Piotr Machalica

Piotr Machalica (2013)

Data i miejsce urodzenia

13 lutego 1955
Pszczyna

Data i miejsce śmierci

14 grudnia 2020
Warszawa

Zawód

aktor

Współmałżonek

Małgorzata Machalica
(1985-2005; rozwód)
Aleksandra Sosnowska
(2020; jego śmierć)

Lata aktywności

1979–2020

Zespół artystyczny

Teatr im. Adama Mickiewicza w Częstochowie

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Cytaty w Wikicytatach

Piotr Machalica (ur. 13 lutego 1955 w Pszczynie, zm. 14 grudnia 2020 w Warszawie) – polski aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i dubbingowy, wykonawca piosenki aktorskiej.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się i wychowywał w Pszczynie jako syn Maryli i aktora Henryka Machalicy^[1]. Wywodził się z aktorskiej rodziny. Miał starszych braci–bliźniaków (ur. 7 lutego 1952): Krzysztofa, instruktora sportowego Zastalu Zielona Góra, i Aleksandra, aktora Poznańskiego Teatru Nowego, oraz dwie przyrodnie siostry^[2]. W 1962, kiedy miał siedem lat wraz z rodziną zamieszkał w Zielonej Górze w mieszkaniu przeznaczonym dla aktorów Teatru Lubuskiego^[1].

Uczęszczał do zielonogórskiej Szkoły Podstawowej nr 2 im. Bolesława Chrobrego przy ul. Długiej^[1]. Po rozwodzie rodziców w sierpniu 1969 przeniósł się z ojcem do Warszawy, gdzie uczęszczał do XLI Liceum Ogólnokształcącego im. Joachima Lelewela^[1]. Imał się różnych zajęć, m.in. był pomocnikiem bibliotekarza i fotografa oraz wykonywał różne prace rzemieślnicze w Teatrze Narodowym^[1]. Pracował w izbie wytrzeźwień, rozważał też pójście do seminarium duchownego^[3]. W 1981 ukończył studia na PWST w Warszawie.

Kariera ekranowa

Po raz pierwszy trafił na ekran jeszcze podczas studiów jako mnich w filmie poetyckim fantasy Lecha Majewskiego Rycerz (1979) z Piotrem Skargą w roli tytułowej. W serialu Janusza Zaorskiego Punkt widzenia (1980) pojawił się jako kolega Włodka (Bogusław Linda). Za rolę ks. Piotra Wawrzyniaka w serialu historycznym Jerzego Sztwiertni Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (1981) otrzymał nagrodę I stopnia przewodniczącego Komitetu ds. Radia i TV za osiągnięcia aktorskie. Wystąpił w roli kierownika domu kultury w dramacie politycznym Feliksa Falka Sny i marzenia (1981). Wkrótce zagrał główne role w kilku uznanych produkcjach Jacka Bromskiego: jako Jan Tarnowski, brat Stefana (Bogusław Linda) w dramacie psychologicznym Ceremonia pogrzebowa (1984), jako milicjant kapitan Popczyk w dramacie sensacyjnym Zabij mnie glino (1987), w roli seksuologa Olgierda Pasikonika w komedii erotycznej Sztuka kochania (1989) oraz jako Henryk Kowalczyk w dramacie politycznym Kuchnia polska (1991) i melodramacie 1968. Szczęśliwego Nowego Roku (1992). U Janusza Kijowskiego zagrał w Maskaradzie (1986) i Stanie strachu (1988). W ekranizacji powieści Fiodora Dostojewskiego Biesy (Les Possédés, 1988) w reż. Andrzeja Wajdy zagrał postać Maurycego Nikołajewicza. W 1991 Nagrodę im.Stanisława Wyspiańskiego.

Krzysztof Kieślowski zaangażował go do roli Romana w melodramacie Krótki film o miłości (1988) i Dekalogu IX (1988) oraz epizodu jako człowiek pod kantorem w czarnej komedii Trzy kolory. Biały (1993). W komedii Krzysztofa Krauzego Nowy Jork, czwarta rano (1988) wystąpił jako Wacek, kucharz w barze „Błysk” i perkusista. Wziął udział w produkcjach Janusza Majewskiego – serialu Bar Atlantic (1996), Złocie dezerterów (1998) i Kameleonie (2001). W dramacie Andrzeja Żuławskiego Szamanka (1996) wystąpił w podwójnej roli - jako ojciec Anny (Agnieszka Wagner) i mężczyzna bez nóg na dworcu. W dramacie sensacyjnym Marka Kondrata Prawo ojca (1999) pojawił się jako Robert, przyjaciel Michała (Marek Kondrat). W 2011 odebrał nagrodę Wielki Ukłon na Festiwalu Filmowym Quest Europe w Zielonej Górze.

