Metopa

Metopa architektoniczna

Metopa – element dekoracyjny występujący w architekturze i sztukach plastycznych.

W starożytnym budownictwie greckim oraz rzymskim – kwadratowa lub prostokątna płyta na fryzie belkowania, między tryglifami, w doryckim porządku architektonicznym[1][2][3]. W budownictwie drewnianym metopa wykonywana była z terakoty[4] i zamykała przestrzeń między wystającymi na zewnątrz budynku końcami belek stropowych[5]. W budownictwie kamiennym była najczęściej zdobiona płaskorzeźbą[5]. Sceny przedstawiane na metopach łączyły się zwykle w cykle tematyczne[6].

Metopy występują również w monumentalnych budowlach wznoszonych według wzorców architektury antycznej w stylu klasycystycznym i eklektycznym historyzmie.

W starogreckim malarstwie ceramicznym terminem tym określa się wyraźnie wyodrębnione, zbliżone do kwadratu pole umieszczane na brzuścu naczynia i wypełnione kompozycją (przedstawieniem figuralnym) jako element dekoracyjny typowy dla stylu czarnofigurowego[7][2].

Przypisy

  1. ↑ Witold Szolginia: Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich. Architektura i Budownictwo. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1975, s. 222-223.
  2. ↑ a b Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 257. ISBN 83-01-12365-6.
  3. ↑ Wojciech Skowroński: Ilustrowany leksykon architektoniczno-budowlany. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2008, s. 186. ISBN 978-83-213-4515-4.
  4. ↑ Nowa encyklopedia PWN. T. 4. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s.179, ISBN 83-01-11967-5.
  5. ↑ a b Architektura i budownictwo. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1982, s. 231, ISBN 83-204-0291-3.
  6. ↑ Encyklopedia sztuki starożytnej. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1974, s.306.
  7. ↑ Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki: Mały słownik terminów plastycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993, s. 179.

Bibliografia

  • Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 99. ISBN 83-85001-89-1.
Kontrola autorytatywna (Ornament):
  • LCCN: sh85084435
  • GND: 4169740-6
  • BnF: 121666019
  • BNCF: 66485
  • J9U: 987007529311605171
  • PWN: 3940127
  • Britannica: technology/metope
  • Treccani: metopa
  • SNL: metope
  • Catalana: 0123337
  • DSDE: metope
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 40447