Saksagliptyna

Saksagliptyna
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
(1S,3S,5S)-4-[(2S)-2-amino-2-(3-hydroksy-1-adamantylo)acetylo]-4-azabicyklo[3.1.0]heksano-3-karbonitryl
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C18H25N3O2

Masa molowa

315,41 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

361442-04-8

PubChem

11243969

DrugBank

DB06335

SMILES
C1[C@@H]2C[C@@H]2N([C@@H]1C#N)C(=O)[C@H](C34CC5CC(C3)CC(C5)(C4)O)N
InChI
InChI=1S/C18H25N3O2/c19-8-13-2-12-3-14(12)21(13)16(22)15(20)17-4-10-1-11(5-17)7-18(23,6-10)9-17/h10-15,23H,1-7,9,20H2/t10?,11?,12-,13+,14+,15-,17?,18?/m1/s1
InChIKey
QGJUIPDUBHWZPV-SGTAVMJGSA-N
Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji
według kryteriów GHS są niedostępne.
Klasyfikacja medyczna
ATC

A10BH03

Farmakokinetyka
Działanie

zahamowania aktywności enzymu DPP-4

Okres półtrwania

2,5 godz. i 3,1 godz. (dla głównego motabolitu)

Wiązanie z białkami
osocza i tkanek

nieistotne

Wydalanie

z moczem

Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania

p.o.

Multimedia w Wikimedia Commons

Saksagliptyna (wcześniej BMS-477118)[1] – lek z klasy inhibitorów dipeptydylo-peptydazy 4 (DPP4) dopuszczony w Europie do obrotu w październiku 2009 roku[2] do leczenie cukrzycy typu II w celu poprawy kontroli glikemii. Komercjalizowany pod nazwą Onglyza wspólnie przez firmy AstraZeneca i Bristol-Myers Squibb (w Japonii przez Otsuka Pharmaceutical Co.)

Działanie

Saksagliptyna jest bardzo silnym, wybiórczym, odwracalnym, kompetycyjnym inhibitorem DPP-4[3]. U pacjentów z cukrzycą typu 2 podanie saksagliptyny prowadzi do zahamowania aktywności enzymu DPP-4 przez 24 godziny. Po doustnym podaniu glukozy zahamowanie DPP-4 powodowało 2-krotne do 3-krotnego zwiększenie stężenia krążących, czynnych hormonów inkretynowych, w tym glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1) i zależnego od glukozy polipeptydu insulinotropowego (GIP), zmniejszenie stężenia glukagonu oraz zwiększenie zależnej od stężenia glukozy odpowiedzi komórek beta, co powodowało zwiększenie stężenia insuliny i stężenia peptydu C. Zwiększenie stężenia insuliny wydzielanej przez komórki beta trzustki i zmniejszenie stężenia glukagonu wydzielanego przez komórki alfa trzustki, było związane z mniejszym stężeniem glukozy na czczo i mniejszymi zwyżkami glikemii po doustnym podaniu glukozy lub po posiłku. Saksagliptyna, u pacjentów z cukrzycą typu 2 poprawia kontrolę glikemii przez zmniejszenie stężenia glukozy na czczo i po posiłku[4].

Wskazania

W leczeniu cukrzycy typu 2 w celu poprawy kontroli glikemii u dorosłych pacjentów:

  • leczonych jednocześnie metforminą, kiedy stosowanie metforminy w połączeniu z dietą i wysiłkiem fizycznym jest niewystarczające do uzyskania odpowiedniej kontroli glikemii[5];
  • leczonych jednocześnie pochodnymi sulfonylomocznika, kiedy ich stosowanie w połączeniu z dietą i wysiłkiem fizycznym jest niewystarczające do uzyskania odpowiedniej kontroli glikemii, u pacjentów, u których stosowanie metforminy nie jest właściwe[6].
  • leczonych jednocześnie lekami z grupy tiazolidynedionów, kiedy ich stosowanie, w połączeniu z dietą i wysiłkiem fizycznym jest niewystarczające do uzyskania odpowiedniej kontroli glikemii, u pacjentów, u których właściwe jest ich stosowanie[7].

Przeciwwskazania

Nie należy stosować u pacjentów z cukrzycą typu 1 ani w leczeniu kwasicy ketonowej w przebiegu cukrzycy.

Dawkowanie

5 mg, raz na dobę, stosowana jako leczenie skojarzone z metforminą, lekiem z grupy tiazolidynedionów lub pochodną sulfonylomocznika.

