Sanguszkowie herbu własnego

Herb książęcy Sanguszków - Pogoń Litewska
Paweł Karol Sanguszko
Barbara z Duninów Sanguszkowa

Sanguszkowie znani również jako Sanguszkowicze, Sankguszkowie, Sankguszkowicze[1] – magnacki ród książęcy (kniaziowski) herbu Pogoń Litewska, będący gałęzią litewskiej dynastii Giedyminowiczów.

Pochodzenie

Genealogicznie wywodzili się od przyrodniego brata króla Władysława II Jagiełły – księcia Fiodora, syna wielkiego księcia litewskiego Olgierda, a wnuka wielkiego księcia litewskiego Giedymina. Nazwisko rodu pochodzi od imienia syna Fiodora – księcia Sanguszki.

Wcześniejsza literatura na podstawie błędnych przekazów latopisarskich uznawała ich za potomków księcia Lubarta Giedyminowicza. Sami zainteresowani także nie byli chyba pewni swojego pochodzenia, albowiem na podstawie mylnego przekonania o pochodzeniu od wspomnianego Lubarta swego czasu używali nazwiska Lubartowicz Sanguszko. Twórca potęgi rodu, książę Paweł Karol Sanguszko (ur. 1680, zm. 1750), za królewskim przyzwoleniem przemianował nawet znajdujący się w jego posiadaniu Lewartów na Lubartów. Obecnie historycy, powołując się na historyczne źródła dokumentowe, raczej nie mają wątpliwości co do pochodzenia tego rodu od Olgierda Giedyminowicza. Jan Tęgowski wyraził zdanie, iż właśnie w książęcym domu Sanguszków najdłużej przetrwał ród Olgierdowiczów.

Pierwotnie dobra Sanguszków znajdowały się na Wołyniu (Ratno, Kamień Koszyrski, Kowel, Sławuta). Z czasem rodzina nabyła nowe na Podolu (Satanów) i w Małopolsce (Lubartów, Tarnów). Na przełomie XV i XVI wieku ród podzielił się na dwie główne linie:

  • linia koszyrsko-niesuchoiżska – zapoczątkowana przez Aleksandra, dzieląca się na dwie gałęzie:
    • gałąź koszyrska ("Sanguszkowie-Koszyrscy") – zapoczątkowana przez Michała, wymarła w 1653 r.
    • gałąź niesuchoiżska ("Sanguszkowie-Niesuchoiżscy") – zapoczątkowana przez Andrzeja, wymarła w 1591 r.;
  • linia kowelska ("Sanguszkowie-Kowelscy") – zapoczątkowana przez Michała, istnieje po dziś dzień.

Wybrani członkowie rodu

https://polona.pl/item/rodowod-ksiazat-sanguszkow-olgierdowiczow-na-podstawie-archiwum-ksiazat-sanguszkow-i,ODk3NTUwMzg/5/#info:metadata
Drzewo genealogiczne Sanguszków z 1931 roku

Pokolenie 0

Pokolenie 1

Pokolenie 2

Pokolenie 3

Pokolenie 4

Pokolenie 5

  • Lew Sanguszko[5] (ok. 1536-1571) – rotmistrz jazdy litewskiej
  • Fiodor (Roman) Sanguszko (zm. 1591) – ostatni z linii niesuchoiżyskiej
  • Samuel Szymon Sanguszko (zm. 1638) – wojewoda witebski, pisarz, przeszedł na katolicyzm

Pokolenie 6

Pokolenie 7

Pokolenie 8

Kaplica-grobowiec Sanguszków w Tarnowie

Pokolenie 9

Pokolenie 10

Pokolenie 11

Pokolenie 12

Pokolenie 13

Pokolenie 14

  • Piotr Antoni Samuel Sanguszko (1937-1989)

Pokolenie 15

Zamki i pałace

Inne pałace Sanguszków:

  • Pałac w Kijanach
  • Pałac we wsi Michla (nie istnieje?)
  • Pałac w Grodnie (nie istnieje)

Przypisy

  1. ↑ Wolff 1895 ↓, s. 422.
  2. ↑ Michał Sanguszko. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2014-05-18].
  3. ↑ Andrzej Sanguszkowicz Koszyrski. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2014-05-18].
  4. ↑ Aleksander Sanguszko Koszyrski. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2014-05-18].
  5. ↑ Lew Sanguszko. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2014-05-18].
  6. ↑ Hrihory Sanguszko. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2014-05-18].
  7. ↑ Adam Aleksander Sanguszko. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2014-05-18].

Bibliografia

  • Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T.1 1366-1506, Lwów 1887
  • J. Tęgowski Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Poznań-Wrocław 1999, ISBN 83-913563-1-0
  • SaturninS. Sobol SaturninS., Polskie rody arystokratyczne, Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka, 2001, ISBN 83-7212-323-3, OCLC 297750896 .
  • Józef Wolff: Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1895, s. 698.

Linki zewnętrzne

  • O Sanguszkach. muzeum.tarnow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-04-26)]. na stronie Muzeum Okręgowego w Tarnowie
  • O Sanguszkach. sanguszko.fm.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-31)]. na stronie Krystyny Kupnickiej
  • Genealogia książąt Sanguszków w serwisie Genealogy.eu
  • Genealogia książąt Sanguszków (potomkowie Pawła Karola Sanguszki) w serwisie An Online Gotha
  • Jakub Rogulski: Genealogia rodu Sanguszków księcia Symeona Samuela Sanguszki. Studia Źródłoznawcze
  • Jakub Rogulski: Nowożytny ród szlachecki jako „wspólnota pamięci” . Przypadek książąt Sanguszków (XV–XVIII w.)
  • Mapa dóbr Sanguszków — Lwów, 1906
  • Monografia książąt Sanguszków (1909) w bibliotece Polona
Kontrola autorytatywna (polski ród szlachecki):