Prazjolit

Prazjolit (prasiolit, kwarc zielony^[1][2][3], zielony ametyst^[4]) – zielona odmiana kwarcu^[5] o charakterystycznym kolorze, który może mieć odcienie od żółtobrązowego do oliwkowozielonego. Jest przezroczysty, stosunkowo miękki, osiągając twardość około 6,5-7 w skali Mohsa. Jego kolor wynika z obecności jonów Fe2+
w strukturze krystalicznej^[5]. Jest minerałem rzadkim^[4]. Większość prazjolitów dostępnych na rynku wytwarzana jest sztucznie przez ogrzewanie ametystu^[5] lub naświetlenie go promieniami gamma z kobaltu-60 lub strumieniem elektronów(inne języki)^[4]. Związki zawierające jony Fe3+
są zwykle żółtawe lub pomarańczowe, natomiast związki Fe2+
są zielonkawe^[6]. Prazjolit ma wyższą od ametystu zawartość pierwiastków śladowych, zwłaszcza, glinu (> 120 ppm)^[7].

Występowanie oraz powstawanie sztucznego prazjolitu stosowanego w celach jubilerskich

Na rynku jubilerskim dostępne są dwa główne źródła prasjolitu: ametyst pochodzący z kopalni w Montezumie w stanie Rio Grande do Sul w Brazylii oraz żółtawy kwarc z różnych miejscowości w Brazylii^[5]. Ametysty z kopalni Montezuma są poddawane procesowi podgrzewania w temperaturze 400-500 °C, co pozwala uzyskać pożądane intensywne zielone zabarwienie^[5]. Proces ten ma na celu zmianę koloru ametystu na prasjolitowy^[5]. Z kolei żółtawy kwarc, w celu osiągnięcia zielonego koloru, jest poddawany bombardowaniu izotopem ⁶⁰Co^[5]. Jest on produkowany w Brazylii w ilości kilku ton rocznie^[5]. Napromieniowany kwarc zielony, zarówno ten powstały w wyniku podgrzewania ametystu, jak i ten sztucznie przetworzony, może z czasem stracić swój kolor pod wpływem światła słonecznego oraz temperatur przekraczających 150 °C^[5]. Dlatego też prasjolit często jest przechowywany w zacienionych miejscach i unika się jego ekspozycji na silne źródła światła oraz temperatury przekraczające 150 °C, aby zachować jego pierwotne zielone zabarwienie^[5].

Historia

Prazjolit pojawił się po raz pierwszy w Stanach Zjednoczonych około roku 1950. Wtedy właśnie jubilerzy zaczęli sprzedawać biżuterię z tzw. „zielonym ametystem” (sztucznym wytworzonym zielonym kwarcem). W rezultacie został nazwany prasjolitem^[5].

Występowanie naturalnych prazjolitów

Prazjolity naturalnie występują najczęściej w geodach i melafirach, znajdowane są w miejscach występowania ametystów i innych kwarców oraz agatów. Pierwszy naturalny prazjolit został odkryty na Dolnym Śląsku. W 1990 roku zespół ukraińskich i polskich naukowców po raz pierwszy opisał okazy występujące w melafirach z Suszyny koło Kłodzka i Płóczek Górnych koło Lwówka Śląskiego^[5]. W czerwcu 2013 roku odkryto nowe miejsce występowania prazjolitu – Sokołowiec k. Nowego Kościoła^[5]. Sporadycznie występuje także w okolicach Mrówieńca, Pogorzały i Dziećmorowic.

Poza Polską prazjolit został stwierdzony także w^[6]:

• Kanadzie (dystrykt Thunder Bay)
• Namibii (Chausib Farm 27 (Rooisand))
• Zambii
• Tanzanii
• USA (New Hampshire i Nevada)
• Brazylii

Galeria

• Prazjolity
• 
  Prazjolit z Brazylii
• 
  Prazjolit w geodzie (strefa krustalna) z Płóczek Górnych
• 
  Szlifowany brazylijski prazjolit

Przypisy

Zobacz multimedia związane z tematem: Prazjolit