Szachownica pól

 Ten artykuł należy dopracować:
przedstawiono sytuację tylko z polskiej perspektywy – artykuł powinien być przekrojowy.
Pomóż go poprawić. Na stronie dyskusji mogą znajdywać się pomocne komentarze.
Szachownica pól w Czchowie.
Szachownica pól w Toskanii, Włochy.

Szachownica pól (także: szachownica gruntów) – w rolnictwie: układ wielu niewielkich pól, działek i zagonów o rozmaitym kształcie i rozmiarze rozdzielonych miedzami[1].

Definicja pojęcia

Mapa z szachownicą pól przykładowego terenu przed jego komasacją (Francja).
Szachownica pól w Ugandzie.
Szachownica pól w Ekwadorze.

Do geodezji rolnej pojęcie szachownicy gruntów zostało wprowadzone przez Władysława Kocent-Zielińskiego w jego pracy Jak usuwać szachownicę i przeprowadzać kolonizację gruntów (wyd. Rubieszewski i Wrotnowski, Warszawa, 1907)[2]. Szachownicą gruntów nazwał on taki obszar ziemi, który należy do jednej wsi, ale przy którym posiadłości pojedynczych właścicieli nie leżą w jednym łącznym kawałku przy ich domu, tylko są rozdrobnione na większą liczbę działek, które są zwykle długie i wąskie, a do tego rozrzucone na znacznym obszarze i poprzegradzane działkami różnych innych właścicieli[3][4].

Przyczyny powstawania

Szachownica pól jest głównie efektem rozdrobnienia gospodarstw rolnych i ich rozproszenia, które postępuje w wyniku podziału pierwotnych dużych obszarów gruntu należących do jednego właściciela. Podział może następować np. na skutek spadku dzielonego na wielu spadkobiorców, podziału przy darowiźnie lub przez sprzedaż części gruntu.

Szachownica pól a ekonomia

Szachownica pól chociaż wygląda malowniczo, jednak zwykle jest zjawiskiem niekorzystnym z ekonomicznego punktu widzenia, zwłaszcza gdy do danego rolnika należy kilka – kilkanaście niewielkich poletek, czasami znacznie oddalonych od siebie i od jego gospodarstwa.

Zmniejsza się ją np. przez komasację (scalanie gruntów)[1].

Przypisy

  1. ↑ a b szachownica pól, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2018-07-13] .
  2. ↑ Dane w katalogu BN
  3. ↑ Małgorzata Dudzińska - Szachownica gruntów rolnych jako czynnik kształtujący przestrzeń wiejską, Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, Nr 2/III/2012, Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie, s. 45–56. Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi
  4. ↑ http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.agro-4777cc0e-6a4c-4240-99e8-92b75d8596db/c/04.pdf

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Szachownica pól
  • Karol Noga, Katarzyna Błaż - Znaczenie miejscowych planów. Sposób oceny szachownicy gruntów w wybranych wsiach powiatu brzozowskiego, Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, Nr 3/2011, Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie, s. 217–226. Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi
  • Monika Mika, Przemysław Leń - Rozmiary gruntów różniczan i możliwości ich likwidacji na przykładzie wsi Sławno, powiat opoczyński, województwo łódzkie, Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, Nr I/1/2017, Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie, s. 171–182. Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3982294