Przerzutnia
Przerzutnia, przeskocznia, zazębienie, zwarcie międzywersowe – niezgodność między porządkiem składniowo-intonacyjnym a wersyfikacyjnym w wersie; przeniesienie wyrazu lub części zdania do następnego wersu lub strofy np. w celu zaakcentowania wypowiedzi, zwiększenia dynamiki i pobudzenia wyobraźni osoby czytającej.
Rodzaje przerzutni
Można wyróżnić:
- przerzutnię średniówkową – z jednego członu wersu (hemistychu) do drugiego, np.:
Panie, za Twoją zawżdy + pomocą król bije
Jan Kochanowski, Psalm 21
- przerzutnię klauzulową – z wersu do wersu, np.:
Pokój – szczęśliwość, ale bojowanie
Byt nasz podniebny.
Mikołaj Sęp Szarzyński, Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem
- przerzutnię międzyzwrotkową – z jednej zwrotki do drugiej, np.:
to lęk odwieczny ciemny lęk
o kruchy ludzki ląd zaczynabić I zwycięży słyszysz szum
Zbigniew Herbert, Do Marka Aurelego
Bibliografia
- Adam Kulawik: Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego. Kraków: Antykwa, 1994, s. 172, 200. ISBN 83-901380-2-6.
- Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, Kraków 2003.
