Niki de Saint Phalle

Niki de Saint Phalle (1964)

Imię i nazwisko

Catherine Marie-Agnès Fal de Saint Phalle

Data i miejsce urodzenia

29 października 1930
Neuilly-sur-Seine

Data i miejsce śmierci

21 maja 2002
San Diego

Narodowość

francuska

Dziedzina sztuki

malarstwo, rzeźbiarstwo

Epoka

sztuka współczesna

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Niki de Saint Phalle właśc. Catherine Marie-Agnès Fal de Saint Phalle (ur. 29 października 1930 w Neuilly-sur-Seine, zm. 21 maja 2002 w San Diego) – francuska rzeźbiarka i malarka.

Życiorys

Będąc nastolatką, pracowała jako modelka. Jej zdjęcia ukazały się m.in. w czasopismach „Life” i „Vogue”^[1]. W 1949 poślubiła amerykańskiego pisarza Harry’ego Mathewsa, małżeństwem byli do 1961. Z tego związku urodziło się dwoje dzieci^[2]. W latach 50. zrezygnowała z kariery modelki i zaczęła malować. Wpływ na porzucenie dotychczasowego stylu życia miało przeżyte w tym okresie załamanie nerwowe – malarstwo było rodzajem terapii.

Po rozwodzie z Mathewsem związała się ze szwajcarskim rzeźbiarzem Jeanem Tinguelym^[3]. Na początku lat 60. zasłynęła jako autorka serii obrazów-tarcz strzelniczych. We wnętrzu białego obrazu de Saint Phalle ukrywała pojemniki z farbą, które po jego przestrzeleniu wypływały i malowały dzieło^[4]. W tej samej dekadzie stworzyła swoje pierwsze rzeźby.

Międzynarodową sławę przyniosły jej gigantyczne plenerowe rzeźby i instalacje realizowane wspólnie z Tinguelym. Jako materiału używała poliestru, dzięki czemu jej rzeźby są bardzo kolorowe. W swoich pracach często wykorzystywała motyw kobiecego ciała.

Do najbardziej znanych realizacji artystki należy pokazana w 1966 w Moderna Museet w Sztokholmie olbrzymka – Nana: Hon. En Kathedral (Ona. Katedra), zrealizowana wspólnie z Tinguelym i Per Olofem Ultvedtem^[5]. W długim na 28, szerokim na 9 i wysokim na 6 metrów leżącym na plecach ciele Nany, do którego wchodziło się przez pochwę, umieszczono m.in. kino, ławeczkę dla zakochanych, bar coca-colowy, akwarium czy planetarium oraz szereg instalacji i prac realizujących przedsięwzięcie artystów. Przez pępek zwiedzający wychodzili do Niebieskiej werandy – swoistego hołdu dla Yves’a Kleina.

Od 1994 mieszkała w San Diego^[6], gdzie zmarła 21 maja 2002^[2]^[7] z powodu niewydolności płuc^[2]^[6].

Niektóre dzieła artystki

Fontanna Strawinskiego przed Centrum Pompidou w Paryżu^[8]
Nany na placu w Hanowerze^[5]
Ogród Tarota w Toskanii^[5]^[8]
Sun God(inne języki) na terenie uniwersytetu w San Diego
Trzy Gracje
fontanna Lifesaver w Duisburgu (z Jeanem Tinguleym)^[9]

Przypisy

↑ Life & Work - Niki Charitable Art Foundation
↑ ^a ^b ^c Ken Johnson: Niki de Saint Phalle, Sculptor, Is Dead at 71. nytimes.com, 2002-05-23. [dostęp 2014-10-29]. (ang.).
↑ Life & Work - Niki Charitable Art Foundation
↑ Life & Work - Niki Charitable Art Foundation
↑ ^a ^b ^c Urszula Usakowska-Wolff: Niki de Saint Phalle, artystka francuska [online], archive.ph [dostęp 2020-01-23] [zarchiwizowane z adresu 2007-10-24] .
↑ ^a ^b Hervé Gauville: La sculptrice Niki de Saint Phalle s'est éteinte hier à 71 ans. liberation.fr, 2002-05-23. [dostęp 2014-10-29]. (fr.).
↑ Michael McNay: Niki de Saint Phalle. theguardian.com, 2002-05-23. [dostęp 2014-10-29]. (ang.).
↑ ^a ^b Niki de Saint Phalle | Wydarzenie | Culture.pl [online], archive.ph [dostęp 2020-01-23] [zarchiwizowane z adresu 2014-10-28] .
↑ DanutaD. Wojtaszczyk DanutaD., 8 najdziwniejszych budowli w Niemczech, które trzeba zobaczyć przynajmniej raz w życiu [online], Polski Obserwator, 25 stycznia 2023 [dostęp 2024-03-24] (pol.).

Linki zewnętrzne

Strona poświęcona Giardino dei Tarocchi i Niki de Saint Phalle. nikidesaintphalle.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-27)]. (niem. • ang. • fr. • wł.)
Biografia artystki. karaart.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-06)]. (niem. • ang. • fr.)
Artykuł Urszuli Usakowskiej – Wolff o Tinguelym z obszernym opisem Hon. usakowska-wolff.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-28)].