Ośrodkowy układ nerwowy

Ten artykuł od 2007-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ośrodkowy układ nerwowy, centralny układ nerwowy (łac. systema nervosum centrale), OUN, CUN, CNS (od ang. central nervous system) – najważniejsza część układu nerwowego kręgowców. Ośrodkowy układ nerwowy jest chroniony przez kości czaszki oraz kręgosłup. Zbudowany jest z istoty szarej i białej. Częścią składową istoty szarej są komórki nerwowe, a także włókna nerwowe rdzenne i bezrdzenne, tkanka glejowa i naczynia krwionośne wraz z paskami tkanki łącznej. Skład istoty białej to tkanka glejowa, naczynia włókien nerwowych niemających osłonki Schwanna.

Podział

W skład ośrodkowego układu nerwowego wchodzą:

• mózgowie (łac. encephalon), dzielące się na:
  • rdzeń przedłużony (łac. medulla oblongata), w którym znajdują się ośrodki kierujące odruchami bezwarunkowymi – ośrodki oddechowe, regulujące pracę serca, ciśnienie krwi, ośrodki odpowiedzialne za żucie, połykanie, wydzielanie śliny, ośrodki kojarzeniowe słuchu i równowagi oraz koordynacji ruchowej
  • tyłomózgowie (łac. rhombencephalon), będący ośrodkiem kontroli, koordynacji i regulacji ruchów, odpowiedzialnym za utrzymanie równowagi ciała
  • śródmózgowie (łac. mesencephalon), czyli pierwotny ośrodek analizy wzroku i słuchu
  • międzymózgowie (łac. diencephalon), w którym znajdują się ośrodki nerwowe głodu i sytości, termoregulacji, pragnienia, agresji/ucieczki, popędu płciowego i instynktu macierzyńskiego
  • kresomózgowie (łac. telencephalon) – dwie półkule pokryte korą mózgową, dzielącą się na płaty:
    • czołowy – związany z m.in. pamięcią, uwagą, kontrolą zachowania, planowaniem, hamowaniem reakcji; zawiera również ośrodki ruchowe oraz pole Broca (zazwyczaj w lewej półkuli), związane z kontrolą ekspresji mowy
    • ciemieniowy – zawiera m.in. ośrodki czucia skórnego, rozumienia i kojarzenia informacji pochodzących ze zmysłów oraz ośrodki uwagi
    • potyliczny – zawiera ośrodki wzrokowe
    • skroniowy – zawiera m.in. ośrodek analizy wrażeń słuchowych (pole Wernickego, zazwyczaj w lewej półkuli), a także ośrodki emocji oraz pamięci
• rdzeń kręgowy (łac. medulla spinalis).

Zobacz też

• obwodowy układ nerwowy