Mamilaria

Mammillaria bombycina

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

kaktusowate

Rodzaj

mamilaria

Nazwa systematyczna

Mammillaria Haw.
Syn. Pl. Succ. 177. 1812

Multimedia w Wikimedia Commons

Mamilaria (Mammillaria Haw.) – rodzaj sukulentów z rodziny kaktusowatych (Cactaceae). Czasem bywa stosowana polska nazwa wymion. Do rodzaju należy około 160 gatunków. Gatunki z tego rodzaju występują w większości w Meksyku, część z nich w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych, na Karaibach, w Kolumbii, Wenezueli, Gwatemali i Hondurasie. Jako pierwszy Karol Linneusz opisał gatunek Cactus mammillaris w 1753. W 1812 Adrian Haworth opisał rodzaj Mammillaria jako obejmujący ten i inne spokrewnione gatunki.

Morfologia

Nieduże kaktusy przeważnie o kulistych pędach, czasami tylko kolumnowych. Osiągają wysokość do 30 cm i wytwarzają odrosty pędowe. Nie posiadają żeber. Talerzykowate lub lejkowate kwiaty wyrastają na aksillach tworząc wianek wokół wierzchołka pędu. Owoce jasnozielone lub czerwone^[3].

Zagrożenia

Szereg gatunków jest zagrożonych wyginięciem na naturalnych stanowiskach, w wyniku niszczenia siedlisk i nadmiernego pozyskiwania do hodowli. Dwa gatunki uznane zostały przez IUCN za wymarłe w naturze (kategoria zagrożenia EW): Mammillaria glochidiata, M. guillauminiana, dziewięć kolejnych za krytycznie zagrożone (kategoria zagrożenia CR): Mammillaria albiflora, M. anniana, M. berkiana, M. brachytrichion, M. guelzowiana, M. herrerae, M. marcosii, M. sanchez-mejoradae, M. schwarzii^[4].

Systematyka

Synonimy

Bartschella Britton & Rose, Cactus L., Chilita Orcutt, Cochemiea (K. Brandegee) Walton, Dolichothele (K. Schum.) Britton & Rose, Ebnerella Buxb., Haagea Fric, Krainzia Backeb., Lactomammillaria Fric (nom. inval.), Leptocladia Buxb., Leptocladodia Buxb., Mamillaria F. Rchb. (orth. var.), Mamillopsis (E. Morren) F. A. C. Weber ex Britton & Rose, Mammariella Shafer (nom. inval.), Mammilaria Torr. & A. Gray (orth. var.), Neomammillaria Britton & Rose, Oehmea Buxb., Phellosperma Britton & Rose, Porfiria Boed., Pseudomammillaria Buxb., Solisia Britton & Rose^[5]^[6].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Należy do rodziny kaktusowatych (Cactaceae) Juss., która jest jednym z kladów w obrębie rzędu goździkowców (Caryophyllales) i klasy roślin okrytonasiennych^[2]. W obrębie kaktusowatych należy do plemienia Cacteae, podrodziny Cactoideae^[7].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa goździkowe (Caryophyllidae Takht.), nadrząd Caryophyllanae Takht., rząd goździkowce (Caryophyllales Perleb), podrząd Cactineae Bessey in C.K. Adams, rodzina kaktusowate (Cactaceae Juss.), rodzaj mamilaria Mammillaria Haw^[8].

Wykaz gatunków (wybór)^[9]

