Szczygłowice
| część miasta i dzielnica Knurowa | |||
 Szczygłowice – osiedle mieszkaniowe | |||
| Państwo |
| ||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | gliwicki | ||
| Miasto | |||
| W granicach Knurowa | 1 stycznia 1951 | ||
| SIMC | 0940878 | ||
| Wysokość | 232 m n.p.m. | ||
| Strefa numeracyjna | 032 | ||
| Kod pocztowy | 44-193 | ||
| Tablice rejestracyjne | SGL | ||
Położenie na mapie Knurowa  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu gliwickiego  | |||
 50°11′42″N 18°39′04″E/50,194889 18,651000 | |||
| |||
Szczygłowice – część miasta i dzielnica miasta Knurów granicząca z Czerwionką-Leszczyny.
Toponimia
Zanim Szczygłowice w wyniku procesów urbanizacyjnych stały się obecną dzielnicą miasta Knurów były notowane w źródłach jako osobna wieś. Według niemieckiego geografa oraz językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy ptaka szczygła – "von szczygiel = Stieglitz"[1]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najwcześniejszą wymienia ją w formie – "Scyglowice" podając jej znaczenie "Stieglitzdorf" czyli po polsku "Wieś szczygłów"[1]. Niemcy zgermanizowali nazwę na Scyglowitz[1] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.
W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Sczyglowice oraz niemiecką Scziglowitz[2].
Historia
Pierwsza wzmianka o Szczygłowicach pochodzi z 1531. W tym samym roku biskup wrocławski oraz książę opolsko-raciborski nałożyli dodatkową dziesięcinę snopową na rzecz kościoła kolegialnego pw. Świętego Krzyża w Opolu. Wśród szeregu wsi rybnickich obciążonych tą dziesięciną znalazły się również Szczygłowice.
Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje stosunki ludnościowe na terenie wsi - "Das Dorf Sczyglowitz enthalt in 50 Haushaltungen 310 Seelen, polnisch Sprechende(...)." czyli w tłumaczeniu na język polski "Wieś Szczygłowice zawiera w 50 gospodarstwach domowych 310 dusz mówiących po polsku(...)"[3].
1 1945 oddział Wehrmachtu rozstrzelał na szosie przed Fabryką Materiałów Wybuchowych «Lignoza» czterech dozorców fabrycznych[4].
Do 1945 miejscowość stanowiła jednostkową gminy Szczygłowice. 1 kwietnia 1928 włączono do niej zniesioną gminę Krywałd [5]. 1 grudnia 1945 gminę jednostkową Szczygłowice zniesiono, włączając ją do zbiorowej gminy Knurów[6]. 1 stycznia 1951, wraz z nadaniem gminie Knurów praw miejskich, Szczygłowic (z Krywałdem) stały się częścią miasta Knurowa[7].
Ważniejsze obiekty
- Kopalnia Węgla Kamiennego «Szczygłowice» mieszcząca się przy ul. Górniczej
- Dom Kultury w Knurowie
- Hala MOSiR Knurów – ul. Górnicza
- Centrum Przesiadkowe
- Miejska Szkoła Podstawowa nr 4, a także Miejskie Gimnazjum nr 4
- Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata
Znani związani ze Szczygłowicami
W Szczygłowicach wychował się Jerzy Dudek, a także jego brat Dariusz Dudek[8][9][10].
Przypisy
- ↑ a b c HeinrichH. Adamy HeinrichH., Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 63, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Knie 1830 ↓, s. 715.
- ↑ Triest 1865 ↓, s. 804.
- ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945. Warszawa: Książka i Wiedza, 1981.
- ↑ Gazeta Urzędowa Woj. Śl. nr 41 z 1928 r.
- ↑ Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.).
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 51, poz. 472
- ↑ Wojciech Todur: Jerzy Dudek sfinansował w Szczygłowicach nowe boisko szkolne ze sztuczną trawą. katowice.gazeta.pl [on-line], 2006-05-31. [dostęp 2012-09-06].
- ↑ Za dwa lata wracam do Polski. Rozmowa z Jerzym Dudkiem, bramkarzem Realu Madryt. „Altus na topie. Magazyn wielkomiejski”, s. 5, 2008. Krystian Dudek. Publish-Press.
- ↑ Magda Leksy: Co Jerzy Dudek ma wspólnego z naszą panią z fizyki? Wywiad z Panią Teresą Nowacką- Korus. [w:] Szkolak Rudziniecki (internetowa strona szkolnej gazetki tworzonej przez gimnazjalistów Zespołu Szkół w Rudzińcu) [on-line]. szkolak_rudziniecki.republika.pl. [dostęp 2012-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-12)].
Bibliografia
- Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
- FelixF. Triest FelixF., Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117 (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
Linki zewnętrzne
- Osiedle Szczygłowice – blog poświęcony historii osiedla
