Pałac Tyzenhausa w Grodnie

Pałac Tyzenhausa na pocztówce z 1915 roku

Państwo

Imperium Rosyjskie

Miejscowość

Grodno

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

barok

Architekt

prawdopodobnie Józef Sacco

Inwestor

Antoni Tyzenhauz

Kondygnacje

Zniszczono

1915

Pierwszy właściciel

Antoni Tyzenhaus

Położenie na mapie Grodna

Położenie na mapie Białorusi

Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego

53°41′05″N 23°50′04″E/53,684722 23,834444

Multimedia w Wikimedia Commons

Pałac Antoniego Tyzenhausa w Grodnie – nieistniejący pałac na Horodnicy w Grodnie wzniesiony dla Antoniego Tyzenhausa w XVIII wieku, spalony w 1915 roku.

Pałac został najprawdopodobniej zaprojektowany przez Józefa Sacco, z którym współdziałali: architekt Józef Mezer i malarze oraz dekoratorzy: Piotr Gierzydowicz, Karol (Łukasz) Hübel, Antoni Gruszecki i Louis Folville.

Pałac składał się z centralnej, dwukondygnacyjnej części oraz dwóch parterowych skrzydeł. Parterowe części pałacu były nakryte wysokim, gładkim trójspadowym dachem. Główny korpus pałacu miał układ dwutraktowy. Trakt frontowy mieścił na osi niewielki owalny westybul z jednobiegowymi schodami prowadzącymi na piętro. Od strony parku, w środkowej części pałacu istniały dwa salony i pokój jadalny oraz wielka sala balowa o funkcjonalności również koncertowej i teatralnej. Antoni Tyzenhaus utrzymywał w Horodnicy ponadtrzydziestoosobową kapelę, teatr oraz balet pod kierownictwem mistrzów tańca.

Oba skrzydła miały również układ dwutraktowy, z korytarzami pośrodku. Pokoje tu były przeznaczone dla gości, administracji, służby i na biura.

Po III rozbiorze Polski pałac został przeznaczony na siedzibę gubernatora. Bez wielkich zmian przetrwał w takim stanie do 1915 roku, gdy – w wyniku niemieckiego bombardowania – spłonął i nie został odbudowany po I wojnie światowej.

Obie wojny przetrwał park założony za pałacem, na zboczu schodzącym do rzeczki Horodniczanki, po 1920 roku przekształcony w ogród miejski.

Pałac na Horodnicy został opisany w 3. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego.

Bibliografia

Horodnica, [w:] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 3: Województwo trockie, Księstwo Żmudzkie, Inflanty Polskie, Księstwo Kurlandzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s. 46–47, ISBN 83-04-03947-8, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

Dwory, pałace i zamki na Białorusi

Obwód brzeski

Dwory	Biżerewicze ∅ Duboja Hremiacze Hruszowa ∅ Hruszówka Iwacewicze Kobryń Mereczowszczyzna Nacza Piaski Perkowicze Sawejki Siehniewicze Telechany Worocewicze Zaosie
Pałace	Pałac Kosów Mańkowicze ∅ Mołodów ∅ Paulinowo Prużana Albrechtów (Pińsk) Połoneczka Pińsk Porzecze ∅ Różana Skoki Telechany ∅ Wistycze ∅ Wołczyn ∅ Wysokie
Zamki	Brześć ∅ Lachowicze ∅ Kamieniec Wysokie Litewskie

Obwód grodzieński

Dwory	Aleksandrowszczyzna Białe Błota Bogudzięki Borki Brakowo (Świsłocz) Choćkowce Dziergiele Gniezno Golnie ∅ Grodno – Poniemuń Gurnofel Indura Kaszubińce Kościeniewo Lebioda ∅ Lipniszki ∅ Liszki Łunna ∅ Massalany Mesztowicze Możejków Niedźwiadka Wielka Nowogródek Parchimowce ∅ Podhorodno ∅ Podorosk Radziwiłłki Skidel ∅ Słonim Świsłocz Wiszniewo ∅ Zyburtowszczyzna
Pałace	Berdówka Dereczyn Grodno – Pałac Augustówek ∅ Grodno – Batorówka Grodno – Browar Grodno – Pałac Chreptowiczów Grodno – Pałac Czetwertyńskich Grodno – Nowy Zamek Grodno – Pałac Massalskich Grodno – Pałac Ogińskich ∅ Grodno – Pałac Radziwiłłów ∅ Grodno – Stanisławówka Grodno – Pałac Tyzenhauza ∅ Grodno – Pałac wiceadministratora Grodno – Pałac wicegubernatora Lebiodka (Hołowiczpole) Jabłonów ∅ Kraski Mosty Prawe Murowana Brzostowica Murowana Oszmianka Nowogródek ∅ Obryń Roś ∅ Słonim (Albertyn) Słonim – Pałac Ogińskich ∅ Szczorsy Szczuczyn Świack Tarnowszczyzna Teolin ∅ Worniany ∅ Zalesie Zdzięcioł Żemłosław Żołudek Żyrmuny
Zamki	Gieranony Gojcieniszki Grodno – Stary Zamek Holszany Krewo Lida Mir Nowogródek

