Mimetyzm

Ryba skorpenokształtna – przykład mimetyzmu
Zobacz hasło mimetyzm w Wikisłowniku

Mimetyzm (gr. mimetés ‘naśladowca’)[1] – adaptacyjna zdolność niektórych zwierząt[1][2][3] (rzadziej roślin)[1] do upodabniania się barwą (homochromia) lub kształtem (homomorfia) do otaczającego je środowiska[1][2][3]. Pojęcie mimetyzmu należy rozumieć w szerszym zakresie niż mimikrę, gdyż obejmuje nie tylko przystosowanie ochronne (w celu ukrycia się przed drapieżnikiem lub jego odstraszenia), lecz również maskowanie, kamuflowanie drapieżników czatujących na potencjalne ofiary.

Przykłady mimetyzmu:

  • biały kolor futra niektórych zwierząt klimatu okołobiegunowego[2];
  • upodabnianie się do liści (żywych lub suchych) – niektóre owady (np. straszyki[3], modliszki[1], zgarbowate[1], niektóre świerszcze[2]), niektóre płazy (np. rogatka ozdobna[1]), a nawet niektóre ryby[1];
  • upodabnianie się do gałązek (żywych lub suchych) – patyczaki[1][2] oraz wiele gąsienic motyli (np. paziowate, miernikowcowate)[1];
  • upodabnianie się do ptasich odchodów – gąsienice Papilio menestheus[1] i niektóre tropikalne pająki[1].

Akustyczną formą mimetyzmu jest także naśladowanie głosów, często spotykane u ptaków mimetycznych.

W literaturze[4] i sztuce mimetyzm to naśladowanie lub kopiowanie rzeczywistości w dziele sztuki[5][6].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l mimetyzm, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-08-30] .
  2. ↑ a b c d e MarzenaM. Popielarska MarzenaM., RobertR. Konieczny RobertR., GrzegorzG. Góralski GrzegorzG., Słownik szkolny. Biologia, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2008, s. 204, ISBN 978-83-7435-692-3 .
  3. ↑ a b c Słownik tematyczny. Biologia, cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 92, ISBN 978-83-01-16530-7 .
  4. ↑ Bogumiła Kaniewska. Mimetyzm formalny w polskiej prozie współczesnej. „Pamiętnik Literacki”. 83 (3), s. 95–128, 1992. 
  5. ↑ Antoni Ziemba: Iluzja a realizm. Gra z widzem w sztuce holenderskiej 1580–1660. Wyd. 1. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2005, s. 27, 210. ISBN 978-83-235-02364.
  6. ↑ Agata Stronciwilk: Oszukać oko. Nawiązania do trompe-l’œil w polskiej sztuce współczesnej. W: Patrzenie i widzenie w kontekstach kulturoznawczych. Jakub Dziewit, Małgorzata Kołodziej, Adam Pisarek (red.). Uniwersytet Śląski w Katowicach, 2016, s. 77–102. ISBN 978-83-944202-5-3. [dostęp 2024-02-02].