Puccinia magnusiana
 Telia na łodydze trzciny | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | grzyby | ||
| Typ | podstawczaki | ||
| Klasa | rdze | ||
| Rząd | rdzowce | ||
| Rodzina | rdzowate | ||
| Rodzaj | rdza | ||
| Gatunek | Puccinia magnusiana | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Puccinia magnusiana Körn. Hedwigia 15: 179 (1876) | |||
| |||
Puccinia magnusiana Körn. – gatunek grzybów z rodziny rdzowatych (Pucciniaceae)[1]. Grzyb mikroskopijny, pasożytujący na jaskrach (Ranunculus) oraz lasecznicach (Arundo) i trzcinie pospolitej (Phragmites australis)[2]. U porażonych roślin wywołuje chorobę zwaną rdzą[3].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Puccinia, Pucciniaceae, Pucciniales, Incertae sedis, Pucciniomycetes, Pucciniomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Gatunek ten po raz pierwszy opisał Friedrich August Körnicke w 1876 r.[1].
Synonimy[4]:
- Aecidium ranunculacearum var. linguae Grove 1913
- Aecidium ranunculi Schwein. 1822
- Dicaeoma magnusianum (Körn.) Kuntze 1898
- Puccinia arundinacea ß epicaula Wallr. 1833
Morfologia i rozwój
Jest pasożytem dwudomowym, którego cykl życiowy odbywa się na dwóch gatunkach żywicieli. Na jaskrach tworzy spermogonia i ecja, na trzcinie i lasecznicy uredinia i telia[2]. Strzępki rozrastają się między komórkami porażonych roślin, do ich wnętrza zapuszczając tylko ssawki pobierające z rośliny wodę z substancjami pokarmowymi. Zarodniki tworzą się pod skórką roślin, po dojrzeniu nabrzmiewają, co powoduje pękanie skórki rośliny i wydostanie się zarodników na zewnątrz[3].
Żółte ecja tworzą się na dolnej stronie liści jaskrów, na ogonkach liściowych i na łodygach. Mają rozmiar 23–26 × 21–23 μm. Powstają w nich duże ecjospory o pomarszczonej powierzchni. Nad nimi, na górnej stronie liści, powstają żółte, chlorotyczne plamy, a w ich obrębie maleńkie spermogonia. Żółtobrązowe uredinia w postaci grudek tworzą się na obydwu stronach liści. Powstają w nich bezbarwne lub białobrunatne urediniospory o kształcie od elipsoidalnego do owalnego, rozmiarach 26–35 × 16–19 i powierzchni pokrytej drobnymi, czarnymi kolcami. Telia również tworzą się na obydwu powierzchniach liści i na łodygach trzcin, ale w zwartych grupach i są brązowoczarne. Brązowe teliospory są dwukomórkowe, o rozmiarach 42–56 × 15–24 μm i mają hialinowo-brunatne trzonki o długości do 95 μm[5].
Występowanie
Puccina magnusiana występuje na całym świecie[5].
Zanotowano występowanie ecjów i spermogoniów na następujących gatunkach jaskrów: Ranunculus aconitifolius, Ranunculus breyninus, Ranunculus bulbosus, Ranunculus chaerophyllos, Ranunculus creticus, Ranunculus flammula, Ranunculus illyricus, Ranunculus kotschyi, Ranunculus lingua, Ranunculus montanus, Ranunculus polyanthemos, Ranunculus repens, Ranunculus sardous. Uredinia i telia tworzą się na lasecznicy trzcinowatej (Arundo donax) i trzcinie pospolitej[2]. W Polsce do 2003 r. zanotowano występowanie tego gatunku tylko na trzcinie pospolitej[6].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum [online], indexfungorum.org [dostęp 2018-03-12] (ang.).
- ↑ a b c Plant Parasites of Europe [online], indexfungorum.org [dostęp 2018-03-12] (ang.).
- ↑ a b Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.
- ↑ Species Fungorum [online], speciesfungorum.org [dostęp 2018-03-12] (ang.).
- ↑ a b George Baker Cummins: The Rust Fungi of Cereals, Grasses and Bamboos. Springer, Berlin u. a. 1971, ISBN 3-540-05336-0
- ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4
