolegium jezuitów w Reszlu, do którego został zapisany jako Laurentius Benigk' w dniu 11 lipca 1688 roku. Czas nauki w Reszlu nie jest znany. 28 sierpnia 1696 wstąpił do seminarium Zgromadzenia Księży Misjonarzy św Wincentego a Paulo w Warszawie, gdzie 29 sierpnia 1698 wobec rektora seminarium św. Krzyża ks. Jana Paperolle złożył śluby zakonne^[3]. W 1700 roku, jeszcze przed ukończeniem studiów teologicznych, które cały czas kontynuował w seminarium księży misjonarzy w Warszawie, władze zakonne wysłały go do Krakowa^[3]. W Krakowie nauczał w seminarium zamkowym na wawelu i w roku 1703 przyjął święcenia kapłańskie^[3]. Po otrzymaniu święceń powrócił do Warszawy, gdzie przez następne lata był duszpasterzem przy kościele św. Krzyża, gdzie był min. promotorem Bractwa św.Rocha^[2], które organizowało nabożeństwa pasyjne podczas Wielkiego Postu^[4]. To właśnie tu z polecenia ks. Michała Bartłomieja Tarły, wizytatora misjonarzy, przystąpił do pracy nad tekstem nabożeństwa pasyjnego w języku polskim, mającym nawiązywać do odprawianego w kościele św. Krzyża od 1698 roku nabożeństwa pasyjnego, na które składały się polskie pieśni pasuje i łacińskie hymny^[3]. Tekst nabożeństwa stworzony przez Benika został w roku 1707 wydany po raz pierwszy drukiem pod tytułem Snopek mirry z Ogrodu Getsemańskiego albo żałosne Męki Syna Bożego rozpamiętywanie i do dzisiaj nabożeństwo to jest znane i odprawiane jako Gorzkie Żale^[3]. Benik podczas pracy w Warszawie wyjeżdżał do innych diecezji głosić misje. W roku 1712 wraz z księżmi Michałem Melchierem, Maciejem Znamięckim i Jakubem Mroczkiem głosił misje w diecezji płockiej. Gdy dowiaduje się, że w wyniku dżumy, której ofiarą wiosną 1712 został proboszcz i dziekan mławski ks. Andrzej Mączkowski^[5], parafia w Mławie została pozbawiona opieki duszpasterskiej^[6] , w czerwcu 1712 roku, co jest odnotowane w aktach metrykalnych parafii mławskiej, przybywa wraz z ks. Jakubem Mroczkiem do Mławy^[3]. Życzliwe przyjęci przez Mławian misjonarze podjęli starania celem założenia w Mławie domu zgromadzenia^[7]. Fundacji domu zakonnego dokonał biskup Seweryn Kazimierz Szczuka administrator diecezji chełmińskiej i także członek Zgromadzenie Misji^[3]. Na superiora domu mławskiego ks. Benik został wyznaczony przez wizytatora zgromadzenia Misji na Polskę i Litwę ks. Michała Kownackiego przed 1 grudnia 1712 roku^[7]. 29 stycznia 1713 roku został mianowany przez biskupa płockiego Ludwika Bartłomieja Załuskiego proboszczem mławskim^[8][9], do czego przyczyniły się starania starosty mławskiego Kazimierza Bielińskiego^[10]. W Mławie ks. Benik podjął się odbudowy kościoła farnego na rynku, który spłonął w roku 1692 i od tego czasu przez dwadzieścia lat pozostawał w ruinie. Już w 4 czerwca 1713 wizytując dekanat mławski, biskup płocki Ludwik Bartłomiej Załuski, uroczyście konsekruje odbudowany kościół a kilka dni później 7 czerwca, przekazał na ręce ks. Benika, jako nowego proboszcza mławskiego i superiora domu mławskiego Zgromadzenia Misji, prepozyturę kościoła św. Wawrzyńca na przedmieściach Mławy zwanych Kozielskiem^[7]. Po nominacji proboszczowskiej i objęciu prepozytury kościoła św. Wawrzyńca, ks. Benik sprowadza swoich rodziców Wojciecha i Małgorzatę Beników, o których adnotacje pojawiają w księgach metrykalnych parafii mławskiej począwszy od 1716 roku^[7]. Jego ojciec zmarł 8 lutego 1734 roku w wieku osiemdziesięciu lat i został pochowany w krypcie pod kościołem św. Wawrzyńca obok syna, matka w chwili śmierci swojego męża żyła. Akta parafialne nie zawierają adnotacji o jej śmierci i trudno jest ustalić coś więcej na jej temat^[7]. Probostwo w Mławie sprawował do śmierci w 1720 roku. Zmarł 23 kwietnia 1720 roku w Mławie^[11]. Został pochowany w krypcie pod kościołem św. Wawrzyńca gdzie do dziś spoczywa^[12].

Dokonania

 Osobny artykuł: Gorzkie żale.

Dziełem, które zapewniło Benikowi do dziś żywą pamięć^[1] jest nabożeństwo pasyjne Gorzkie Żale, uznawane za arcydzieło religijnej poezji baroku polskiego^[1], które przetrwało w świadomości społecznej spośród wielu innych podobnych nabożeństw tego okresu^[13] i do dziś powszechnie odprawiane w okresie wielkanocnym. Lokalnie w Mławie, gdzie blisko osiem lat sprawował probostwo, do dziś jest pamiętany jako jeden z najwybitniejszych proboszczów^[14], odnowiciel życia duchowego i ten, który odbudował po pożarze kościół św. Trójcy^[15].

Przypisy