Pociemnienie brzegowe

Ten artykuł od 2017-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pociemnienie brzegowe – efekt optyczny obserwowany na tarczy słonecznej, polegający na spadku jasności i poczerwienieniu w pobliżu krawędzi tarczy. Zjawisko dla Słońca jest obserwowane w promieniowaniu widzialnym i podczerwieni, jest obserwowane także na innych gwiazdach.

Podstawowa przyczyna

W związku z pochłanianiem promieniowania emitowanego w głębszych warstwach fotosfery przez położone wyżej jej warstwy, promieniowanie opuszczające Słońce bliżej brzegu tarczy słonecznej (pod kątem) jest emitowane z wyższych warstw niż wychodzące prostopadle do powierzchni gwiazdy. W fotosferze temperatura zmniejsza się wraz z wysokością, gaz w mniejszej temperaturze, zgodnie z prawem Stefana-Boltzmanna emituje mniej promieniowania i o większej długości fali.

Pojaśnienie brzegowe

W zakresie promieniowania nadfioletowego, które jest emitowane w wyższych warstwach słonecznej atmosfery, rejestrowane jest natomiast pojaśnienie brzegowe, będące skutkiem odwrócenia gradientu temperatury, czyli zwiększania się tej wraz z odległością od fotosfery.

Efekt pojaśnienia widoczny jest również w zakresie radiowym, gdyż źródłem tych fal jest korona słoneczna.