Kariera sceniczna

W latach 1981–2006 występował w Teatrze Powszechnym w Warszawie^[4], gdzie odniósł sukces w roli przyjaciela domu Alfreda w komedii Aleksandra Fredry Mąż i żona (1993) w reż. Krzysztofa Zaleskiego, za którą w 1995 otrzymał nagrodę w plebiscycie publiczności dla Najprzyjemniejszego Aktora na I Ogólnopolskim Festiwalu Sztuk Przyjemnych w Łodzi, a jego ostatnią rolą w Powszechnym był Kasper w komedii Aleksandra Fredry Gwałtu, co się dzieje! (2006) w reż. Gabriela Gietzky’ego.

Grał w warszawskich teatrach: Prezentacje (1983), Ochoty (1985), Na Targówku (1989-1999), Ateneum (1991-2003), Studiu Buffo (1994–1996, 2014), Komedia (2002–2005), Nowym (2002), Muzycznym „Roma” (2002), Syrena (2004)^[4], Na Woli (2006), Narodowym (2006), Bajka (2007–2008), Polonia (2008-2021), Och-Teatrze (2010–2020), 6. piętro (2015) oraz Nowym w Poznaniu (2001), Rozrywki w Chorzowie (2007), Atelier im. Agnieszki Osieckiej w Sopocie (2010-2015) i im. Jaracza w Olsztynie (2016).

Był uznanym wykonawcą piosenki aktorskiej. Śpiewał głównie piosenki Okudżawy i Brassensa. W 1986 otrzymał nagrodę na XXIII Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu za wykonanie „Piosenki pieska pokojowego”, która była bardzo czytelną aluzją polityczną^[5]. W jego repertuarze były też piosenki Wojciecha Młynarskiego i Jana Wołka^[3]. Wydał płyty: Złota kolekcja: Portret muzyczny: Brassens i Okudżawa (2002), Moje chmury płyną nisko (2012), Piaskownica (2015)^[6] i Mój ulubiony Młynarski (2019).

Od 1 lipca 2006 do 2018 był dyrektorem artystycznym Teatru im. Mickiewicza w Częstochowie^[7]. W 2014 otrzymał Złoty Liść Retro na Festiwalu Piosenki Retro im. Mieczysława Fogga w Warszawie dla przedstawienia Hemar w chmurach. Kabaret. Z częstochowską publicznością jako dyrektor pożegnał się śpiewanym spektaklem MACHALista przebojów (2018)^[7].

Życie prywatne

W latach 1985-2005 był żonaty z aktorką Małgorzatą, z którą miał dwoje dzieci: Franciszka (ur. 1982) – grafika, i Sonię (ur. 1985)^[8]^[9]^[10]. W latach 1999-2007 był związany z aktorką Edytą Olszówką^[11]. 19 września 2020 poślubił Aleksandrę Sosnowską^[12]. W 2013 przeszedł operację serca^[13].

W nocy z 13 na 14 grudnia 2020, pogotowie zabrało Piotra Machalicę w ciężkim stanie z domu do szpitala. Aktor został wprowadzony w śpiączkę farmakologiczną i podłączony do respiratora. Zmarł 14 grudnia nad ranem w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSWiA w Warszawie w wieku 65 lat^[14]^[15]. Był zakażony wirusem SARS-CoV-2^[16]. 18 grudnia odprawiona została msza pogrzebowa w Kościele św. Brata Alberta i św. Andrzeja Apostoła w Warszawie. Następnego dnia urnę z jego prochami złożono w grobie rodzinnym żony na Cmentarzu św. Rocha w Częstochowie (sektor 1, rząd A, miejsce 8A)^[17].

1 lipca 2022 roku została odsłonięta w Częstochowie ławeczka aktora.

