Strelicja
Strelicja królewska | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
Rząd | imbirowce | ||
Rodzina | strelicjowate | ||
Rodzaj | strelicja | ||
Nazwa systematyczna | |||
Strelitzia W. Aiton Hort. Kew. 1: 285. 7 Aug-1 Oct 1789[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
S. reginae W. Aiton[3] | |||
|
Strelicja (Strelitzia) – rodzaj roślin rodziny strelicjowatych. Obejmuje 5 gatunków występujących naturalnie w południowej Afryce (Mozambik, Zimbabwe, Południowa Afryka, Botswana, Eswatini). Jako rośliny introdukowane rosną w stanie dzikim w Meksyku oraz na wyspach Juan Fernández[4]. Rozpowszechniony w uprawie (w klimacie umiarkowanym jako roślina szklarniowa uprawiana na kwiat cięty) jest jeden gatunek – strelicja królewska S. reginae[5]. Kwiaty przystosowane są do zapylania przez ptaki[6]. Naukowa nazwa rodzajowa upamiętnia brytyjską królową Zofię Charlottę z Meklemburgii-Strelitz (1744–1818)[7].
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny zróżnicowane pod względem wielkości – osiągają od ok. 1 do 10 m wysokości (S. nicolai)[6].
- Liście
- Dwurzędowe, z pochwą liściową, ogonkiem (czasem go brak) i blaszką liściową (brak jej u S. juncea)[4].
- Kwiaty
- Efektowne, grzbieciste kwiaty wyrastają między odstającymi osłonami i wsparte są łódkowatą podsadką (pochwą kwiatową). Trzy zewnętrzne listki okwiatu są wąskolancetowate i zaostrzone. Z wewnętrznych płatków środkowy jest krótki i łódkowaty, a boczne są zredukowane, przylegają do siebie tworząc strzałkowaty organ ukrywający pięć pręcików i słupek[6].
- Owoce
- Trójkomorowe torebki[4].
Systematyka
Jeden z trzech rodzajów z rodziny
- Strelitzia alba (L.f.) Skeels – strelicja okazała
- Strelitzia caudata R.A.Dyer
- Strelitzia juncea (Ker Gawl.) Link
- Strelitzia nicolai Regel & K.Koch – strelicja Mikołaja
- Strelitzia reginae Banks – strelicja królewska
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-05-04] (ang.).
- ↑ a b Strelitzia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2016-05-04].
- ↑ a b c Strelitzia Banks. aMonocot. [dostęp 2016-05-04].
- ↑ Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990, s. 241. ISBN 83-09-01362-0.
- ↑ a b c Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe. 2. Warszawa: Muza S.A., 1998, s. 435. ISBN 83-70797792.
- ↑ Strelitzia reginae. [w:] plantzafrica.com [on-line]. S A National Biodiversity Institute. [dostęp 2016-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-18)].
- ↑ Strelitzia. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. tpl. [dostęp 2016-05-04].
- ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 119.
- Britannica: plant/Strelitzia, plant/bird-of-paradise-flower, plant/bird-flower
- SNL: Strelitzia