Mączniakowce

Mączniakowce

Grzybnia Erysiphe alphitoides na liściach dębu
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	patyczniaki
Rząd	mączniakowce
Nazwa systematyczna
Erysiphales H. Gwynne-Vaughan Fungi: 78 (1922)
Typ nomenklatoryczny
Erysiphe R. Hedw. ex DC. 1805
Multimedia w Wikimedia Commons

Mączniakowce (Erysiphales H. Gwynne-Vaughan) – dawniej wyróżniany rząd grzybów z klasy patyczniaków (Leotiomycetes,)^[1]. W obecnej klasyfikacji według Index Fungorum należące do niego gatunki zostały włączone do rzędu tocznikowców (Helotiales)^[2].

Morfologia i rozwój

Mączniakowce zbudowane są z rozgałęzionych strzępek. Strzępki są septowane, tzn. podzielone są poprzecznymi przegrodami (septami) na jednojądrowe komórki tworzące wielokomórkową grzybnię. Grzybnia rozwija się wyłącznie na powierzchni zaatakowanych roślin, przytwierdzając się do nich przylgami. Z przylg wyrastają cienkie strzępki wrastające do komórek epidermy zaatakowanej rośliny. Są to ssawki, za pomocą których grzybnia pobiera od gospodarza wodę i substancje odżywcze^[3].

Rozmnażają się zarówno płciowo, jak i bezpłciowo. Rozmnażanie bezpłciowe dokonuje się poprzez zarodniki zwane konidiami i odbywa się wczesną wiosną i latem. Zaczyna się, gdy temperatura powietrza wzrasta powyżej około 15 °C. Konidia wytwarzane są w ogromnych ilościach na wzniesionych strzępkach zwanych konidioforami. Zarodniki konidialne przenoszone są poprzez wiatr, krople wody i owady na następne części roślin lub następne rośliny, dokonując ich zakażenia. Rozmnażanie płciowe odbywa się pod koniec lata i jesienią. Na powierzchni porażonych roślin powstają wówczas niewielkie, ciemne i mniej więcej kuliste owocniki typu klejstotecjum. Na owocnikach tych występują różnego rodzaju wyrostki zwane przyczepkami. Ich budowa ma duże znaczenie przy oznaczaniu gatunków. W perytecjach powstają worki, w których wytwarzane są w wyniku gametangiogamii zarodniki zwane askosporami. W jednym perytecjum znajduje się od jednego do wielu worków – w zależności od gatunku. U większości występujących w Polsce mączniakowców askospory zimują na powierzchni roślin, a wiosną rozwija się z nich nowa grzybnia. Wyjątkiem jest np. Neoerysiphe galeopsidis, u którego askospory powstają dopiero wiosną^[3].

Znaczenie

Mączniakowce są obligatoryjnymi pasożytami roślin, tzn. że mogą się rozwijać tylko na żywych roślinach. Są szeroko rozprzestrzenione na całym świecie. Występują zarówno na roślinach dziko rosnących, jak i na uprawnych. Pasożytują głównie na liściach i owocach roślin wyższych. Wywoływane przez nie choroby nazywane są mączniakami prawdziwymi, w odróżnieniu od „mączniaków rzekomych”, wywoływanych przez grzyby z grupy lęgniowców (Oomycota). Mączniaki prawdziwe są trudne do zwalczenia i wywołują duże szkody w gospodarce człowieka^[4].

Systematyka

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum

Erysiphales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Rodzaje

Według aktualizowanej klasyfikacji Index Fungorum bazującej na Dictionary of the Fungi przed 2020 r. rząd Eryspihales był taksonem monotypowym zawierającym jedną tylko rodzinę z kilkudziesięcioma rodzajami^[4]:

• rodzina Eryspihaceae Tul. & C. Tul. 1861 – mączniakowate
  • Blumeria Golovin ex Speer 1975
  • Brasiliomyces Viégas 1944
  • Caespitotheca S. Takam. & U. Braun 2005
  • Cystotheca Berk. & M.A. Curtis 1860
  • Erysiphe R. Hedw. ex DC. 1805 – mączniak
  • Farmanomyces Y.S. Paul & V.K. Thakur 2006
  • Golovinomyces (U. Braun) V.P. Heluta 1988
  • Leveillula G. Arnaud 1921
  • Microidium (To-anun & S. Takam.) To-anun & S. Takam. 2012
  • Neoerysiphe U. Braun 1999
  • Oidiopsis Scalia 1902
  • Oidium Link 1824
  • Ovulariopsis Pat. & Har. 1900
  • Parauncinula S. Takam. & U. Braun 2005
  • Phyllactinia Lév. 1851
  • Pleochaeta Sacc. & Speg. 1881
  • Podosphaera Kunze 1823
  • Sawadaea Miyabe 1914
  • Setoidium (R.T.A. Cook, A.J. Inman & C. Billings) R.T.A. Cook & U. Braun 2012
  • Streptopodium R.Y. Zheng & G.Q. Chen 1978
  • Takamatsuella U. Braun & A. Shi 2012
  • Typhulochaeta S. Ito & Hara 1915

Przypisy