Odznaczenia i nagrody

Filmografia

Aktor

1979: Rycerz jako mnich
1980: Punkt widzenia jako kolega Włodka
1981: Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy jako Piotr Wawrzyniak (odc. 7-12)
1981: Był jazz jako kierownik domu kultury
1983: Adopcja jako sędzia
1983: Sny i marzenia jako Tomasz
1984: 111 dni letargu jako więzień w szpitalu
1984: Ceremonia pogrzebowa jako Jan
1984: Idol jako właściciel pokoju wynajmowanego przez Sołtana
1984: Umarłem, aby żyć jako więzień z celi Wójcika
1985: Labirynt jako Janusz
1985: Medium jako Gauleiter
1985: Pan W. jako magister
1985: Rośliny trujące jako mecenas Juliusz, brat Adama
1985: Temida jako Franciszek Fikus, współlokator Rumienia
1986: Bohater roku jako redaktor Tadeusz Odyniec
1986: Maskarada jako Włodzio
1986: Trio jako Janusz Jóźwiak
1986: Weryfikacja jako Olgierd
1987: Anioł w szafie jako aktor
1987: Dorastanie jako redaktor Zbigniew Kamiński (odc. 1, 3 i 6)
1987: Łuk Erosa jako Zdzich Miechowski
1987: Zabij mnie glino jako Popczyk
1987: Bez grzechu jako doktor Syski
1988: Biesy jako Maurycy
1988: Błąd w rachunku jako Tomasz Sokalski
1988: Dekalog IX jako Roman
1988: Krótki film o miłości jako Roman
1988: Nowy Jork, czwarta rano jako Wacek
1988: Kapitał, czyli jak zrobić pieniądze w Polsce jako Piotr Nowosad
1988: Stan strachu jako Byś
1989: Sztuka kochania jako Olgierd Pasikonik
1990: Maria Curie jako Jean Perrin
1991: Panny i wdowy jako doktor Piotr (odc. 2)
1991: Panny i wdowy jako doktor Piotr
1991: Tak tak jako Jan Miksiński
1991: V. I. P. jako Rafał
1991–1993: Kuchnia polska jako Henryk Kowalczyk
1991: Kuchnia polska jako Henryk Kowalczyk
1992: 1968. Szczęśliwego Nowego Roku jako Henryk Kowalczyk
1992: Enak jako Steve Good
1992: Sauna jako Milos
1992: Smacznego, telewizorku jako ojciec
1993: Polski crash jako komisarz Radkowski
1993: Trzy kolory. Biały jako człowiek pod kantorem
1995: Maszyna zmian jako ojciec Mikołaja (odc. 4)
1995: Nic śmiesznego jako Miki
1995: Pestka jako Paweł
1995: Sukces jako Henryk Jakubowski
1996: Bar Atlantic jako Poznański
1996: Maszyna zmian. Nowe przygody jako tata Mikołaja (odc. 3)
1996: Szamanka jako ojciec Hanki
1997: Pokój 107 jako docent Bochniak
1998: Ekstradycja 3 jako generał Bogusław Góra
1998: Siedlisko jako Robert
1998: Złoto dezerterów jako porucznik Lotka
1999: Ja, Malinowski jako Artur Oziębło
1999: Prawo ojca jako Robert
2000: Nieznana opowieść wigilijna jako Skrudziak
2000: Sukces jako Henryk Jakubowski
2000: 13 posterunek 2 jako dyrektor szkoły (odc. 1, 20 i 26)
2001: Na dobre i na złe jako kardiochirurg Sam, przyjaciel Burskich (odc. 82-85)
2001: Garderoba damska jako Tadeusz Olszewski (odc. 7)
2001: Kameleon jako Leon Kamelski
2001: Kameleon (serial) jako Leon Kamelski
2002: Dzień świra jako psychoanalityk
2002: Psie serce jako Michał, mąż Ewy (odc. 5)
2003–2004: Rodzinka jako Jerzy Leszczyński
2004: Męskie-żeńskie jako ojciec Zosi (odc. 4)
2004: Pensjonat pod Różą jako Andrzej Ligęza (odc. 5)
2005: Dom niespokojnej starości jako doktor Maurycy Wiński
2006: Niania jako krytyk Wojciech Romanowski (odc. 24)
2006: Wszyscy jesteśmy Chrystusami jako lekarz
2006–2007: Dwie strony medalu jako kardiolog Gawlik (odc. 4, 5 i 86)
2007: Świat według Kiepskich jako nadprokurator Gnat (odc. 266)
2007–2009: Złotopolscy jako Chris Kamieniecki
2008: Mała wielka miłość jako ginekolog.
2008: Mała wielka miłość jako ginekolog (odc. 2)
2008: Egzamin z życia jako profesor Hronostaj, wykładowca Dominiki (odc. 101, 104 i 110)
2010: 15 fotografii jako Rudek
2011: Komisarz Alex jako Hubert Chowaniec (odc. 6)
2011: Prosto w serce jako Andrzej Biernat, ojciec Moniki
2013: Stacja Warszawa – jako szef Marcina
2014: Mur jako lekarz
2015: O mnie się nie martw jako profesor (odc. 27)
2016: Kochaj! jako ojciec Sawy
2017: Miasto skarbów jako Jerzy Starka (odc. 2)
2018–2019: Pod powierzchnią – jako ojciec Marty (odc. 3, 12)
2019: Zasada przyjemności jako patolog Gustaw (odc. 1, 2, 9)
2019: Pisarze. Serial na krótko jako ksiądz Łukasz (odc. 1)
2019: Ojciec Mateusz jako Jerzy Reguski (odc. 267)
2019: Adwokat jako dziekan
2020: Zieja jako kardynał Aleksander Kakowski
2020: Szczęścia chodzą parami
2020: Brigitte Bardot cudowna jako profesor De Louri

