Minuskuł 44

Minuskuł 44
Ilustracja
Początek Ewangelii Mateusza
Data powstania

XII wiek

Rodzaj

Kodeks minuskułowy

Numer

44

Zawartość

Ewangelie

Język

grecki

Rozmiary

30,7 × 24 cm

Typ tekstu

bizantyjski

Kategoria

V

Data odkrycia

1745

Miejsce przechowywania

Biblioteka Brytyjska

Multimedia w Wikimedia Commons

Minuskuł 44 (wedle numeracji Gregory – Aland) – rękopis Nowego Testamentu pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim z XII wieku. Zawiera dodatkowy materiał pozabiblijny, przystosowany został do czytań liturgicznych. Był wykorzystywany w dawnych wydaniach Nowego Testamentu, nie jest jednak wykorzystywany we współczesnych krytycznych wydaniach Novum Testamentum Graece. Przechowywany jest w Londynie.

Opis rękopisu

Kodeks zawiera tekst czterech Ewangelii na 259 pergaminowych kartach (30,7 na 24 cm)[1][2]. Każda strona rękopisu zawiera jedną kolumnę tekstu złożoną z 21-22 linijek[1][3]. Pismo ma charakter ciągły bez przerw między wyrazami, stosuje przydechy i akcenty. Atrament ma barwę brunatną. Inicjały pisane są kolorem czerwonym, niebieskim i złotym, nagłówki Ewangelii są zdobione. Cytaty ze Starego Testamentu czasem są znakowane[4]. Na końcu każdej Ewangelii znajdują się kolofony[5][6]. Przed każdą Ewangelią umieszczony został portret Ewangelisty w pozycji siedzącej[4].

Tekst Ewangelii dzielony jest według κεφαλαια (rozdziałów), których numery umieszczono na marginesie. W górnym marginesie umieszczono τιτλοι (tytuły) rozdziałów. Niezależnie od tego rękopis stosuje podział według Sekcji Ammoniusza (w Mk 234) z odniesieniami do Kanonów Euzebiusza. Zawiera noty liturgiczne na marginesach, co umożliwia wykorzystanie rękopisu w czytaniach liturgicznych[5][6].

Kodeks zawiera także księgi liturgiczne z żywotami świętych: Synaksarion i Menologium[6].

Tekst

Nota marginalna przy J 1,35

Grecki tekst Ewangelii reprezentuje bizantyjską tradycję tekstualną. Aland zaklasyfikował go do kategorii V[7]. Hermann von Soden zaliczył rękopis do tekstualnej rodziny K1 (pierwotna forma tekstu bizantyńskiego)[8]. Jacob Greelings potwierdził przynależność do rodziny E w Ewangelii Marka[9]. Według metody wielokrotnych wariantów Claremont Profile Method reprezentuje rodzinę tekstualną Kx (standardowy tekst bizantyński) w trzech rozdziałach Ewangelii Łukasza (1, 10 i 20)[8].

Nie zawiera tekstu Mt 16,2-3 (znaki czasu), który został pominięty przez skrybę, ale został dodany na marginesie przez późniejszego korektora. Nie zawiera tekstu J 7,53-8,11, a J 5,4 (anioł poruszający wodę) został oznakowany obeliskiem jako wątpliwy. J 7,8 został starty i nadpisany ponownie przez późniejszą rękę[6]. Zawiera tekst Łk 22,43-44 (krwawy pot Jezusa)[4].

Niektóre warianty tekstowe
Jan 1,20, przykład korekty dokonanej na marginesie.

Po lewej stronie klamry warianty Textus receptus po prawej Minuskułu 44

Mt 2,1 – Ἰεροσόλυμα (Jerozolima) ] Ἰερουσαλήμ (Jeruzalem)[10]
Mt 2,11 – εὗρον (znaleźli) ] εἶδον (zobaczyli)[11]
Mt 2,23 – Ναζαρέτ (Nazaret) ] Ναζαρὰ (Nazara)[12]
J 1,28 – Βηθαραβᾷ (Betabara) ] Βηθανίᾳ (Betania)[13]
J 1,29 – Ἰωάννης (Jan) ] brak[14]

Historia

Nadpisany tekst w J 7,8

Griesbach[15] i Scholz datowali rękopis na XI, a Gregory na XII wiek[16]. Paleograficznie rękopis datowany jest przez INTF na wiek XII[1][3]. Rękopis sprowadził z Góry Atos do Anglii César de Missy, późniejszy kapelan angielskiego króla Jerzego III[6], który poszukiwał rękopisów na potrzeby przygotowywanego wydania greckiego Nowego Testamentu[5]. Według noty dokonanej odręcznie przez de Missy’ego na szczycie pierwszej oraz ostatniej karty rękopisu został on nabyty przezeń w roku 1745 (Ex libris Caesaris De Missy, Berolinensis, Londini: Anno Domini 1745). Rękopis został nabyty dla British Museum w dniach 18–26 marca 1776 roku[17].