Mammillaria albicans (Britton & Rose) A. Berger
Mammillaria albicoma Boed.
Mammillaria albifloraBackeb.
Mammillaria albilanataBackeb.
Mammillaria amajacensisBrachet & M. Lacoste
Mammillaria anniana Glass & R.C. Foster
Mammillaria armillata K. Brandegee
Mammillaria aureilanata Backeb.
Mammillaria aurihamata Boed.
Mammillaria backebergiana F.G. Buchenau
Mammillaria barbata Engelm.
Mammillaria baumii Boed.
Mammillaria beneckei Ehrenb.
Mammillaria berkiana A.B. Lau
Mammillaria blossfeldiana Boed.
Mammillaria bocasana Poselger
Mammillaria bocensis Craig
Mammillaria boelderliana Wohlschl.
Mammillaria bombycina Quehl
Mammillaria boolii G.E. Linds.
Mammillaria brandegeei (J.M. Coult.) K. Brandegee
Mammillaria capensis (H.E. Gates) Craig
Mammillaria carmenae Castañeda
Mammillaria carnea Zucc. ex Pfeiff.
Mammillaria carretii Rebut ex K. Schum.
Mammillaria cerralboa (Britton & Rose) Orcutt
Mammillaria chionocephala J.A. Purpus
Mammillaria coahuilensis (Boed.) Moran
Mammillaria columbiana Salm-Dyck
Mammillaria compressa DC.
Mammillaria crinita DC.
Mammillaria crucigera Mart.
Mammillaria decipiens Scheidw.
Mammillaria deherdtiana Farwig
Mammillaria densispina (J.M. Coult.) Orcutt
Mammillaria dioica K. Brandegee
Mammillaria discolor Haw.
Mammillaria dixanthocentron Backeb.
Mammillaria duoformis R.T. Craig & E.Y. Dawson
Mammillaria duwei Rogoz. & Appenz.
Mammillaria elongata DC.
Mammillaria eriacantha Link & Otto ex Pfeiff.
Mammillaria erythrosperma Boed.
Mammillaria evermanniana (Britton & Rose) Orcutt
Mammillaria fittkaui Glass & R.C. Foster
Mammillaria flavescens (DC.) Pfeiff.
Mammillaria formosa Galeotti ex Scheidw.
Mammillaria gaumeri (Britton & Rose) Orcutt
Mammillaria geminispina Haw.
Mammillaria gigantea Hildm. ex K. Schum.
Mammillaria glassii R.A. Foster
Mammillaria glochidiata Mart.
Mammillaria goodridgii Scheer
Mammillaria gracilis Pfeiff.
Mammillaria grahamii Engelm.
Mammillaria grusonii Runge
Mammillaria guelzowiana Werderm.
Mammillaria guerreronis (Bravo) Boed.
Mammillaria guillauminiana Backeb.

Mammillaria haageana Pfeiff.
Mammillaria hahniana Werderm.
Mammillaria hamata Lehm.
Mammillaria heidiae Krainz
Mammillaria hernandezii Glass & R.C. Foster
Mammillaria herrerae Werderm.
Mammillaria hertrichiana R.T. Craig
Mammillaria heyderi Muehlenpf.
Mammillaria huitzilopochtli D.R. Hunt
Mammillaria humboldtii Ehrenb.
Mammillaria hutchisoniana (H.E. Gates) Boed.
Mammillaria insularis H.E. Gates
Mammillaria jaliscana (Britton & Rose) Boed.
Mammillaria johnstonii (Britton & Rose) Orcutt
Mammillaria karwinskiana Mart.
Mammillaria klissingiana Boed.
Mammillaria knippeliana Quehl
Mammillaria kraehenbuehlii (Krainz) Krainz
Mammillaria lanata Orcutt
Mammillaria lasiacantha Engelm.
Mammillaria laui D.R. Hunt
Mammillaria lenta K. Brandegee
Mammillaria lindsayi R.T. Craig
Mammillaria lloydii (Britton & Rose) Orcutt
Mammillaria longicoma (Britton & Rose) A. Berger
Mammillaria longiflora (Britton & Rose) A. Berger
Mammillaria longimamma DC.
Mammillaria luethyi G.S. Hinton
Mammillaria magallanii Schmoll ex R.T. Craig
Mammillaria magnifica F.G. Buchenau
Mammillaria magnimamma Haw.
Mammillaria mainiae K. Brandegee
Mammillaria mammillaris (L.) H.Karst.
Mammillaria marksiana Krainz
Mammillaria mathildae Kraehenb. & Krainz
Mammillaria matudae Bravo
Mammillaria mazatlanensis K. Schum.
Mammillaria melaleuca Karw. ex Salm-Dyck
Mammillaria melanocentra Poselger
Mammillaria mercadensis Patoni
Mammillaria meyranii Bravo
Mammillaria microhelia Werderm.
Mammillaria miegiana W. Earle
Mammillaria mieheana Tiegel
Mammillaria moelleriana Boed.
Mammillaria morganiana Boed.
Mammillaria multidigitata W.T. Marshall ex Linds.
Mammillaria multihamata Boed.
Mammillaria mystax Mart.
Mammillaria nana Backeb.
Mammillaria napina J.A. Purpus
Mammillaria neopalmeri R.T. Craig
Mammillaria nunezii (Britton & Rose) Orcutt
Mammillaria orcuttii Boed.
Mammillaria ortegae (Britton & Rose) Orcutt
Mammillaria oteroi Glass & R. Foster
Mammillaria pachycylindrica Backeb.
Mammillaria parkinsonii Ehrenb.
Mammillaria pectinifera F.A.C. Weber
Mammillaria peninsularis (Britton & Rose) Orcutt
Mammillaria pennispinosa Krainz
Mammillaria perbella Hildm. ex K. Schum.
Mammillaria perezdelarosae Bravo & Scheinvar

