Tetragonia czterorożna
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | goździkopodobne | ||
Rząd | goździkowce | ||
Rodzina | pryszczyrnicowate | ||
Rodzaj | tetragonia | ||
Gatunek | tetragonia czterorożna | ||
Nazwa systematyczna | |||
Tetragonia tetragonioides (Pallas) Kuntze | |||
Synonimy | |||
| |||
| |||
|
Tetragonia czterorożna, trętwian czterorożny, szpinak nowozelandzki[3] (Tetragonia tetragonioides) – gatunek rośliny zielnej należącej do rodziny pryszczyrnicowatych (podrodziny Aizooideae), w niektórych ujęciach systematycznych wyodrębniany w osobną rodzinę trętwianowatych (Tetragoniaceae). Rośnie dziko w Nowej Zelandii, na Tasmanii oraz w południowej i zachodniej Australii. W Polsce jest przejściowo dziczejący[3].
Morfologia
- Łodyga
- Rozgałęziona, płożąca, do 1 m.
- Liście
- Duże, ciemnozielone, kształtem przypominają liście szpinaku.
Zastosowanie
- Roślina uprawna: uprawiany jako warzywo.
- Historia uprawy: do Europy przywiózł go z Nowej Zelandii w 1771 roku Anglik, Joseph Bans, powracając z podróży dookoła świata z kapitanem Cookiem. We Francji był już bardzo znany w 1820 roku. Atrakcyjność jego wynika z tego, że jest bardzo podobny w smaku do szpinaku i jest dostępny wtedy, kiedy prawdziwego szpinaku brak, to jest w pełni lata.
- Warunki uprawy: szpinak nowozelandzki jest niewrażliwy na upały, których szpinak warzywny (Spinacia oleracea) nie lubi.
- Sztuka kulinarna: wartością odżywczą szpinak nowozelandzki nie ustępuje zwykłemu szpinakowi. Zawiera duże ilości witaminy C i prowitaminy A oraz sole mineralne, zwłaszcza żelazo. Zawiera również kwas szczawiowy, tak jak szpinak. Potrawy ze szpinaku nowozelandzkiego przyrządza się w ten sam sposób, co potrawy ze zwykłego szpinaku. Nadaje się on również do mrożenia. Listki jego powinny być chłodne, jędrne, przy zgniataniu w garści – lekko trzeszczące. Jeśli są ciepłe, oznacza to, że szpinak zaczyna się psuć.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-30] (ang.).
- ↑ a b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 191, ISBN 978-83-62975-45-7 .
Bibliografia
- Podbielkowski Z., Rośliny użytkowe, WSiP, Warszawa 1992.
- Gapiński M. (red.), Warzywa mało znane i zapomniane, PWRiL, Poznań 1993.
- Szweykowscy A. i J. (red.), Słownik botaniczny, Wiedza Powszechna, Warszawa 1993.
- Anna Czerni, Warzywa rzadko spotykane, Wydawnictwo „Watra”, Warszawa 1986.
- PWN: 3983390
- SNL: newzealandsk_spinat