Johann Jakob Wettstein wciągnął go na listę rękopisów Nowego Testamentu pod siglum 44e[18]. Gregory w 1908 roku upraszczając system zapisu siglów nadał mu numer 44[19] i pod takim numerem jest oznaczany po dziś dzień[20]. Hermann von Soden nadał mu siglum ε 239[21].

Wettstein wykorzystał rękopis w swoim wydaniu Nowego Testamentu z 1751 roku. César de Missy skolacjonował rękopis w 1746 roku w oparciu o wydanie Johna Milla na potrzeby tego wydania[18]. Scrivener w oparciu o wydanie krytyczne Bloomfielda zarzucił Wettsteinowi, że niezbyt dokładnie cytuje rękopis[5]. Wykorzystał go również Griesbach w swoim wydaniu[22]. Nie jest natomiast wykorzystywany w wydaniach tekstu Nowego Testamentu Nestle-Alanda[23].

William Hatch opublikował faksymile kodeksu w 1951 roku[24]. W formie zdigitalizowanej jest dostępny na stronie Biblioteki Brytyjskiej[25] oraz na stronie INTF[3].

Obecnie przechowywany jest w Bibliotece Brytyjskiej (Additional Manuscripts 4949), w Londynie[1][3].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d Aland i in. 1994 ↓, s. 49.
  2. ↑ Richard 1952 ↓, s. 2.
  3. ↑ a b c d Cod. 44 INTF ↓.
  4. ↑ a b c Hatch 1951 ↓, s. 198.
  5. ↑ a b c d Scrivener 1894 ↓, s. 197.
  6. ↑ a b c d e Gregory 1900 ↓, s. 139.
  7. ↑ Aland i Aland 1995 ↓, s. 138.
  8. ↑ a b Wisse 1982 ↓, s. 53.
  9. ↑ Greelings 1968 ↓.
  10. ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 241.
  11. ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 248.
  12. ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 255.
  13. ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 842.
  14. ↑ Wettstein 1751 ↓, s. 843.
  15. ↑ Griesbach 1809 ↓, s. civ.
  16. ↑ Gregory 1900 ↓, s. 138.
  17. ↑ Add Ms 4949 ↓.
  18. ↑ a b Wettstein 1751 ↓, s. 50.
  19. ↑ Gregory 1908 ↓, s. 49.
  20. ↑ Aland 1963 ↓, s. 63.
  21. ↑ Soden 1911 ↓, s. 155–156.
  22. ↑ Griesbach 1809 ↓, s. 22.
  23. ↑ NA27 2001 ↓, s. 58*-59*.
  24. ↑ Hatch 1951 ↓, s. 199.
  25. ↑ Add Ms 4949 b ↓.

Bibliografia

Listy rękopisów NT
  • K. Aland: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neuen Testaments. Berlin: Walter de Gruyter, 1963. (niem.).
  • K. Aland, M. Welte, B. Köster, K. Junack: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neues Testaments. Berlin, New York: Walter de Gruyter, 1994, s. 49.
  • Caspar René Gregory: Die griechischen Handschriften des Neuen Testament. Leipzig: J.C. Hinrichs’sche Buchhandlung, 1908, s. 49. (niem.).
  • M. Richard: Inventaire des manuscrits grecs du British Museum I, Fonds Sloane, Additional, Egerton, Cottonian et Stowe. Paris: 1952, s. 2. (fr.).
  • Liste Handschriften. Kodeks 44 (GA). [w:] INTF [on-line]. Münster Institute. [dostęp 2021-07-31].
Introdukcje do krytyki tekstu NT
  • K. Aland, B. Aland: The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. przeł. Erroll F. Rhodes. Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995, s. 138. ISBN 978-0-8028-4098-1. (ang.).
  • C.R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: J.C. Hinrichs, 1900, s. 138–139. (niem.).
  • J.J. Griesbach: Novum Testamentum Graece. T. 1. Londini: Impenais J. Mackinlay, 1809, s. 104. (łac.).
  • F.H.A. Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. T. 1. London: George Bell & Sons, 1894, s. 197.
  • Hermann von Soden: Die Schriften des Neuen Testaments, in ihrer ältesten erreichbaren Textgestalt hergestellt auf Grund ihrer Textgeschichte. T. 1. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht Verlage, 1911, s. 155–156.
Krytyczne wydania tekstu NT
  • J.J. Wettstein: Novum Testamentum Graecum. T. 1. Amstelodami: Ex Officina Dommeriana, 1751. (łac.).
  • Eberhard Nestle, Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B.M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2001. ISBN 978-3-438-05100-4. [NA27]
Inne
  • Add MS 4949. Desription. British Library.
  • Add MS 4949. British Library.
  • Jacob Greelings. Family E and Its Allies in Mark. „Studies and Documents”. XXXI, 1968. Salt Lake City, UT. (ang.). 
  • William Henry Paine Hatch: Facsimiles and Descriptions of Minuscule Manuscripts of the New Testament. Cambridge, Massachussetts: Harvard University, 1951.
  • Frederik Wisse: The Profile Method for the Classification and Evaluation of Manuscript Evidence, as Applied to the Continuous Greek Text of the Gospel of Luke. Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 1982. ISBN 0-8028-1918-4. (ang.).