Tramwaje w Królewcu

Tramwaje w Królewcu

tramwaj
Tatra KT4SU na linii nr 5
Państwo	Rosja
Obwód	królewiecki
Lokalizacja	Królewiec
Operator	Kaliningrad-GorTrans
Liczba linii	2
Lata funkcjonowania	od 1881
Infrastruktura
Długość sieci	23,2 km
Rozstaw szyn	1000 mm
Liczba zajezdni	1
Tabor
Liczba pojazdów	25
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Tramwaje w Królewcu – najbardziej wysunięty na zachód system tramwajowy na terenie obecnej Rosji, znajdujący się w Królewcu i jedyny w granicach obwodu królewieckiego. Obecnie w mieście działają 2 linie tramwajowe.

Historia

Tramwaj konny

Początki komunikacji tramwajowej w Królewcu sięgają roku 1881, gdy uruchomiono tramwaj konny o normalnotorowym rozstawie. Tę sieć rozbudowano do 14 kilometrów długości. Do 1895 roku działały następujące linie konne:

• Vorstadt – Steindammer Tor;
• Kronenstrasse – Resastrasse (dziś prospekt Kalinina – ulica Sergiejewa);
• Königstor – Ostbahnhof (dziś ulica Gagarina – ulica Połocka);
• Steindammer Tor – Hinterrosgarten (dziś plac Zwycięstwa – ulica Kliniskowa);
• Poststrasse – Julhental (dziś ulica Szewczenki – Centralny park kultury i wypoczynku).

Tramwaj elektryczny do 1945

W 1895 uruchomiono tramwaj elektryczny na szynach o rozstawie 1000 milimetrów, a w latach 1900–1901 trasy tramwajów konnych zelektryfikowano i wymieniono tory na wąskie. W 1899 roku w mieście były cztery linie elektrycznego tramwaju, w 1902 osiem, w 1904 – jedenaście, а w 1937 piętnaście. Każda linia miała swój kolor. Do wybuchu II wojny światowej sieć tramwajowa liczyła 50 km, a działało na nich 14 linii, obsługiwanych przez 136 wozów silnikowych i 118 doczepianych.

Okres powojenny

W styczniu 1945 roku w związku ze zniszczeniami wojennymi komunikacja tramwajowa w Królewcu została zawieszona. Infrastruktura tramwajowa mocno ucierpiała od bombardowań i działań wojsk: z pięciu podstacji elektrycznych cztery były zniszczone, liczne wagony były uszkodzone. Jednakże radzieckie władze niemal natychmiast zajęły się odbudową systemu. Tramwaje ruszyły 7 listopada 1946 roku. Wówczas na trasach eksploatowano 129 odbudowanych tramwajów (w 1939 roku w Królewcu było 251 tramwajów).

W odróżnieniu od licznych innych miast Rosji, w Królewcu tramwaj przeżył ekonomiczny kryzys lat dziewięćdziesiątych XX wieku praktycznie bez zmian. Nie zlikwidowano żadnej trasy, tabor pozostawał bez zmian, ale stare tramwaje przechodziły znaczący remont. Jednakże na początku pierwszego dziesięciolecia XXI wieku rozpoczęto likwidację królewieckich tramwajów. Jednocześnie przeprowadzano remonty niektórych torowisk. Plan władz miasta Królewca przewiduje rozwój transportu tramwajowego w przyszłości.

W 2001 roku rozpoczął się proces likwidacji tramwajowej sieci. W tym roku została zamknięta linia tramwajowa w ciągu ulicy Suworowa między ulicami Kamskiej i Transportową. 24 lutego 2004 roku zlikwidowano ruch tramwajowy na prospekcie Zwycięstwa od ulicy Radiszczewa do Mendelejewa (trasa № 1). W 2005 roku zlikwidowano linię na ulicy Aleksandra Newskiego (trasa № 8), w 2006 – na Radzieckim prospekcie od ulic Janałowa i ulicy Marszałka Borzowa. W 2008 roku zdemontowano torowiska tramwajowe na ulicach Frunzje i Gagarina (część trasy linii № 4 i 9). Prace przy demontażu linii na ul. Gagarina zaczęły się 19 sierpnia.

Kolejne działania mające na celu likwidację linii miały miejsce we wrześniu 2008 roku: linię № 2 skrócono dworca południowego, № 8 – do kina „Ojczyzna”. W październiku ogłoszono plany likwidacji tramwajowej linii na ulicy Tielmana (część trasy linii № 1). Jednocześnie postanowiono, że nie nastąpi pełna likwidacja tramwajów w Królewcu. Odwrotnie, planuje się rozwój i reorganizację istniejącej sieci^[1]. Tramwajowe szyny i trakcja elektryczna na ulicy Kijowskiej (między ulicą Inżynierską i wiaduktem kolejowym) zostały zdemontowane podczas remontu ulicy w końcu września – października 2010 roku^[2].

Kolejne likwidacje miały miejsce 1 stycznia 2010 roku: linie 2, 9 zostały wyłączone, a wagony, które na nich jeździły, zostały przeniesione na linie 1, 5 i 8. Likwidację linii tramwajowych władze tłumaczyły ich nieopłacalnością i problemami z taborem o niestandardowym rozstawie. Jednak w Piatigorsku również jest system o metrowym rozstawie i miasto nie ma problemu z taborem.