Mammillaria petrophila K. Brandegee
Mammillaria petterssonii Hildm.
Mammillaria picta Meinsh.
Mammillaria pilispina J.A. Purpus
Mammillaria plumosa F.A.C. Weber
Mammillaria polyedra Mart.
Mammillaria polythele Mart.
Mammillaria pottsii Scheer ex Salm-Dyck
Mammillaria prolifera (Mill.) Haw.
Mammillaria pseudocrucigera R.T. Craig
Mammillaria rekoi Vaupel
Mammillaria rettigiana Boed.
Mammillaria rhodantha Link & Otto
Mammillaria roseoalba Boed.
Mammillaria saboae Glass
Mammillaria sanchez-mejoradae R. Gonzalez G.
Mammillaria sartorii J.A.Purpus
Mammillaria schiedeana Ehrenb. ex Schltdl.
Mammillaria schumanniiHildm.
Mammillaria schwarziiShurly
Mammillaria scrippsiana (Britton & Rose) Orcutt
Mammillaria sempervivi DC.
Mammillaria senilis Lodd. ex Salm-Dyck
Mammillaria sheldonii (Britton & Rose) Boed.
Mammillaria sinistrohamata Boed.
Mammillaria solisioides Backeb.
Mammillaria sphacelata Mart.
Mammillaria sphaerica A. Dietr.
Mammillaria spinosissima Lem.
Mammillaria standleyi (Britton & Rose) Orcutt
Mammillaria stella-de-tacubaya Heese
Mammillaria supertexta Mart. ex Pfeiff.
Mammillaria surculosa Boed.
Mammillaria tayloriorum Glass & R.A. Foster
Mammillaria tepexicensis J. Meyrán
Mammillaria tetrancistra Engelm.
Mammillaria theresae Cutak
Mammillaria thornberi Orcutt
Mammillaria tonalensis D.R. Hunt
Mammillaria uncinata Zucc. ex Pfeiff.
Mammillaria varieaculeata Buchenau
Mammillaria verhaertiana Boed.
Mammillaria vetula Mart.
Mammillaria viescensis Rogoz. & Appenz.
Mammillaria viridiflora (Britton & Rose) Boed.
Mammillaria voburnensis Scheer
Mammillaria wagneriana Boed.
Mammillaria weingartiana Boed.
Mammillaria wiesingeri Boed.
Mammillaria winterae Boed.
Mammillaria wrightii Engelm.
Mammillaria xaltianguensis Sánchez-Mej.
Mammillaria zeilmanniana Boed.
Mammillaria zephyranthoides Scheidw.
Mammillaria zeyeriana Haage ex K. Schum.

Uprawa

Wymagania: Są łatwe w uprawie. Powinny być uprawiane w glebie dla kaktusów. Należy im zapewnić maksymalne oświetlenie i temperaturę powyżej 10 °C. Latem podlewa się rzadko, a zimą podlewanie ogranicza się do minimum (roślina przechodzi okres spoczynku). Do zakwitnięcia wymagają pełnego nasłonecznienia^[3].
Choroby i szkodniki: Czasami zaczyna gnić u podstawy. Można ją wyleczyć usuwając zarażoną tkankę ostrym narzędziem.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-07] (ang.).
↑ ^a ^b GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ N.P. Taylor: IUCN 2007. 2007 IUCN Red List of Threatened Species. 2002. [dostęp 2008-08-17]. (ang.).
↑ Genus: Mammillaria Haw.. [w:] Germplasm Resources Information Network – (GRIN) [on-line]. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2008-08-17]. (ang.).
↑ List of genera in family CACTACEAE. [w:] Vascular Plant Families and Genera [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2008-08-14].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-02-24].
↑ James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. Systematyka rodzaju Mammillaria według Reveala
↑ The Plant List. Mammillaria. [dostęp 2011-02-24].