Piotr Choynowski

Piotr Choynowski

Piotr Choynowski
Data i miejsce urodzenia	27 sierpnia 1885 Warszawa
Data i miejsce śmierci	25 listopada 1935 Otwock
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	proza, tłumaczenia
Ważne dzieła
Ruchome piaski Kuźnia
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Piotr Choynowski (ur. 27 sierpnia 1885 w Warszawie, zm. 25 listopada 1935 w Otwocku) – polski prozaik i tłumacz.

Życiorys

Rodzicami byli Piotr Choynowski (?–1885), adwokat przysięgły^[1] oraz Eugenia z domu Kozłowska h. Boleścic (1860-1926), wnuczka Fortunata Saryusz-Wolskiego^[2].

Uczęszczał do szkół realnych w Uralsku, potem w Samarze, a od 1896 w Warszawie. Po ukończeniu szkoły średniej, wstępuje na wydział chemii Politechniki Warszawskiej, jako student bierze udział w akcji strajkowej. Przenosi się następnie na Politechnikę Lwowską. Rzuca studia politechniczne i w 1908 przenosi się na wydział historyczno-filozoficzny Uniwersytetu w Zurychu. Studia te kontynuuje następnie w latach 1910-1912 na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W 1910 odznaczony zostaje na konkursie literackim „Tygodnika Ilustrowanego" za nowelę „Barowska". W 1913 wystawia w Teatrze Miejskim w Krakowie „Ruchome piaski"^[3]. W 1914 wstąpił do I Brygady Legionów Polskich. Z powodu złego stanu zdrowia (choroba płuc) zmuszony był opuścić wojsko. Udaje się na kurację do Zakopanego, następnie zaś jedzie do Wiednia. W 1916 osiada na stałe w Warszawie. W latach 1920-1922 redaguje ,,Tygodnik Ilustrowany"Z „Tygodnikiem” współpracuje do 1930. W 1930 otrzymuje nagrodę Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich^[4]. Od listopada 1933 jest członkiem Polskiej Akademii Literatury^[5][6].

Był wybitnym nowelistą. W swych realistycznych utworach opisywał świat szlachecki. Nawiązywał do twórczości Henryka Sienkiewicza. Przetłumaczył m.in. Cierpienia młodego Wertera J.W. Goethego. Szereg jego książek przełożono na inne języki.

Po wojnie niemal całkowicie zapomniany. W 1953 wznowiono sztukę Ruchome piaski (wstęp napisał Wacław Kubacki), w 1988 powieść W młodych oczach, a w 1991 Młodość, miłość, awanturę.

Piotr Choynowski spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (Aleja Zasłużonych -1-18)^[7].

Życie prywatne

W 1916 Piotr Choynowski ożenił się z Hanną Józefą Gebethner (1892-1969)^[8], córką Jana Roberta Gebethnera(1860-1910), księgarza i wydawcy.

Mieli synów Jana i Piotra, uczestników Powstania Warszawskiego^[9].

Siostrą Piotra Choynowskiego była Helena Domańska z d. Choynowska (1885–1944), a Mirosław Lemański (1892-1920) – student prawa Uniwersytetu Warszawskiego, porucznik W.P. i Jan Władysław Lemański (1897-1944), żołnierz Legionów Polskich, porucznik kawalerii W.P., uczestnik Powstania Warszawskiego, byli braćmi przyrodnimi

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (9 listopada 1932)^[10]

Twórczość (wybór)

• Ruchome piaski (1913) – sztuka
• Kuźnia (1919) – powieść
• Kij w mrowisku (1921) – nowele
• Dom w śródmieściu (1924) – powieść
• Młodość, miłość, awantura^[11] (1926) – powieść
• O pięciu panach Sulerzyckich (1928) – nowele
• W młodych oczach (1933) – powieść
• Opowiadania szlacheckie – nowele
• Historia naiwna – nowele
• Pokusa^[12] – nowele

Przypisy

Bibliografia

• K. Czachowski, Żywioł ujarzmiony („Tygodnik Ilustrowany” 1935, nr 49)
• M. Kurowski, O pisarstwie P. Ch. („Tygodnik Powszechny” 1953, nr 15)
• J. Nowakowski, Piotr Choynowski. Zarys monograficzny (Rzeszów 1972)
• J. Koprowski, Sztuka opowiadania („Argumenty” 1979, nr 7)

Literatura dodatkowa

• Kazimierz Czachowski: Choynowski Piotr. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 433–434. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.

Linki zewnętrzne

• Rzeczy drobne i zabawne w sieci
• Portret Piotra Choynowskiego w serwisie Polona.pl