Pleszakowate

Pleszakowate
Phalacridae
Leach, 1815
Ilustracja
Olibrus bimaculatus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Infrarząd

Cucujiformia

Nadrodzina

Cucujoidea

Rodzina

Pleszakowate

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Głowa chrząszcza z rodziny pleszakowatych
Phalacrus caricis
Olibrus corticalis
Stilbus atomarius
Phalacrus fimetarius
Olibrus flavicornis

Pleszakowate (Phalacridae) – rodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych, serii (infrarzędu) Cucujiformia i nadrodziny Cucujoidea. Liczy około 635 gatunków[1].

Taksonomia

Rodzina opisana została w 1815 roku przez Williama Elforda Leacha[2].

Opis

Owady dorosłe

Drobne chrząszcze o ciele okrągławym lub owalnym, z wierzchu silnie wypukłym, a pod spodem u prawie wszystkich gatunków płaskim. Głowa skierowana skośnie ku przodowi, z tyłu częściowo przykryta przedpleczem. Oczy duże, owalne i wycięte na przednim brzegu. Czułki 11-członowe, z ostatnimi trzema członami tworzącymi zwartą lub luźną buławkę. Głaszczki szczękowe trójczłonowe, a wargowe dwuczłonowe. Przedplecze trapezopidalne, o bokach zaokrąglonych i silnie się ku przodowi zwężających, a krawędzi tylnej równej lub węższej od nasady pokryw. Tarczka trójkątna, punktowana, dobrze widoczna. Pokrywy przykrywające w całości odwłok, dłuższe niż szerokie, owalne, silnie wypukłe. Wzdłuż krawędzi przyszwowych biegną 1 lub 2 rowki. U nasady gładki, niepunktowany rejon. Odnóża krótkie, silnie zgrubiałe, zaostrzone na krawędziach wewnętrznych. Stopy pięcioczłonowe, przy czym człon czwarty szczątkowy i zrośnięty z piątym. Odwłok złożony od góry z 7 tergitów, a od spodu z 5 sternitów. Ostatni tergit tworzy silniej zesklerotyzowane pygidium[3].

Larwy

Ciało kampeodealne, długości 3-4 mm, wydłużone, słabo zesklerotyzowane, jasno ubarwione z ciemniejszą głową. Głowa hypognatyczna. Przyoczka obecne w liczbie od 2 do 5. Czułki trójczłonowe. Segmenty tułowia dobrze wykształcone. Odnóża czteroczłonowe z pojedynczym pazurkiem na goleniostopie. Odwłok złożony z 9 segmentów, z których ostatni zwieńczony parą urogomf. Obecna jedna para przetchlinek na śródtułowiu i 7 par na odwłoku[3].

Biologia i ekologia

Chrząszcze roślinożerne. Żerują na porażonych grzybami trawach i turzycach oraz astrowatych. Zimują w wierzchniej warstwie gleby i pod odstającą korą. W środkowoeuropejskich warunkach nizinnych pojaw dorosłych następuje w końcu kwietnia lub maju[3].

Rozprzestrzenienie

Rodzina kosmopolityczna, znana ze wszystkich kontynentów, preferująca stery umiarkowane[3]. W Europie występuje 57 gatunków[4], z czego w Polsce 24[5].

Systematyka

Według pracy Boucharda i innych z 2011 roku rodzina ta podzielona była na 2 podrodziny[2]:

  • Phaenocephalinae Matthews, 1899
  • Phalacrinae Leach, 1815

M. Gimmel dokonał w 2013 roku rewizji tej rodziny, wprowadzając następujący podział na "grupy rodzajów" (ang. genus group)[1]:

  • Phaenocephalus-group
    • Phaenocephalus Wollaston, 1873
    • Phalacrinus Blackburn, 1891
    • Ranomafanacrinus Gimmel, 2013
  • Stilbus-group
    • Acylomus Sharp, 1888
    • Nesiotus Guillebeau, 1896
    • Stilbus Seidlitz, 1872
    • Xanthocomus Guillebeau, 1893
  • Pseudolibrus-group
    • Litostilbus Guillebeau, 1894
    • Megistopalpus Guillebeau, 1895
    • Pseudolibrus Flach, 1889
  • Phalacrus-group
    • Phalacropsis Casey, 1890
    • Phalacrus Paykull, 1800
  • Olibroporus-group
    • Austroporus Gimmel, 2013
    • Olibroporus Casey, 1890
    • Platyphalacrus Gimmel, 2013
    • Pycinus Guillebeau, 1893
  • Ochrolitus-group
    • Ochrolitus Sharp, 1889
    • Sveculus Gimmel, 2013
  • Olibrus-group
    • Olibrus Erichson, 1845
    • Tolyphus Erichson, 1845
  • Olibrosoma-group
    • Antennogasmus Gimmel, 2013
    • Malagasmus Gimmel, 2013
    • Olibrosoma Tournier, 1889
  • Litochropus-group
    • Litochropus Casey, 1890
    • Neolitochrus Gimmel, 2013
  • Rodzaje incertae sedis
    • Apallodes Reitter, 1873
    • Augasmus Motschulsky, 1858
    • Entomocnemus Guillebeau, 1894
    • Eulitrus Sharp, 1889
    • Grouvelleus Guillebeau, 1892
    • Litochrus Erichson, 1845
    • Malagophytus Gimmel, 2013
    • Paracylomus Gimmel, 2013

Przypisy

  1. a b Matthew L. Gimmel. Genus-level revision of the family Phalacridae (Coleoptera: Cucujoidea). „Zootaxa”. 3506 (1), s. 1-147, 2013. 
  2. a b PatriceP. Bouchard PatriceP. i inni, Family-group names in Coleoptera (Insecta), „ZooKeys”, 88, 2011, s. 1-972, DOI: 10.3897/zookeys.88.807 .
  3. a b c d Zdzisław Cmoluch: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 58. Phalacridaeae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Oficyna Wydawnicza Turpress, 1997, s. 3-10.
  4. Phalacridae na Fauna Europaea. [dostęp 2014-05-27].
  5. entomo.pl: Wykaz chrząszczy Polski On-Line: Phalacridae. 2005-2014. [dostęp 2014-05-27].
  • p
  • d
  • e
Rodziny chrząszczy
†Protocoleoptera
Tshekardocoleoidea
Permocupedoidea
  • †Permocupedidae
  • †Taldycupedidae
Permosynoidea
  • †Ademosynidae
  • †Permosynidae
Asiocoleoidea
  • †Asiocoleidae
  • †Tricoleidae
Rhombocoleoidea
  • †Rhombocoleidae
Schizophoroidea
  • †Catiniidae
  • †Schizocoleidae
  • †Schizophoridae
Lepiceroidea
  • Lepiceridae
Sphaeriusoidea
incertae sedis
kusakokształtne
kałużnice
kusaki
żukokształtne
żuki
sprężykokształtne
Scirtoidea
Dascilloidea
bogatki
otrupki
sprężyki
Derodontiformia
Derodontoidea
kapturnikokształtne
kapturniki
Cucujiformia
Lymexyloidea
przekraski
zgniotki
biedronki
czarnuchy
stonki
ryjkowce
Identyfikatory zewnętrzne:
  • BioLib: 10417
  • EoL: 356
  • GBIF: 7843
  • identyfikator iNaturalist: 132036
  • ITIS: 114324
  • NCBI: 196986
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 346374, 69447