6 marca 2010 r. zaplanowano likwidację torowisk na prospekcie Zwycięstwa od parku centralnego do pierścienia linii № 1 i 4. Po likwidacji tramwajów miano poszerzyć jezdnie, co rzekomo miało wpłynąć na likwidację korków.

Linia tramwajowa № 1 została zlikwidowana i zastąpiona autobusami 9 lipca 2012 roku^[3]. Jednocześnie, pomimo zniesienia regularnych kursów, przyjęto decyzję o zachowaniu torów na ulicy Tielmana. Według planów burmistrza miasta Aleksandra Jaroszuka linia tramwajowa na ulicy Tielmana będzie wykorzystywana przez tramwaj turystyczny^[4].

W 2012 roku władze miasta zdecydowały o zakupie trzech tramwajów Pesa Swing w wersji trzyczłonowej, jednocześnie zapowiedziano odnowienie całego parku taborowego w ciągu 3–4 lat^[5]. W lipcu 2013 roku władze miasta zasygnalizowały swoje zainteresowanie zakupem ukraińskich tramwajów Elektron T5L64^[6].

W związku z dostawą w 2022 r. 16 tramwajów niskopodłogowych, zaplanowano wznowić od maja kursowanie tramwajów zawieszonej w 2015 r. linii nr 3 między Dworcem Południowym a Parkiem Centralnym^[7].

Tabor

Przedwojennych wagonów używano do 1960. W latach 1971–1979 sprowadzono 223 wagony Tatra T4, w latach 1987–1992 40 pojazdów KT4, a w 1997 zakupiono 30 używanych wagonów T4D.

Eksploatowany
Zdjęcie	Typ	Lata produkcji	Liczba, szt.	Uwagi
	Tatra T4D	1979	1	Wagony kupione z Halle w 1997 r.
	Tatra KT4D	1979–1983	7	Wagony kupione z Chociebuża w 1999 r.
	Tatra KT4SU	1988–1994	16
	PESA 121NaK[8]	2012	1	Pierwszy tramwaj tego typu rozpoczął kursowanie 28 grudnia 2012 r. na linii nr 5.
	71-921 Korsarz[7]	2021[7]	16[7]
Turystyczny
Zdjęcie	Typ	Lata produkcji	Liczba, szt.	Uwagi
	Düwag GT6	1963	1	Wagon zakupiony w 1995 r. Rozpoczął kursowanie z pasażerami 9 września 1996 r. Zakończył służbę liniową 23 grudnia 1998 r. i został odstawiony. Od 13 września 2009 r. wagon znów jest sprawny technicznie.
Techniczny
Zdjęcie	Typ	Lata produkcji	Liczba, szt.	Uwagi
	Gotha T57	1960	1	Pług śnieżny na bazie tramwaju typu Т57 zbudowany w latach 70. XX wieku.
	Tatra T4SU	1972	1	Wagon służący do diagnostyki sieci trakcyjnej.
	Tatra T4SU	1976	1
	Tatra T4D	1978	1	Zakupiony z Halle w 1998 r. Do 2012 r. wykorzystywany był w ruchu liniowym. Obecnie służy jako holownik na terenie zajezdni.
	Tatra T4SU	1979	1

Linie tramwajowe

Istniejące

Przebieg linii nr 5 Legenda eksploatowana / istniejąca   zlikwidowana / rozebrana lub planowana kolej metro lub kolej lekka stacja kolejowa/stacja metra przystanek stacja bez ruchu pasażerskiego ładownia, posterunek ruchu itp przystanek częściowo używany koniec linii odcinek odcinek w tunelu odcinek na estakadzie wiadukt most tunel pod wodą zmiana kilometrażu granica państwowa / inna mijanka przejazd kolejowo-drogowy przeprawa promowa     odcinek zelektryfikowany   Ulica Bassiejnaja Prospiekt Mira Kasztanowaja Alleja Ulica Kommunalnaja Ulica Krasnaja Ulica Kosmonawta Leonowa Ulica Janałowa Ulica Narwskaja Ulica Kirowa KPTU tor do prospiektu Mira Leninskij pr. / ul. Czerniachowskogo Płoszczad Pobiedy (ulica Czerniachowskogo) Cientralnyj rynok Ulica Proletarskaja Płoszczad Marszała Wasilewskogo Obłastnaja bolnica Ulica 9 Aprielia ul. Frunze / ul. 9 Aprielia Uniwiersam Moskowskij r. Nowaja Pregoła Rybnaja dieriewnia Nabierieżnaja Wietieranow r. Staraja Pregoła Bolszaja Piesocznaja / ul. Dzierżynskogo Ulica Dzierżynskogo Alleja Smiełych ŻBI-2 Miasokombinat

Obecnie w Królewcu funkcjonują tylko dwie linie tramwajowe (w tym jedna linia zwykła i jedna turystyczna, nieposiadająca numeru).

Zlikwidowane

Przypisy

Bibliografia

• Kaliningrad 1999. przegubowiec.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-13)].
• transphoto.ru

Linki zewnętrzne

• Interaktywna mapa sieci tramwajowej