Tramwaje w Belgradzie

Tramwaje w Belgradzie

tramwaj
Tramwaj CAF Urbos 3 w Belgradzie
Państwo	Serbia
Lokalizacja	Belgrad
Operator	Javni Gradski Prevoz (GSP) Belgrad Gradsko saobraćajno preduzeće
Liczba linii	13
Lata funkcjonowania	od 1892
Infrastruktura
Rozstaw szyn	1000 mm
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Tramwaje w Belgradzie – system komunikacji tramwajowej działający w stolicy Serbii Belgradzie.

Historia

lata 1892–1912

14 października 1892 roku uruchomiono nowo wybudowaną linię tramwajową na trasie Kalemegdan – Slavija. Od końca 1894 roku prawie przez dziesięć lat nie były wykonywane prace związane z modernizacją i rozszerzeniem sieci miejskiej kolei. W 1903 roku doszło do przejęcia przewozów tramwajowych przez belgijską spółkę i rozpoczęto elektryfikację trakcji tramwajowej. Podczas 1904 roku elektryczne tramwaje zastąpiły tramwaje konne na linii Kalemegdan – Slavija i Żagubica (Жагубица) – Elektryczna centrala (Електрична централа), a w 1905 roku zelektryfikowano ostatnią linię Terazije – Nowy cmentarz (Ново гробље). W 1906 wybudowano nową linię: Kolarać – Taszmajdan. Rok później uruchomiono linię Kolarac (dzisiejszy plac Republiki) – Taszmajdan. Wtedy też na wszystkich liniach tramwajowych jeździło 16 wagonów motorowych. W 1912 w Belgradzie było 8 linii tramwajowych, także w tym roku z usług komunikacji tramwajowej skorzystało ok. 7 500 000 pasażerów^[1].

1919–1950

W 1919 po wyzwoleniu Belgradu miasto przejęło tramwaje od belgijskiej spółki, która nie była w stanie odbudować zniszczonej sieci tramwajowej. Ocalała infrastruktura tramwajowa była bardzo zużyta. W latach 1920–1924 stare trasy zostały wyremontowane oraz zbudowano nową linię o długości 3 km. Pod koniec 1932 w Belgradzie było 13 linii o łącznej długości 65 km. 2/3 linii było dwutorowe. W latach 1931 i 1932 otwarto następujące linie:

• Knezev spomenik – Dedinje
• Slavija – Dusanovac
• Terazije – Pasino brdo
• Smederevski drum – Cvetkova mehana – ulica Pristinska^[2].

W 1940 w mieście było 10 linii, a w 1945 tylko 4^[3].

1950–2000

W 1951 istniejący dotychczas „Belsap” zmienił nazwę na GSP Belgrad^[4]. W 1960 w mieście było 7 linii tramwajowych, a GSP Belgrad posiadało łącznie 467 pojazdów komunikacji miejskiej, a w 1965 już 617^[5]. W 1988 została otwarta nowa zajezdnia tramwajowa „Sava”^[6]. Po rozpadzie Jugosławii w drugiej połowie 1991 nie było środków na zakup nowego taboru oraz części zamiennych. W latach 1996–1997 wyremontowano następujące trasy tramwajowe:

• Bulevar revolucije (od Cvetkova pijaca do Radio-industrija)
• ulica Ruzveltova
• ulica Jurija Gagarina

Po 1999 sytuacja tramwajów znacznie się pogorszyła, brakowało pieniędzy na bieżące utrzymanie taboru, niektóre trasy zostały skrócone^[7].

Po 2000

W 2001 odbudowywano sieć tramwajową. W ramach projektu „Tramwaje dla Belgradu” oprócz otrzymania tramwajów z Bazylei zostało dostosowane zaplecze techniczne oraz dostarczono części zamienne^[8].

Linie

Obecnie w Belgradzie działa 12 linii tramwajowych:

• 2: Pristanište – Pomnik Vuka – Pristanište (linia okólna)
• 3: Tašmajdan – Kneževac
• 5: Ustanička – Beko
• 6: Ustanička – Tašmajdan
• 7: Blok 45 – Ustanička
• 7L: Blok 45 – Tašmajdan
• 9: Blok 45 – Banjica
• 9L1: Slavija – Trošarine (Voždovac)– Banjica
• 10: Beko – Banjica
• 11: Beko – Blok 45
• 12: Banovo brdo – Omladinski stadion
• 13: Banovo brdo – Blok 45
• 14: Ustanička – Banjica

Tabor

Po zelektryfikowaniu linii tramwajów konnych wagony były później wykorzystywane jako wagony doczepne do tramwajów silnikowych. W 1906 posiadano 16 wagonów silnikowych. W latach 1909/1910 zakupiono 10 wagonów silnikowych, łącznie posiadano 26 tramwajów silnikowych i 12 wagonów doczepnych. Po zakończeniu I wojny światowej tabor pochodzący jeszcze sprzed wojny był bardzo wyeksploatowany. W 1940 w Belgradzie było 104 tramwajów silnikowych i 60 wagonów doczepnych, rok później posiadano 38 tramwajów silnikowych i 36 wagonów doczepnych. W 1955 posiadano 162 tramwaje. W 1956 wprowadzono do eksploatacji pierwszy tramwaj wyprodukowany w Jugosławii typu Gosa. W 2001 otrzymano 12 tramwajów silnikowych oraz 21 wagonów doczepnych, a w 2002 kolejne 11 tramwajów z Bazylei w ramach projektu „Tramwaje dla Belgradu”, projekt finansowany jest przez SECO. Łącznie dostarczono do Belgradu w ramach projektu 31 wagonów silnikowych (GT6, Be 4/4 SWP) oraz 32 wagony doczepne (B4 FFA/SWP, B3 BVB/SLM), projekt obowiązuje do 2012. W 2002 poddano modernizacji 30 tramwajów. W 2003 otrzymano 5 tramwajów z Bazylei. W 2009 podpisano umowę z hiszpańską firmą Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF) na dostawę 30 pięcioczłonowych, całkowicie niskopodłogowych tramwajów o długości 33 m i szerokości 2,3 m. Wartość tego zamówienia wynosi około 70 mln Euro. Tramwaj może pomieścić do 242 pasażerów^[9]. Pierwszy tramwaj CAF Urbos 3 został dostarczony w maju 2011^[10].

Obecnie tabor tramwajowy składa się z 208 tramwajów:

Wagony silnikowe

Typ	Liczba
Tatra KT4	146
Düwag GT6	28
CAF	27 (30 zamówione)
Be 4/4 SWP	1
Tatra T4D	1

Wagony doczepne

Typ	Liczba
B4 FFA/SWP	21
B3 BVB/SLM	8

W Belgradzie jest kilka odmian tramwajów KT4:

• KT4YU – 100 tramwajów
• KT4YU-M – 27 tramwajów
• KT4M YUB – 19 tramwajów

Zobacz też

• trolejbusy w Belgradzie

Przypisy

Bibliografia

• informacje o projekcie „Tramwaje dla Belgradu”
• Infotram:Belgrad: CAF dostarczy 30 tramwajów
• phototrans.eu
• mapa komunikacji miejskiej w Belgradzie. belgrademaps.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-26)].
• statystyki taboru, długości linii i wiek taboru. JKP GSP „Beograd”. [dostęp 2017-02-01]. (serb.).
• schemat linii tramwajowych w Belgradzie. JKP GSP „Beograd”. [dostęp 2017-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-04)]. (serb.).