Syderyt
Ten artykuł dotyczy minerału. Zobacz też: syderyt – meteoryt żelazny. |
Syderyt | |||
Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
Skład chemiczny | węglan żelaza(II) (FeCO3) | ||
---|---|---|---|
Twardość w skali Mohsa | 3,5–4,5 | ||
Przełam | muszlowy bądź nierówny | ||
Łupliwość | doskonała | ||
Układ krystalograficzny | trygonalny | ||
Gęstość minerału | 3,83–3,96 g/cm³ | ||
Właściwości optyczne | |||
Barwa | białóżółta, żółtobrunatna, brunatna, szara | ||
Rysa | biała, jasnożółta | ||
Połysk | szklisty czasami perłowy | ||
|
Syderyt – minerał z gromady węglanów, pospolity i szeroko rozpowszechniony.
Nazwa tego minerału pochodzi od gr. σίδηρος, sídēros ‘żelazo’, gdyż głównym jego składnikiem jest ten właśnie pierwiastek. Pierwotna nazwa – sferosyderyt (J.F.L. Hausmann, 1813), skrócona została następnie do syderytu.
Właściwości
Tworzy kryształy o pokroju izometrycznym, tabliczkowym i słupkowym. Zazwyczaj przyjmuje postać romboedrów i skalenoedrów. Niekiedy występują zbliźniaczenia. Występuje też w skupieniach ziemistych, zbitych, ziarnistych, nerkowatych, kulistych. Tworzy naskorupienia i żyły. Jest izostrukturalny z kalcytem, magnezytem i rodochrozytem.
Występowanie
Jest częstym składnikiem żył kruszcowych. Powszechnie tworzy się w wodnym, beztlenowym środowisku. Krystalizuje w środowiskach redukcyjnych w niskich temperaturach. Osadza się także na szelfach kontynentalnych. Powstaje w jeziorach klimatu umiarkowanego.
Miejsca występowania: Australia – Brooken Hill, Nowa Południowa Walia, Austria – Eisenerz, Erzberg, Karyntia, Niemcy – Nadrenia, Harz, Schwarzwald, Las Turynski, Wielka Brytania – Kornwalia, Hiszpania – Somorrosto, Bilbao, Rosja – Ural, Zabajkale, USA.
W Polsce – w rejonie Łęczycy, Częstochowy, Kłobucka (Częstochowski Obszar Rudonośny), Wielunia, w Górach Świętokrzyskich, na fliszu karpackim.
Zastosowanie
Wykorzystywany głównie jako ruda żelaza (zawiera 47,98% Fe), czasami jako kamień jubilerski.
Zobacz też
Bibliografia
- J. Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, 2003.
- Britannica: science/siderite
- БРЭ: 3660990
- SNL: sideritt_-_jernspat
- identyfikator minerału w Mindat: 3647