Smiła

Сміла


Herb	flaga Smiły↗

Państwo

Ukraina

Obwód

czerkaski

Powierzchnia

39,80 km²

Wysokość

73 m n.p.m.

Populacja (2019)
• liczba ludności

67 530^[1]

Nr kierunkowy

+380 4733

Kod pocztowy

20700

Tablice rejestracyjne

Położenie na mapie obwodu czerkaskiego

Położenie na mapie Ukrainy

49°13′N 31°52′E/49,216667 31,866667

Multimedia w Wikimedia Commons

Informacje w Wikipodróżach

Strona internetowa

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Smiła

Smiła (ukr. Сміла) – miasto na Ukrainie w obwodzie czerkaskim, siedziba byłego rejonu; nad Taśminą (dopływ Dniepru); liczy 67,5 tys. mieszkańców; zakłady naprawcze taboru kolejowego, przemysł maszynowy, metalowy, spożywczy, odzieżowy oraz meblarski^[2].

Historia

W 1536 roku tereny te król Zygmunt I Stary nadał Juśkowi Tymkiewiczowi, który założył tu osadę nazwaną Juśkowem. W Rzeczypospolitej miejscowość należała administracyjnie do powiatu kijowskiego w województwie kijowskim. W 1633 roku okolice te Krystyna Pachucina Korzeniowska sprzedała hetmanowi wielkiemu koronnemu Stanisławowi Koniecpolskiemu.

W 1768 Smiłę objęła koliszczyzna. Franciszek Ksawery Lubomirski w 1787 sprzedał miasto wraz z całą Smilańszczyzną za 2 mln rubli Grzegorzowi Potiomkinowi, dzięki czemu uzyskał on polski indygenat. W 1793 po II rozbiorze Polski miasto zostało włączone do Imperium Rosyjskiego. Pod zaborami siedziba gminy Smiła(inne języki) w powiecie czerkaskim w guberni kijowskiej. W XIX wieku istniała tu parafia katolicka dekanatu zwinogródzkiego.

Podczas II wojny światowej Smiła była okupowana przez Wehrmacht od 4 sierpnia 1941 do 29 stycznia 1944.

Podczas okupacji hitlerowskiej, pod koniec 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 700 osób. Pod koniec lutego 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali. Sprawcami zbrodni była niemiecka żandarmeria oraz ukraińska policja^[3].

W 1989 liczyła 79 449 mieszkańców^[4]^[5].

W 2013 liczyła 68 636 mieszkańców^[6].

Zabytki

po zamku położonym na wysokiej górze, pozostały resztki wałów i fos, między fałami cmentarz katolicki^[7].
Kościół Wniebowzięcia NMP z 1818 r.
Cerkiew Opieki Matki Bożej z początku XX wieku
Dworzec kolejowy Smiła z 1870 r.
Dawny budynek banku z 1909 r., współcześnie muzeum
Dawne gimnazjum męskie z 1909 r.
Dawne gimnazjum żeńskie z 1910 r.
Wieża ciśnień z 1907 r.
Wieża strażacka z lat 30. XX wieku
Dworzec kolejowy im. Tarasa Szewczenki z 1951 r.
Dom kultury z 1962 r.

Kościół Wniebowzięcia NMP
Dawny budynek banku
Dawne gimnazjum żeńskie
Wieża strażacka

Urodzeni w Smile

Jan Raczyński – polski chirurg, profesor nauk medycznych
Tadeusz Strumiłło – polski pedagog, doktor filozofii, instruktor harcerski
Jerzy Tyczyński – polski aktor
Hawryło Miszczenko – radziecki polityk

Miasta partnerskie

Newton, Stany Zjednoczone

Przypisy

↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.75
↑ Smiła, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-08-11] .
↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1603 .
↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
↑ Смела // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 2. М., "Советская энциклопедия", 1991. стр.367
↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
↑ Antoni Urbański: Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi, (II cz. książki Memento kresowe). Gdańsk: Oficyna Wydawnicza "Graf": 1991, s. 102.