Władysław Lech Terlecki

Władysław Terlecki

Imię i nazwisko	Władysław Lech Terlecki
Data i miejsce urodzenia	18 maja 1933 Częstochowa
Data i miejsce śmierci	3 maja 1999 Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	literatura, teatr
Ważne dzieła
Dwie głowy ptaka
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Władysław Lech Terlecki (ur. 18 maja 1933 w Częstochowie, zm. 3 maja 1999 w Warszawie) – polski pisarz, scenarzysta, autor powieści i opowiadań, w tym historycznych, związanych tematycznie z powstaniem styczniowym (Spisek, Dwie głowy ptaka, Powrót z carskiego sioła, Rośnie las, Lament), słuchowisk, utworów dramatycznych i filmowych oraz scenariuszy.

Życiorys

Absolwent II LO im. R. Traugutta w Częstochowie. W 1951 roku przyjęty na studia polonistyczne na Uniwersytecie Wrocławskim, których nie ukończył. Debiut literacki w tygodniku „Dziś i Jutro” w roku 1953. W latach 1954-1958 redaktor w „WTK” i „Dziś i Jutro”. W latach 1958-1968 redaktor działu prozy w dwutygodniku „Współczesność”. Od 1967 przez pewien czas redaktor literacki w Polskim Radiu. W latach siedemdziesiątych współpracował nieoficjalnie z RWE. W 1972 otrzymał Nagrodę im. Kościelskich. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz członkiem-założycielem Stowarzyszenia Pracowników Radia Wolna Europa w Warszawie^[1].

Żonaty z Lucyną Terlecką z domu Basaj (1930-2021). Ich córka Barbara (zm. 2018), pracowała w Londynie jako dziennikarka BBC; syn Tomasz (zm. 2017), absolwent ASP – był m.in. autorem książek poświęconych historii Komorowa.

Od 1956 mieszkał w Komorowie (gmina Michałowice) koło Pruszkowa. W latach 60. utrzymywał stały kontakt z – mieszkającą tam także – Marią Dąbrowską, a po jej śmierci, na mocy testamentu, został jedną z osób opiekujących się spuścizną pisarki^[2]..

Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C23-4-3)^[3].

Twórczość

Autor reportaży, nowel, powieści i opowiadań, słuchowisk, dramatów i publicystyki, m.in.:

• Zamieć (...) – Stacja (film 1981)
• Kocie łby (1956)
• Podróż na wierzchołku nocy (1958)
• Pożar (1962)
• Spisek (1966),
• Sezon w pełni (1967)
• Gwiazda Piołun (1968)
• Dwie głowy ptaka (1970)
• Pielgrzymi (1972)
• Powrót z Carskiego Sioła (1973)
• Czarny romans (1974)
• Odpocznij po biegu (1975)
• Herbatka z nieobecnym (słuchowiska radiowe, 1976)
• Rośnie las (1977)
• Wczesny powrót (1978)
• Złoty wąwóz (wybór opowiadań 1978)
• Twarze 1863 (1979)
• Zwierzęta zostały opłacone (1980)
• Trzy etiudy kryminalne (1980)
• Cień karła, cień olbrzyma (1983)
• Pismak (1984)
• Lament (1984)
• Wieniec dla sprawiedliwego (1988)
• Drabina Jakubowa (1988)
• Cyklop (1989)
• Laur i cierń (1989)
• Maski (1989)
• Zabij cara (1992)
• Wyspa kata (1999)

Ekranizacje

• W biały dzień (1980) na podstawie powieści Zwierzęta zostały opłacone (reżyseria Edward Żebrowski)
• Stacja (1981, reżyseria Antoni Krauze)
• Pismak (1985, reżyseria Wojciech Jerzy Has)
• Gwiazda Piołun (1999)

 Z tym tematem związana jest kategoria: Filmowe adaptacje utworów Władysława Terleckiego.

