Uleksyt

Patrząc pod kątem widać światłowodowe własności uleksytu. „Wyświetlanie” obrazy spod spodu na wierzchu minerału

Właściwości chemiczne i fizyczne

Skład chemiczny

(NaCaB₅O₉ x 8 H₂O)
uwodniony boran sodu i wapnia

Twardość w skali Mohsa

2,0–2,5

Przełam

nierówny

Łupliwość

doskonała

Układ krystalograficzny

trójskośny

Gęstość minerału

1,65–1,96 g/cm³

Właściwości optyczne

Barwa

biały, bezbarwny

Rysa

biała

Połysk

jedwabisty

Dodatkowe dane

Klasyfikacja Strunza

06.EA.25

Multimedia w Wikimedia Commons

Uleksyt; pochodzenie: Boron, dystrykt Kramer, hrabstwo Kern, Kalifornia, USA (4,7 x 4,5 x 3,1 cm)

Uleksyt (ulexyt) też: boranatrokalcyt, tiza, tinkalcyt – minerał z gromady boranów. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.

Nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego chemika Georga L. Ulexa (1811-1883).

Charakterystyka

Właściwości

Bardzo rzadko tworzy kryształy o pokroju tabliczkowym, listewkowym. Występuje w skupieniach włóknistych, promienistych, nerkowatych, bulwiastych. Tworzy naskorupienia. Jest kruchy i przezroczysty. Jest minerałem (niektóre odmiany) występującym pod postacią długich przezroczystych włókien. Włókna te działają jak światłowody, czyniąc nawet grube próbki minerału przezroczystymi, gdy patrzy się w kierunku włókien. Ze względu na tę właściwość, uleksyt bywa nazywany kamieniem telewizyjnym.

Występowanie

Występuje tylko w skałach osadowych, jest produktem ewaporacji wód słonych jezior boranowych. Tworzy się w klimacie gorącym i suchym (najczęściej na pustyniach). Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: halit, boraks rodzimy.

Miejsca występowania: USA – pustynia Mojave i Dolina Śmierci w Kalifornii, Nevada, Utah, Oregon, Teksas, Chile – pustynia Atakama, Peru, Kazachstan, Włochy.

Zastosowanie

źródło boru (przemysł chemiczny),
ma znaczenie naukowe,^{[potrzebny przypis]}
ceniony przez kolekcjonerów,^{[potrzebny przypis]}
czasami stosowany w jubilerstwie.

Zobacz też

ewaporat, borany

Bibliografia

J.Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004, TG "Spirifer" Warszawa 2005
A. Bolewski: Mineralogia szczegółowa, Wyd. Geologiczne Warszawa 1965
W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. "Alma – Press" 2003