Polski dubbing

1995: Pociąg do wolności jako Lion Feuchtwanger
1998: Airline Tycoon jako Igor Tupolewski
2001: Psy i koty jako Butch
2005: Czerwony Kapturek – prawdziwa historia jako Wilk
2005: Opowieści z Narnii: Lew, Czarownica i stara szafa jako Aslan
2005: Kurczak Mały jako Piotruś, Tata Obcy
2006: Garfield 2 jako książę
2008: Małpy w kosmosie jako Houston
2008: Opowieści z Narnii: Książę Kaspian jako Aslan
2010: Opowieści z Narnii: Podróż Wędrowca do Świtu jako Aslan
2011: Crysis 2 jako pułkownik Sherman Barclay
2012: Dino mama jako Diego
2014: Samoloty 2 jako Puławski

Oprawa muzyczna

1986: Na kłopoty… Bednarski – piosenka: Tres bien, sehr gut
1989: Sztuka kochania – piosenka: W kieszeniach spodni noszę jazz

Dyskografia

Solowa

2002: Portret muzyczny: Brassens i Okudżawa, Polskie Radio
2012: Moje chmury płyną nisko, Rockers Publishing
2015: Piaskownica, Mystic Production
2019: Mój ulubiony Młynarski, Sony Music Entertainment Poland

We współpracy

2015: Kuba Blokesz i Piotr Machalica – Lwów. Szkice miejskie, Dalmafon

Gościnnie

2009: Terapia Jonasza – piosenki ze spektaklu, Luna Music

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tomasz Czyżniewski: Między nami Machalicami. „Gazeta Lubuska”, 29 maja 2011. [dostęp 2021-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-30)]. (pol.).
↑ Dorota Steinhagen: Nie żyje aktor Piotr Machalica, wieloletni dyrektor artystyczny teatru w Częstochowie. „Gazeta Wyborcza”, 14 grudnia 2020. [dostęp 2021-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-16)]. (pol.).
↑ ^a ^b Niedługo przed śmiercią odmówił pracy w TVN. Miał ważny powód. Onet.pl, 14 stycznia 2024. [dostęp 2024-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-01-14)]. (pol.).
↑ ^a ^b Monika Mokrzycka-Pokora: Artysta: Piotr Machalica – życie i twórczość. Culture.pl, luty 2012; aktualizacja: NMR, grudzień 2020. [dostęp 2021-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-02)]. (pol.).
↑ Anna Ciastoń: Piotr Machalica - cieszył się ślubem jak dziecko. „Twój Styl”, 14 grudnia 2020. [dostęp 2021-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-30)]. (pol.).
↑ Piotr Machalica w bazie Discogs.com (ang.)
↑ ^a ^b “MACHALista przebojów” na zakończenie kadencji dyrektorskiej Piotra Machalicy!. czestochowskie24.pl, 20 sierpnia 2018. [dostęp 2021-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-30)]. (pol.).
↑ „Życie na Gorąco”, nr 46/13 listopada 2014, s. 35.
↑ Katarzyna Piątkowska: Piotr Machalica: „Dzieciaki żyją swoim życiem, pracują, mają swoje dzieci. Jestem szczęśliwy. „Viva Polska”, 1 grudnia 2020. [dostęp 2021-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-30)]. (pol.).
↑ Nie jestem facetem łatwym, „Pani Domu” nr 32/5 sierpnia 1998, str. 52
↑ Piotr Machalica Dating. FamousFix.com. [dostęp 2020-12-19]. (ang.).
↑ Karolina Chibowska: Nie afiszował się miłością. Trzy miesiące temu w tajemnicy wziął ślub z wieloletnią partnerką. Plejada.pl, 14 grudnia 2020. [dostęp 2021-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-14)]. (pol.).
↑ Anna Skalik: WP: Piotr Machalica jest w szpitalu. Krystyna Janda potwierdza doniesienia. Radio Zet, 13 grudnia 2020. [dostęp 2021-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-30)]. (pol.).
↑ Artur Bartkiewicz: Nie żyje Piotr Machalica. Miał 65 lat. „Rzeczpospolita”, 14 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-14)]. (pol.).
↑ Pola Dąbrowska: Piotr Machalica nie żyje. „Vogue”, 14 grudnia 2020. [dostęp 2021-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-30)]. (pol.).
↑ Zmarł aktor Piotr Machalica. „Gość Niedzielny”. [dostęp 2021-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-30)]. (pol.).
↑ Kamil Dachnij: Pogrzeb Machalicy. Wirtualna Polska, 19 grudnia 2020. [dostęp 2021-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-19)]. (pol.).