Spektakle telewizyjne (autor)

• Myśliwi (1967)
• Późna rozmowa (1968)
• Wieczór imieninowy (1975)
• Herbatka z nieobecnym (1976)
• Trójkąt z pieskiem (1977)
• Cyklop (1989)
• Krótka noc (1990)
• Dwie głowy ptaka (1992)
• Idź na brzeg, widać ogień (1993)
• Mateczka (1995)
• Biuro rzeczy znalezionych (1996)
• Śmierć w Tyflisie (1997)
• Dragon (2000)
• Biuro pisania podań (1993)

Nagrody i odznaczenia^[4]

• 1972 – Nagroda Fundacji im. Kościelskich
• 1974 – Złoty Krzyż Zasługi
• 1977 – nagroda miesięcznika „Odra”
• 1979 – Nagroda Prezesa Rady Ministrów II stopnia
• 1982 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1987 – Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji
• 1989 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia
• 1995 – Nagroda Polskiego PEN Clubu
• 1999 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki w dziedzinie literatury (pośmiertnie)

Przypisy

Bibliografia

• Polski los czy polska utopia? (rozmowa Adama Krzemińskiego z Władysławem Terleckim; „Literatura” nr 1/1985);
• Obszar bezpieczny (rozmowa Bogdana Rogatki z Władysławem Terleckim; „Dekada Literacka” nr 33/1991);
• Błogostan, który prysnął. Z Władysławem Terleckim rozmawia Barbara Kazimierczyk („Odra” nr 7-8 / 1992);
• Włodzimierz Maciąg, Kto nam opowie, jak było? (o książce Zabij cara; „Nowe Książki” nr 2/1993);
• Janina Madejska, Władysław Lech Terlecki. Zestawienie bibliograficzne w wyborze, „Poradnik Bibliotekarza” 1993 nr 4, s. 13-17;
• W paszczy polityki (rozmowa Stanisława Beresia z Władysławem Terleckim; „Odra” nr 5/1996);
• W labiryncie historii (rozmowa Stanisława Beresia z Władysławem Terleckim; „Odra” nr 5/1998);
• Jacek Łukasiewicz, Władysław Lech Terlecki – pożegnanie. Demoniczny pierwiastek („Tygodnik Powszechny”, 26.05.1999 r.);
• Helena Zaworska, Polak Polakowi wilkiem. Ostatnia książka zmarłego niedawno Władysława Terleckiego (o książce Wyspa kata; "Gazeta Wyborcza", 28.05.1999 r.);
• Piotr Kuncewicz, Agonia i nadzieja. Literatura polska od 1918, Tower Press 2000, T.V, s. 30-35;
• Aleksandra Chomiuk, Powieść historyczna wobec zmian w historiografii. Przypadek Władysława Lecha Terleckiego, „Ruch Literacki” z. 5, 2001, s. 625-638;
• Marek Sołtysik, Prawy i lewi ("Rzeczpospolita" – "Plus-Minus", 4-5.05.2002);
• Marek Sołtysik, Pisarz spełniony. O Władysławie Lechu Terleckim ("Rzeczpospolita" – "Plus-Minus", 12-13.07.2003 r.);
• Marek Nowakowski, Śladami swoich bohaterów ("Rzeczpospolita" – "Plus-Minus", 5-6.06.2004 r.).

Linki zewnętrzne

• Władysław Lech Terlecki (1933-1999) w serwisie Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
• Władysław Terlecki w bazie filmpolski.pl
• Władysław Terlecki, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [dostęp 2023-12-14] .
• Władysław Lech Terlecki - Culture.pl
• Beata Larenta, PRL-owska dekadencja. "Pismak" Władysława Lecha Terleckiego (Uniwersytet w Białymstoku)
• Beata Larenta-Boguska, Wokół śmierci Witkacego. "Gwiazda Piołun" Władysława Lecha Terleckiego z 1968 roku; "Białostockie Studia Literaturoznawcze" nr 14/2019