Pippo Spano

Ten artykuł od 2021-03 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pippo Spano

Filippo Buondelmonti degli Scolari

Fresk autorstwa Andrea del Castagno

Hrabia, Generał

Rodzina

Buondelmonti degli Scolari

Data i miejsce urodzenia

1369
Republika Florencka

Data i miejsce śmierci

Grudzień 1426
Lipova

Multimedia w Wikimedia Commons

Filippo Buondelmonti degli Scolari znany jako Pippo Spano (ur. 1369 w Tizzano, zm. w grudniu 1426 w Lipovej) – włoski magnat, generał, strateg i powiernik króla Zygmunta Luksemburskiego. Członek Zakonu Smoka.

Wczesna życie

Był synem ubogiego florenckiego szlachcica, urodził się w Tizzano niedaleko Florencji. Po raz pierwszy źródła wspominają o nim około roku 1382, kiedy to wstąpił do służby skarbnika Zygmunta Luksemburskiego i otrzymał zamek w mieście Simontornya (Simonsthurm).

Dalsze usługi dla Korony, takie jak zapewnienie zasobów i wsparcia do walki z Osmanami, doprowadziły do mianowania go administratorem wszystkich kopalni złota w królestwie. Obecny był w Bośni podczas buntu szlachty węgierskiej po śmierci króla Tvrtko I (1391), Pippo zdołał ujarzmić głównych przywódców buntu.

Brał udział w niefortunnej wyprawie krzyżowej we wrześniu 1396. Po bitwie pod Nikopolis, w przeciwieństwie do większości dowódców chrześcijańskich udało mu się uciec. Spano, król i wielu wysokich dostojników popłynęło małą łódką w górę Dunaju, aż do ziem węgierskich i chorwackich.

W 1398 ożenił się z Barbarą, córką i spadkobierczynią Andrzeja z Ozory.

Podczas okresu kłopotów z przejęciem tronu przez syna Karola III, Władysława Neapolitańskiego, ujawnił zdradę ze strony niektórych możnowładców. Został jednak zmuszony do poddania się ich żądaniom ponieważ król został aresztowany w zamku wyszehradzkim (1401).

Po tym, jak Zygmunt na krótko odzyskał władzę, szlachta otwarcie uznała Władysława za króla. W 1403 siły Królestwa Neapolu zajęły Zadar, a Pippo musiał się wycofać. W tym samym roku odzyskał Veszprém, a we wrześniu wziął Esztergom i ponownie napadł na Bośnię, przerywając kontakty między armią sycylijską i buntownikami oraz zmuszając najeźdźców do ucieczki.

Podczas pobytu w Wiedniu Pippo został mianowany hrabią Timișoary. Zainicjował następnie budowę węgierskiego systemu zamków granicznych, aby powstrzymać agresję osmańską. W tym okresie walczył m.in. z siłami Hrvoja Vukčića Hrvatinića, oblegającymi Szybenik, odzyskując przy tym część dzisiejszej Chorwacji.

We Włoszech

W 1408 roku Pippo został banem Szörény i członkiem prestiżowego Zakonu Smoka. W 1410 Zygmunt wysłał go, aby przekonał państwa włoskie do zerwania ich więzi z Neapolem. Udał się m.in. do rodzinnej Florencji i Ferrary, gdzie spotkał się z Mikołajem d’Este. W sierpniu spotkał się w Pizie z antypapieżem Janem XXIII.

W ramach kampanii weneckiej z 1411 roku odbił Akwileję, a w grudniu przejął Udine i kilka fortec w Romagna, a następnie również Vittorio Veneto. W styczniu 1412 roku wojska Pippo pojmały wielu ważnych weneckich dostojników, których rozkazał okaleczyć, by pomścić Węgrów zabitych przez wroga.

Poważną porażkę poniósł w bitwie pod Mottą w sierpniu 1412 przeciwko Republice Weneckiej. Pippo zamierzał oblegać Padwę w styczniu, ale nie był w stanie utrzymać swojej armii na miejscu i ruszył w kierunku Brenty, zatrzymał się w Cartigliano i Marostice, prowadząc nieudany atak na Vicenzę. Dalsze niepowodzenia spowodowały jego wycofanie się do Friuli, a w lutym na Węgry.

Scolari wrócił do Friuli we wrześniu, aby wesprzeć Florencję. W Lodi uczestniczył w spotkaniu Zygmunta z władcą miasta Giovanni da Vignate.

Późniejsze zadania

Pippo wziął udział w obradach soboru w Konstancji w marcu 1414, kiedy to cesarz powierzył mu opiekę nad Janem XXIII – zadanie, którego nie wykonał, ponieważ wkrótce antypapieżowi udało się zbiec. W 1415 był świadkiem egzekucji Jana Husa.

Ponownie walczył z Turkami w 1417 (na Wołoszczyźnie), w 1418 w okolicach Belgradu. W 1419 roku walczył również w Bośni, gdzie zgodził się na zawarcie pięcioletniego rozejmu. Później wysłany został do Czech, gdzie zajmował się tłumieniem powstania husyckiego w 1420 roku, dowodził m.in. w bitwie o Witkową Górę. W styczniu 1422 roku poniósł klęskę w bitwie pod Niemieckim Brodem.

Wieść o domniemanym zabiciu Pippo w Czechach doprowadziła do osmańskiego ataku na Wołoszczyznę, której władcą był Dan II. Pod wpływem próśb Stefana Lazarevicia Pippo wyruszył do Serbii, gdzie odniósł kilka znaczących zwycięstw. W 1425 wraz z sojusznikami przekroczył Dunaj i zdobył Silistrę. Wkrótce po tym doznał jednak udaru mózgu i odesłany został do Lipovej, gdzie zmarł. Pochowany został w katedrze w Székesfehérvár, obok grobowców królów węgierskich.

Bibliografia

Domenico Melini: Vita Di Filippo Scolari, Volgarmente Chiamato Pippo Spano. 1570.
Domenico Melini: Vita del capitano Filippo Scolari ... chiamato Pippo Spano conte di Temesvar ... riveduta et accresciuta dal autore.. 1606.
Gizella Nemeth: Pippo Spano: un eroe antiturco antesignano del Rinascimento. 2006. ISBN 978-88-8345-219-2.