Tarczowcowate
| Gerrhosauridae | |||
| Fitzinger, 1843[1] | |||
 Przedstawiciel rodziny – tarczowiec ryjący (Broadleysaurus major) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Gromada | zauropsydy | ||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | Scincomorpha | ||
| Rodzina | tarczowcowate | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Gerrhosaurus Wiegmann, 1828 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Podrodziny | |||
| |||
| |||
| |||
Tarczowcowate[2], jaszczurki tarczowate (Gerrhosauridae) – rodzina jaszczurek z nadrodziny Scincomorpha w rzędzie łuskonośnych (Squamata). Obejmuje prawie 40 gatunków zgrupowanych w dwóch podrodzinach i 7 rodzajach[3][4][5]. Dawniej często zaliczana jako podrodzina Gerrhosaurinae do szyszkowcowatych (Cordylidae)[5][6].
Zasięg występowania
Afryka Subsaharyjska wraz z Madagaskarem[5].
Charakterystyka
Długość bez ogona od 5–7 cm u Cordylosaurus i Tetradactylus do 30 cm (Matobosaurus validus), maksymalna długość całkowita do 70 cm. Charakterystyczną cechą tej rodziny jest występowanie na głowie dużej rogowej tarczki zrośniętej z czaszką. Ubarwione na ogół kolorowo. Ogon długi podlegający autotomii. Język pokryty łuskowatymi brodawkami. Na ciele wzdłużne boczne fałdy skórne od karku do nasady tylnych kończyn. Łuski grube bez kolców ułożone w regularne poprzeczne pierścienie podobnie jak jaszczurki pierścieniowate, tworzą rodzaj sztywnego pancerza. Niektóre gatunki mają zredukowaną liczbę palców. Jeden gatunek nie ma w ogóle przednich kończyn.
Ekologia
Zamieszkują sawanny, tereny krzewiaste, obrzeża wilgotnych lasów tropikalnych. Są owadożerne, nieliczne gatunki są wszystkożerne. Prowadzą naziemny tryb życia, niektóre wygrzebują sobie w ziemi kryjówki. Są jajorodne, w złożeniu 2–6 jaj.
Systematyka
Do rodziny należą następujące podrodziny[3][4]:
- Gerrhosaurinae Fitzinger, 1843
- Zonosaurinae Lang, 1991
Przypisy
- ↑ a b L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 21. (łac.).
- ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 383. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Higher taxa: Gerrhosaurinae. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-25]. (ang.).
- ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Higher taxa: Zonosaurinae. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-25]. (ang.).
- ↑ a b c R.R. Midtgaard R.R., Family Gerrhosauridae, [w:] RepFocus [online] [dostęp 2024-01-25] (ang.).
- ↑ Hanna Dobrowolska: Gady. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981. ISBN 83-01-00957-8.
Bibliografia
- Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986. ISBN 83-214-0464-2.
- Family Gerrhosauridae (Plated Lizards). J. Craig Venter Institute. [dostęp 2008-11-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 czerwca 2010)]. (ang.).
- Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 383. ISBN 83-01-14344-4.
- Britannica: topic/African-plated-lizard
