Pleszów : Historia, Zabytki, Przypisy, Bibliografia Wikipedia, wolna encyklopedia

Pleszów

Część miasta Krakowa

Kościół św. Wincentego

Państwo

Polska

Miasto

Dzielnica

W granicach Krakowa

1 stycznia 1951

SIMC

0950865

Położenie na mapie Krakowa

Położenie na mapie Polski

Położenie na mapie województwa małopolskiego

50°04′05″N 20°06′23″E/50,068056 20,106389

Multimedia w Wikimedia Commons

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Pleszów

Pleszów – dawna wieś, od 1951 część Krakowa obecnie wchodząca w skład Dzielnicy XVIII Nowa Huta.

Historia

Najstarszą wzmiankę o Pleszowie odnaleziono w dokumencie z 1313, w 1315 wieś była lokowana na podstawie przywileju księcia Władysława Łokietka na prawie średzkim. W 1326 wzmiankowany jest miejscowy kościół św. Wincentego jako siedziba dekanatu – a zatem najprawdopodobniej sięgający swoimi korzeniami znacznie wcześniej. Badania archeologiczne także wskazują, na istnienie osadnictwa wcześniej, m.in. w 1961 odkryto na terenie Pleszowa wyjątkowo bogaty skarb srebrny zawierający liczne monety z X i XI w.

Wieś stanowiła własność szlachecką i wielokrotnie zmieniała właścicieli, np. w 1595 była własnością wojewody kijowskiego Konstantego Wasyla Ostrogskiego^[1]. Znajdowała się tu szkoła (budynek zniszczono w 1768), drewniany dwór (wspominany przez Długosza, zburzony w XIX w. i zastąpiony murowanym pałacem), folwark, karczma, szpital dla ubogich. W XVIII w. pojawia się w źródłach przysiółek Kujawy. Na początku XIX w. na miejscu wcześniejszej świątyni wzniesiono nowy, klasycystyczny kościół. W XIX w. właścicielami wsi byli Kirchmayerowie, staraniem których wzniesiono nowy murowany dwór oraz założono park ze stawami rybnymi.

W 1949 na terenach należących do wsi Pleszów rozpoczęto wznoszenie kombinatu metalurgicznego Huty im. Lenina, a w zachodniej części wzniesiono osiedle baraków (tzw. Meksyk), przeznaczone dla zatrudnionych przy budowie robotników. W 1951 Pleszów przyłączono do Krakowa.

Zabytki

Kościół pw. św. Wincentego, wybudowany w latach 1806–1809 w stylu klasycystycznym, część wyposażenia pochodzi z nieistniejącego krakowskiego kościoła Wszystkich Świętych.
pałac, zbudowany przez Wincentego Kirchmayera w 1829 w stylu klasycystycznym, przebudowany ok. 1905 przez hr. Kazimierza Osiecimskiego-Hutten-Czapskiego (dobudowano wówczas wieżę w zachodniej części budynku), oraz park terasowy z pierwotnym systemem stawów; przed II wojną światową dostosowany na potrzeby mieszczącego się tutaj sierocińca i szpitala dla dzieci; obecnie dom stowarzyszenia Monar.