Preparaty

  • Onglyza

Preparaty złożone:

  • Qtern (saksagliptyna + dapagliflozyna)
  • Komboglyze (saksagliptyna + metformina)[8]

Przypisy

  1. ↑ D.J. Augeri, J.A. Robl, D.A. Betebenner, D.R. Magnin i inni. Discovery and preclinical profile of Saxagliptin (BMS-477118): a highly potent, long-acting, orally active dipeptidyl peptidase IV inhibitor for the treatment of type 2 diabetes. „J Med Chem”. 48 (15), s. 5025–5037, Jul 2005. DOI: 10.1021/jm050261p. PMID: 16033281. 
  2. ↑ Onglyza H-C-1039 European Public Assessment Report Published 27/10/09 Annex I – Summary of product Characteristics. [dostęp 2010-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-14)].
  3. ↑ S. Thareja, S. Aggarwal, P. Malla, D. Haksar i inni. Saxagliptin: A New Drug for the Treatment of Type 2 Diabetes. „Mini Rev Med Chem”, Apr 2010. PMID: 20402634. 
  4. ↑ Y.B. Kim, L.M. Kopcho, M.S. Kirby, L.G. Hamann i inni. Mechanism of Gly-Pro-pNA cleavage catalyzed by dipeptidyl peptidase-IV and its inhibition by saxagliptin (BMS-477118). „Arch Biochem Biophys”. 445 (1), s. 9–18, Jan 2006. DOI: 10.1016/j.abb.2005.11.010. PMID: 16364232. 
  5. ↑ R.A. DeFronzo, M.N. Hissa, A.J. Garber, J. Luiz Gross i inni. The efficacy and safety of saxagliptin when added to metformin therapy in patients with inadequately controlled type 2 diabetes with metformin alone. „Diabetes Care”. 32 (9), s. 1649–1655, Sep 2009. DOI: 10.2337/dc08-1984. PMID: 19478198. 
  6. ↑ A.R. Chacra, G.H. Tan, A. Apanovitch, S. Ravichandran i inni. Saxagliptin added to a submaximal dose of sulphonylurea improves glycaemic control compared with uptitration of sulphonylurea in patients with type 2 diabetes: a randomised controlled trial. „Int J Clin Pract”. 63 (9), s. 1395–1406, Sep 2009. DOI: 10.1111/j.1742-1241.2009.02143.x. PMID: 19614786. 
  7. ↑ P. Hollander, J. Li, E. Allen, R. Chen. Saxagliptin added to a thiazolidinedione improves glycemic control in patients with type 2 diabetes and inadequate control on thiazolidinedione alone. „J Clin Endocrinol Metab”. 94 (12), s. 4810–4819, Dec 2009. DOI: 10.1210/jc.2009-0550. PMID: 19864452. 
  8. ↑ Saksagliptyna (saxagliptin): dostępność w aptekach [online], GdziePoLek.pl [dostęp 2022-03-24]  (pol.).

Bibliografia

  • Stanowisko Rady Konsultacyjnej Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 23/8/2010 dnia 29 marca 2010 r. w sprawie zasadności zakwalifikowania leku saksagliptyna (Onglyza®) w leczeniu cukrzycy typu 2, jako świadczenia gwarantowanego. aotm.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)].
  • Onglyza H-C-1039 European Public Assessment Report Published 27/10/09 Annex I – Summary of product Characteristics. ema.europa.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-14)].

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

  • p
  • d
  • e
  • p
  • d
  • e
A10: Leki stosowane w cukrzycy
A10A – Insulina i analogi insuliny
A10AB – Insuliny i analogi insuliny, krótko działające
A10AC – Insuliny i analogi insuliny o średnim czasie działania
A10AD – Insuliny lub analogi insuliny o średnim
czasie działania w skojarzeniu z krótko działającymi
A10AE – Insuliny i analogi insuliny długo działające
A10AF – Insuliny lub analogi insuliny przeznaczone do inhalacji
A10B – Doustne leki przeciwcukrzycowe
A10BA – Pochodne biguanidu
A10BB – Pochodne sulfonylomocznika
A10BC – Sulfonamidy (heterocykliczne)
  • glimidyn
A10BD – Preparaty złożone zawierające
doustne leki hipoglikemizujące
A10BF – Inhibitory α-glukozydazy
A10BG – Pochodne tiazolidynodionu
A10BH – Inhibitory dipeptydylopeptydazy 4
A 10 BJ – Analogi glukagonopodobnego peptydu 1
A 10 BK – Inhibitory kotransportera glukozowo-sodowego 2
  • dapagliflozyna
  • kanagliflozyna
  • empagliflozyna
  • ertuglifozyna
  • ipraglifozyna
  • sotagliflozyna
  • luseogliflozyna
  • beksagliflozyna
A10BX – Inne doustne leki hipoglikemizujące
A10X – Inne leki stosowane w cukrzycy
A10XA – Inhibitory reduktazy aldozy
  • tolrestat
A10XX – Inne leki stosowane w cukrzycy
  • teplizumab