Przęstka pospolita
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | jasnotowce | ||
Rodzina | babkowate | ||
Rodzaj | przęstka | ||
Gatunek | przęstka pospolita | ||
Nazwa systematyczna | |||
Hippuris vulgaris L. Sp. pl. 1:4. 1753[3] | |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
najmniejszej troski | |||
| |||
|
Przęstka pospolita[5] (Hippuris vulgaris L.) – gatunek rośliny wodnej należący do rodziny babkowatych (Plantaginaceae).
Rozmieszczenie geograficzne
Zasięg obejmuje strefę klimatu umiarkowanego na całym świecie[6]. W Polsce występuje głównie w rozproszeniu na niżu. W Karpatach znane było tylko jedno stanowisko w stawach hodowlanych w Dołach Jasielsko-Sanockich, ale obecnie już tam nie występuje[7].
Morfologia
- Łodyga
- Wzniesiona, sztywna, pojedyncza lub górą rozgałęziona[7]. U formy lądowej osiąga wysokość do 30 cm, u formy podwodnej długość do 2 m[8].
- Liście
- Równowąskie, wyrastające po 8–12 w okółkach[9]
- Kwiaty
- Siedzące w kątach liści, drobne, zielone[9].
- Kwitnący pęd
- Kwiaty
- Forma częściowo zanurzona
- Forma lądowa
Biologia i ekologia
- Rozwój
- Bylina. Występuje w formie podwodnej, częściowo zanurzonej i lądowej. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Dojrzałe owoce opadają na muliste dno zbiorników wodnych i pogrążają się w mule. Rozprzestrzeniane są przez prądy wodne i ptaki (hydrochoria i ornitochoria). Rozmnaża się także wegetatywnie przez rozłogi i pączki przetrwalnikowe. Zimuje w postaci pączków przetrwalnikowych. U formy podwodnej zimują całe pędy[8].
- Siedlisko
- Hydrofit występujący zarówno w wodach stojących, jak i płynących. Preferuje wody o dużej zawartości jonów wapnia. Zasiedla głównie muliste stawy, płytkie, niewielkie jeziora, starorzecza, czasami jednak także wilgotne gleby na lądzie. Forma podwodna czasami tworzy jednogatunkowe łany zajmujące znaczne powierzchnie, czasami wchodzi w skład wielogatunkowych zespołów roślin. Forma częściowo zanurzona wraz z innymi roślinami występuje w szuwarach na płytkich wodach. Forma lądowa ma znaczny udział w zasiedlaniu pomokłych łąk, ale tylko w stadium początkowym, gdy teren jeszcze częściowo zalany jest wodą, potem ustępuje innym gatunkom roślin[8].
- Fitosocjologia
- Gatunek charakterystyczny szuwarowego zespołu Hippuridetum vulgaris[10] (forma lądowa).
- Genetyka
- Liczba chromosomów 2n = 32[7].
Ochrona
Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[11] w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia: V).
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-29] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2017-03-01].
- ↑ Hippuris vulgaris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Hippuris vulgaris. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-09-28]. (ang.).
- ↑ a b c Oklejewicz K. 2008. Przęstka pospolita. s. 261-262. W: Czerwona Księga Karpat Polskich, Kraków 2008. ISBN 978-83-89648-71-6
- ↑ a b c Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1979. ISBN 83-01-00566-1.
- ↑ a b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- Britannica: plant/Hippuris-vulgaris
- SNL: hestehale
- DSDE: vandspir
Identyfikatory zewnętrzne:
- BioLib: 3615
- EoL: 583132
- EUNIS: 174425
- Flora of China: 200015100
- FloraWeb: 2966
- GBIF: 5372503
- identyfikator iNaturalist: 77422
- IPNI: 430352-1
- ITIS: 27069
- NCBI: 39321
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2851597
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:430352-1
- Tela Botanica: 32110
- identyfikator Tropicos: 15700003
- USDA PLANTS: HIVU2