Równanie Fishera

Równanie Fishera (równanie wymiany, równanie ilościowe) – ilościowa teoria pieniądza sformułowana przez amerykańskiego ekonomistę Irvinga Fishera przyjmująca postać:

${\displaystyle M\cdot V=P\cdot Y,}$

gdzie:

${\displaystyle M}$ – podaż pieniądza w gospodarce,

${\displaystyle V}$ – prędkość obrotu pieniądza,

${\displaystyle P}$ – poziom cen,

${\displaystyle Y}$ – realny produkt, czyli PKB.

Z równania wynika, że iloczyn ilości pieniądza w gospodarce ${\displaystyle (M),}$ i prędkości obiegu pieniądza w tej gospodarce ${\displaystyle (V),}$ równa się iloczynowi poziomu cen ${\displaystyle (P),}$ i wielkości produkcji ${\displaystyle (Y),}$ czyli w równaniu przyrównuje się ilość pieniądza do wartości produkcji. Jeśli więc zwiększyłaby się podaż pieniądza, to przy niezmieniającej się szybko prędkości jego obrotu i wielkości produkcji, zareaguje poziom cen i w gospodarce pojawi się inflacja.

Ponadto Fisher zajął się analizą dotyczącą zachowania się stóp procentowych w reakcji na zmiany poziomu cen. Podkreślał znaczenie rozróżniania nominalnej, oraz realnej stopy procentowej ${\displaystyle (r).}$ Dla gospodarek z wysoką inflacją w okresie ${\displaystyle t}$ określił zależność między obu stopami za pomocą wzoru:

${\displaystyle 1+r_{t}={\frac {1+i_{t}}{1+\pi _{t}}},}$

gdzie:

${\displaystyle r_{t}}$ – realna stopa zwrotu z okresu ${\displaystyle t}$ do okresu ${\displaystyle t+1,}$

${\displaystyle i_{t}}$ – nominalna stopa zwrotu,

${\displaystyle \pi _{t}}$ – inflacja pomiędzy okresami ${\displaystyle t}$ oraz ${\displaystyle t+1.}$

Równanie to nosi nazwę pełnego równania Fishera. Na ogół wielkości te są małymi ułamkami i dlatego dobrym przybliżeniem tej relacji jest tzw. uproszczone równanie Fishera przyjmujące postać (dla krajów z niską inflacją):

${\displaystyle r_{t}\approx i_{t}-\pi _{t}.}$

Zależność między obu stopami procentowymi jest ważna, gdyż ludzie ulegają iluzji pieniądza i nie zawsze znają zmieniającą się w czasie wartość pieniądza.

Zobacz też

• podaż pieniądza
• popyt na pieniądz

Bibliografia

• Mankiw Gregory, Mark P. Taylor, Makroekonomia, PWE, Warszawa 2009.