Międzygórze Jabłonkowsko-Koniakowskie
 Masyw Sołowego Wierchu nad Zwardoniem | |
| Megaregion | Region karpacki |
|---|---|
| Prowincja | Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim i Północnym |
| Podprowincja | |
| Makroregion | Beskidy Zachodnie |
| Mezoregion | Międzygórze Jabłonkowsko-Koniakowskie |
| Zajmowane jednostki administracyjne | Polska: |
Międzygórze Jabłonkowsko-Koniakowskie (513.55) – region geograficzny o krajobrazie pogórza i niskich gór położony w Beskidach Zachodnich, w okolicy Koniakowa na pograniczu polsko-czesko-słowackim. Wydzielony jako mezoregion z indeksem 513.55 w ramach wieloautorskiej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski z 2018 roku[1]. Pod względem ukształtowania terenu stanowi wyraźne obniżenie pośrodku pierścienia sformowanego przez górskie bloki Beskidu Morawsko-Śląskiego, Beskidu Śląskiego, Beskidu Żywiecko-Orawskiego i Beskidu Żywiecko-Kisuckiego[2].
Środowisko przyrodnicze
Region zajmuje terytorium 183 km², a w Polsce – obszar 100,5 km², co stanowi 55% całości[1]. Rozpościera się w postaci niewielkiego czworoboku pomiędzy wsiami Istebna, Rajcza, Świerczynowiec i Mosty koło Jabłonkowa. Na północy sięga Przełęczy Koniakowskiej, na zachodzie – Przełęczy Jabłonkowskiej, na południu – Przełęczy Zwardońskiej, a na wschodzie – wzgórz z Pasma Zabawy, pozostawiając je w granicach regionu[2].
Międzygórze zostało wymodelowane w seriach fliszowych o mniejszej odporności na procesy denudacyjne niż budulce skalne regionów sąsiednich, w strefie nasunięcia płaszczowiny magurskiej na śląską – głównie w łupkach. Bardziej odporne wstawki piaskowcowe ostały się jako twardzielcowe wzniesienia. Deniwelacje osiągają wartości rzędu 100–300 m[3]. Ważniejszymi kulminacjami są polska Ochodzita (895 m, najwyższy szczyt regionu)[1] i czeska Girowa (840 m)[4].
Oprócz administracyjnych granic trzech państw wspomnianych na wstępie, zbiegają się tutaj także granice zlewni Wisły, Odry, i Dunaju, a konkretnie Soły, Olzy i Kisucy. W pokryciu terenu przeważają lasy z nadreprezentacją świerka wśród naturalnych siedlisk bukowo-jodłowych, choć udział obszarów rolnych, przede wszystkim użytków zielonych, jest większy niż przeciętnie w Beskidach. Polska część regionu leży w zasięgu otuliny Żywieckiego Parku Krajobrazowego[1].
Różnice w podziałach geograficznych
W regionalizacji fizycznogeograficznej Polski autorstwa Jerzego Kondrackiego z 1994 roku, region nie był wyodrębniony i stanowił tam część mezoregionu Beskidu Śląskiego[5]. Bywał jednak definiowany jako jednostka w regionalnych podziałach geomorfologicznych w polskiej (jako Brama Koniakowska[3]), czeskiej (jako Jablunkovské mezihoří[4]) i słowackiej (jako Jablunkovské medzihorie[6]) literaturze przedmiotu. Z uwagi na swoją odrębność region został w 2018 roku wyszczególniony przez polskich geografów jako mezoregion w ramach wieloautorskiej aktualizacji podziału fizycznogeograficznego kraju[7].
Przypisy
- ↑ a b c d JarosławJ. Balon JarosławJ., MiłoszM. Jodłowski MiłoszM., PawełP. Krąż PawełP., Beskidy Zachodnie (513.4–5), [w:] AndrzejA. Richling i inni red., Regionalna geografia fizyczna Polski, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 481–496 .
- ↑ a b JarosławJ. Balon JarosławJ., MiłoszM. Jodłowski MiłoszM., Regionalizacja fizycznogeograficzna Karpat Zachodnich – studium metodologiczne, [w:] WiesławW. Ziaja, MiłoszM. Jodłowski (red.), Struktura środowiska przyrodniczego a fizjonomia krajobrazu, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014, s. 85–106 .
- ↑ a b LeszekL. Starkel LeszekL., Beskidy, [w:] MieczysławM. Klimaszewski (red.), Geomorfologia Polski. T. 1, Polska Południowa – góry i wyżyny, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 70–87 .
- ↑ a b OtakarO. Stehlík OtakarO., JaroslavJ. Vašátko JaroslavJ., Jablunkovské mezihoří, [w:] JaromírJ. Demek (red.), Zeměpisný lexikon ČSR. Hory a nížiny, Praha: Academia, 1987, s. 234 (cz.).
- ↑ JerzyJ. Kondracki JerzyJ., Geografia regionalna Polski, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 318–319, 324–325 .
- ↑ EmilE. Mazúr EmilE., MichalM. Lukniš MichalM., Regionálne geomorfologické členenie Slovenskej socialistickej republiky, „Geografický časopis”, 30 (2), 1978, s. 101–125 (słow.).
- ↑ JerzyJ. Solon JerzyJ. i inni, Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, „Geographia Polonica”, 91 (2), 2018, s. 143–170 (ang.).
Widok z Ochodzitej na Międzygórze Jabłonkowsko-Koniakowskie i otaczające go góry
Linki zewnętrzne
- Mapa fizycznogeograficznej regionalizacji Polski z 2018 roku – jako warstwa geoportalu Geoserwis GDOŚ w folderze „Inne dane środowiskowe”, warstwa „Mezoregiony fizycznogeograficzne”.