Obwód homelski

Dwory	Chojniki ∅ Dereszewicze (Sławińsk) ∅ Starogród ∅ Wyków ∅
Pałace	Barbarów ∅ Chalcz Chojniki Demianki Hołowczyce Homel – Domek myśliwski Homel Korzeniówka Krasny Brzeg Narowla
Zamki	Homel

Obwód miński

Dwory	Annopol ∅ Błoń Domatkanowice Dzierżynowo Hołynka ∅ Hrozówek Iwieniec Janowicze Kobylnik (Narocz) ∅ Komarowo Kraśniany ∅ Lubań Nowe Pole Nowy Dwór Stajki ∅ Starzynki Strzałkowo Szemetowszczyzna ∅ Ubiel Wiszniew Wołma
Pałace	Berezyna Dukora Gródek Ostroszycki ∅ Hrozów Ignatycze (Kalinina) Kuchcice ∅ Łohojsk Łuszczyki Nadniemen Przyłuki Radziwiłłmonty Rawanicze Ruczyca (Hanuta) ∅ Siemków Snów Stańków pod Mińskiem Śmiłowicze Wołożyn
Zamki	Kleck ∅ Nieśwież Zasław

miasto Mińsk

Dwory	Łoszyca (Mińsk) Mińsk
Pałace	Mińsk – Pałac Przeździeckich Mińsk – Pałac Sapiehów ∅ Mińsk – Pałac Wańkowiczów
Zamki	Mińsk ∅

Obwód mohylewski

Dwory	Anielin ∅ Bolin ∅ Jaźwin ∅ Łuczyce ∅ Masalszczyzna ∅ Wiszenka ∅
Pałace	Bacewicze ∅ Bobrujsk Daszkówka Żylicze k. Dobośni Hrudzinawka Krzyczew Mohylew
Zamki	Bychów Hłusk ∅ Krzyczew Świsłocz ∅

Obwód witebski

Dwory	Bardziłowicze ∅ Białe ∅ Biezdziedowicze Boryskowicze Czarnorucze ∅ Czereja ∅ Druck ∅ Druja Dymanów Hołoszewo Hromoszcze ∅ Iwańsk ∅ Janowicze ∅ Nowe Jaśniewicze ∅ Jeziorce Jody ∅ Kamieńpol Kochanowicze ∅ Konstantów ∅ Konstantynów Krykały ∅ Mańkowicze ∅ Mieżów Międzyrzecz ∅ Nacza ∅ Orzechowno Orzechowno Paule ∅ Piszczaława ∅ Pohoszcze Pyszno ∅ Rossony Serenczany ∅ Simonówka (Konstantynowo) ∅ Tabołki ∅ Uchwiszcze ∅ Wierzchów ∅ Widze Łowczyńskie Wielka Czernica ∅ Zapasiszki ∅ Zdrawniewo
Pałace	Bieszenkowicze Bigosów (Wopytnaja) Boczejków ∅ Dubrowna ∅ Duniłowicze ∅ Dziedzinka Hermanowicze Horodziec Jurcewo Justynianów ∅ Laskowicze Leonpol Łuczaj ∅ Łyntupy Mosarz ∅ Norzyca ∅ Obol Opsa Oświeja Połock Połymia Postawy Sitce Smolany ∅ Witebsk Woropajewo ∅
Zamki	Czaśniki ∅ Dryssa (Wierchniedźwińsk) ∅ Dryświaty ∅ Druck ∅ Dzisna ∅ Głębokie ∅ Ikaźń ∅ Lepel ∅ Orsza ∅ Połock ∅ Smolany Suraż ∅ Ułła ∅ Witebsk ∅