Turzyca gwiazdkowata

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

ciborowate

Rodzaj

turzyca

Gatunek

turzyca gwiazdkowata

Nazwa systematyczna

Carex echinata Murray
Prodr. Stirp. Goett. 76. 1770

Synonimy

C. stellulata Gooden.

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[3]

najmniejszej troski

Multimedia w Wikimedia Commons

Turzyca gwiazdkowata (Carex echinata Murray) – gatunek byliny należący do rodziny ciborowatych. Występuje w strefie klimatów umiarkowanych Eurazji i Ameryki Północnej^[4] oraz w Australii i Nowej Zelandii. W Polsce gatunek rodzimy, dość pospolity, lokalnie bywa rzadszy^[5].

Morfologia

Pokrój: Bylina kępowa.
Łodyga: Prostowzniesiona, sztywna, cienka, tępo trójkanciasta, dołem gładka, u góry nieznacznie szorstka, wysokości (5)15-50(90) cm.
Liście: Jasnozielone do szarozielonych, sztywne, wąskie, szerokości 1-2,5 mm, płaskie lub rynienkowato złożone, stopniowo zwężające się w trójkanciasty czubek, krótsze od łodygi. Dolne pochwy liściowe szarobrunatne do brunatnych.
Kwiaty: Roślina jednopienna, kwiaty rozdzielnopłciowe, zebrane w kwiatostany - kłosy, wyrastające w kątach przysadek. Kłos rzadki, długości 1-2,4(3) cm złożony 3-5 kłosków, oddalonych są od siebie o ok. 7 mm. Kłoski siedzące, kuliste do jajowatych, długości i szerokości od 3 do 7 mm, dołem kwiaty męskie, górą żeńskie. Podsadki szydlaste, dolne niekiedy liściowate. Kwiaty męskie o trzech pręcikach, żeńskie z jednym słupkiem o dwóch znamionach. Przysadki jajowate, zaostrzone, brązowe z zielonym grzbietem, biało obrzeżone, długości 2 mm, szerokości 1,5 mm.
Owoce: Jajowaty, żółtobrązowy do brązowego, orzeszek, długości 2 mm, grubości 1 mm, otoczony pęcherzykiem. Pęcherzyki zielonkawe do ciemnobrązowych, jajowate do szerokoeliptycznych, z przodu wypukłe, tyłem płaskie, dwukanciaste, słabo unerwione, nieoskrzydlone, długości 3–4 mm, grubości 2 mm, zwężone w lancetowaty, dwuząbkowy, często zakrzywiony dzióbek, w okresie dojrzewania odstające gwiazdkowato w różne strony.

Kwiatostan
Owocostan - profil

Biologia i ekologia

Rozwój: Bylina, hemikryptofit. W Polsce kwitnie od maja do lipca.
Siedlisko: Zasiedla głównie gleby organiczne, podmokłe łąki, torfowiska niskie, niekiedy torfowiska przejściowe, często zbiorowiska mszysto-turzycowe, podmokłych lasach i zaroślach.
Fitocenozy: W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu/związku (O./All.) Caricetalia nigrae oraz zespołu (Ass.) szuwaru Carici-Agrostietum caninae^[6].
Genetyka: Somatyczna liczba chromosomów 2n = 56, 58^[7].

Zmienność

Tworzy mieszańce z turzycą Davalla (Carex davalliana), t. dwupienną (C. dioica), t. rzadkokłosą (C. remota), t. siwą (C. canescens) i t. życicową (C. loliacea)^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-27] (ang.).
↑ Carex echinata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ E. Hultén, M. Fries: Atlas of North European vascular plants north of the Tropic of Cancer. T. I–III. Königstein: Koeltz Scientific Books, 1986.
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 125, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Bibliografia

Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007. ISBN 978-83-7073-248-6.
Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983. ISBN 83-01-00129-1.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.