Stefania Jabłońska

Ten artykuł dotyczy lekarki. Zobacz też: lekkoatletkę.

Stefania Jabłońska-Bernatowicz

Stefania Szela Ginsburg-Jabłońska

Stefania Jabłońska z Alfredem Marchioninim
Data i miejsce urodzenia	7 września 1920 Mohylew
Data i miejsce śmierci	8 maja 2017 Warszawa
Zawód, zajęcie	lekarka
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Stefania Jabłońska-Bernatowicz^[1], właśc. Stefania Szela Ginsburg-Jabłońska^[2] (ur. 7 września 1920 w Mohylewie^[3][4], zm. 8 maja 2017 w Warszawie)^[5] – polska lekarka, profesor nauk medycznych, specjalista dermatolog.

Życiorys

Urodziła się 7 września 1920 w Mohylewie jako Rachela Ginsburg^[6]. Ojciec, Emil Ginsburg był ekonomistą, natomiast matka, Bella – lekarzem dermatologiem^[7]. Siostra prof. Ireny Hausmanowej-Petrusewicz^[8]. W wieku 6 lat przeprowadziła się wraz z rodziną do Warszawy^[9][10]. Ukończyła w 1937 Gimnazjum Towarzystwa Zjednoczenia Nauczycieli w Warszawie, składając egzamin dojrzałości^[11][12]. Następnie podjęła studia medyczne, początkowo w Warszawie (1937–1938)^[13], następnie we Lwowie (1938–1939), i dalej kontynuując we Frunze. Dyplom lekarza uzyskała w 1942^[11]. Do wiosny 1943 pracowała jako lekarz ogólny we Frunze i okolicach. W latach 1943–1944 była lekarzem w Armii Czerwonej^[13].

Specjalizację z dermatologii zdobywała w latach 1944–1946 w Wydziale Patologii Skóry Akademii Nauk ZSRR w Leningradzie^[9], pod kierunkiem radzieckiej profesor Olgi Podwysockiej^[11]. Zatrudniona na etacie lekarza Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (VI Departament Więziennictwa) w więzieniu mokotowskim w latach 1947–1949^[14]. Jako stypendystka WHO (1949) pracowała na stanowisku asystenta w University of Pensylvania w Filadelfii^[9].

Tytuł doktora uzyskała w 1950 na podstawie pracy Cechy histologiczne odczynów skórnych na tuberkulinę i wyciągi z prątków gruźlicy, a stopień doktora habilitowanego w 1951^[9] Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskała w 1954^[15], natomiast profesora zwyczajnego nauk medycznych otrzymała w 1974^[16].

W latach 1946–2006 pracowała w Klinice Dermatologicznej Uniwersytetu, a później Akademii Medycznej w Warszawie, pełniąc w latach 1949–1990 funkcję ordynatora po Marianie Grzybowskim. W roku 1956 we współpracy z kierownikiem Kliniki Dermatologii w Monachium – prof. Alfredem Marchioninim, zapoczątkowała polsko-niemiecką współpracę naukową, umożliwiającą polskim naukowcom półroczne stypendia naukowe z zakresu dermatologii na Uniwersytecie Monachijskim^[17].

Jako pierwsza na świecie, w 1972 roku, sformułowała hipotezę o onkogennym działaniu wirusów brodawczaka u chorych z rzadką chorobą genetyczną – Epidermodysplasia verruciformis (EV). We współpracy z prof. Gerardem Orthem z Instytutu Pasteura w Paryżu scharakteryzowała molekularnie pierwsze onkogenne wirusy oraz wykazała, że zakażenie tymi wirusami nie przenosi się na osoby zdrowe o innym układzie genetycznym^[17]. Za prace nad EV Jabłońska wraz z Orthem otrzymali Nagrodę Roberta Kocha, wręczoną w 1985 na uroczystym posiedzeniu przez prezydenta Niemiec Richarda von Weizsäckera.

Badała także patogenezę sklerodermii oraz zajmowała się diagnostyką chorób pęcherzowych^[9].

W latach 1962–1982 i 1987–1995 była prezesem Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, a następnie pozostała jego Honorową Przewodniczącą^[18][19][20]. Była także honorowym członkiem towarzystw dermatologicznych w 46 krajach^[9] oraz honorowym członkiem 8 międzynarodowych towarzystw naukowych niedermatologicznych^[21]. Zasiadała w Honorowym Komitecie Naukowym redakcji „Przeglądu Dermatologicznego”^[22].

Autorka podręczników akademickich, m.in. Choroby skóry (ostatnie wydania razem ze Sławomirem Majewskim) oraz artykułów^[23][24][25]. Promotor 69 prac doktorskich, 24 prac habilitacyjnych i wychowawca 15 profesorów.

13 stycznia 1955 została odznaczona Medalem 10-lecia Polski Ludowej^[26]. Laureatka Nagrody Międzynarodowego Towarzystwa Dermatologicznego – Medal im. Marii M. Duran (2002)^[9]. Była jednym z najczęściej cytowanych naukowców polskich^[27] oraz członkiem honorowym 48 towarzystw naukowych na świecie m.in. Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina (od 1961) czy Królewskiego Instytutu Nauk Przyrodniczych Belgii^[28].

Życie prywatne

Mężem Stefanii Jabłońskiej w latach 1944–1966 (rozwód) był prof. Paweł Segał (1919–2012), lekarz okulista^[29].

Zmarła w Warszawie, pochowana 15 maja 2017^[30] na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera MII-2-13)^[31].

Przypisy

Bibliografia

• Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny, tom II: H–Ł (redaktor naukowy Janusz Kapuścik), Warszawa 1999, s. 107 (z fotografią).