Ludwik Rutyna

Ludwik Rutyna

prezbiter protonotariusz apostolski
Ks. Ludwik Rutyna (ok. 1945)
Kraj działania	Polska Ukraina
Data i miejsce urodzenia	10 lutego 1917 Podzameczek
Data i miejsce śmierci	11 grudnia 2010 Opole[a]
Miejsce pochówku	Grobowiec przy kościele św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej w Kędzierzynie-Koźlu, ul. Pamięci Sybiraków
Proboszcz parafii rzymskokatolickiej pw. św. Zygmunta w Kędzierzynie-Koźlu
Okres sprawowania	1958–1990
Proboszcz parafii rzymskokatolickiej pw. Wniebowzięcia NMP w Buczaczu
Okres sprawowania	1991–2010
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	Diecezja opolska, Archidiecezja lwowska
Prezbiterat	11 maja 1941 Lwów
Multimedia w Wikimedia Commons

Narodowość	polska
Edukacja	Seminarium Duchowne we Lwowie przy Uniwersytecie Jana Kazimierza
Rodzice	Kazimierz, Katarzyna z d. Wąsik
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Ludwik Rutyna (ur. 10 lutego 1917 w Podzameczku, zm. 11 grudnia 2010 w Opolu^[a]) – polski duchowny rzymskokatolicki, prałat, infułat, działacz kresowy, kawaler Orderu Ecce Homo, odznaczony za działalność ekumeniczną i wspieranie procesów pojednania między narodami.

Życiorys

Urodził się 10 lutego 1917 na Kresach Wschodnich w chłopskiej rodzinie wielodzietnej Kazimierza i Katarzyny z domu Wąsik^[1][2]. Dzieciństwo spędził we wsiach Podzameczek i Wojciechówka pod Buczaczem. Szkołę powszechną ukończył we Lwowie, gdzie się uczył w latach (1924–1928), a potem uczęszczał do gimnazjum humanistycznego w Buczaczu (1929–1937), otrzymując świadectwo dojrzałości^[2]. W tymże roku, idąc za głosem powołania rozpoczął studia w Wyższym Seminarium Duchownym przy Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Po wybuchu II wojny światowej (wrzesień 1939) Seminarium lwowskie zostało zamknięte w 1940, co było przyczyną kontynuacji studiów w konspiracji, w miejscowym klasztorze księży zmartwychwstańców^[2].

11 maja 1941 w zamkniętej katedrze lwowskiej przyjął z rąk bp. Eugeniusza Baziaka święcenia prezbiteratu^[2]. Mszę prymicyjną odprawił w parafii Wniebowzięcia NMP w Buczaczu, a następnie 2 czerwca 1941 został wikariuszem w parafii św. Wacława w Baworowie^[1]. 2 listopada 1943 doszło tam do napadu Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), w wyniku którego zamordowano proboszcza ks. Karola Procyka i organistę Szymona Wiśniewskiego^[2], natomiast ks. Rutyna zdołał zbiec, wydostając się przez okno^[3]. Po tym wydarzeniu został administratorem parafii^[2].

Po zakończeniu II wojny światowej i zmianach polityczno-administracyjnych na Kresach Wschodnich zmuszony był w czerwcu 1945 do ich opuszczenia, przybywając na Śląsk Opolski^[2]. Tutaj został skierowany do posługi duszpasterskiej na ziemi prudnickiej. Początkowo odprawiał msze dla Polaków w Prudniku i okolicznych parafiach wiejskich. Udał się do Łąki Prudnickiej, a następnie został proboszczem w Mieszkowicach^[4], po czym skierowano go do parafii Trójcy Świętej w Rudziczce^[2]. 15 lipca 1945 odprawił pierwszą mszę w języku polskim w Niemysłowicach^[5]. W okresie (1945–1958) był proboszczem parafii św. Michała Archanioła w Szybowicach, gdzie prowadził także własne gospodarstwo rolne^[6]. W kronice parafii w Szybowicach zapisano:

21 czerwca 1958 został mianowany przez biskupa opolskiego Franciszka Jopa, proboszczem w parafii św. Zygmunta w Koźlu^[1]. W parafii w Koźlu w okresie od 11 listopada 1964 do 31 grudnia 1988 pełnił również funkcję dziekana dekanatu Koźle^[2]. W 1965 przygotował parafię do nawiedzenia w dniach 25–29 lipca kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej^[2]. Z jego inicjatywy podjęto budowę kilku kościołów na terenie rozległej parafii kozielskiej, m.in. w parafii św. Urbana w Większycach i parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata w Rogach, jak również w okresie (1982–1984) parafialnego domu katechetycznego czy kaplicy cmentarnej^[2]. Warto dodać, że za rozpoczęcie budowy kościoła bez pozwolenia władz, a także salek katechetycznych, został skazany na cztery lata więzienia w zawieszeniu i karę grzywny^[3].

Z uwagi na swój podeszły wiek, w 1990 przeszedł na emeryturę, a 16 grudnia tegoż roku uroczyście przekazał parafię mianowanemu następcy ks. Alfonsowi Schubertowi^[2]. Uczestniczył w obchodach 400-lecia kościoła w Szybowicach^[7]. 27 lutego 1991 wyjechał na Ukrainę obejmując początkowo parafię św. Stanisława Biskupa Męczennika w Krzemieńcu, a następnie po upływie trzech miesięcy powrócił w rodzinne strony i zamieszkał w Buczaczu, gdzie reaktywował tamtejszą parafię rzymskokatolicką i zrujnowany barokowy kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (przedwojenne wezwanie: Matki Bożej Szkaplerznej)^[8][9]. Pełnił również posługę duszpasterską w okolicznych wsiach, m.in.: Wojciechówce, Porchowej, Rukomyszu^[2]. 11 maja 1991 obchodził uroczyście w katedrze lwowskiej 50-lecie święceń kapłańskich^[2]. Był również dziekanem dekanatu buczacko-czortkowskiego^[10].

Zasłużony dla ratowania polskich zabytków sakralnych na zachodnim Podolu, m.in. oprócz kościoła w Buczaczu, wyremontował zrujnowane kościoły: Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Trybuchowcach, Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Szczepana w Potoku Złotym, Narodzenia NMP w Petlikowcach Starych, Trójcy Przenajświętszej w Uściu Zielonym czy św. Mikołaja w Koropcu^[1]. W wieku 91 lat przeprowadził remont plebanii w Buczaczu.

Zmarł po krótkiej chorobie 11 grudnia 2010 w Opolu^[11][1][a]. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 16 grudnia w kościele św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej w Kędzierzynie-Koźlu (gdzie swego czasu był proboszczem), z udziałem licznie przybyłych wiernych i duchowieństwa (ponad stu księży i trzech biskupów: łuckiego Marcjana Trofimiaka, pomocniczego lwowskiego Leona Małego oraz pomocniczego opolskiego Jana Kopca) oraz przedstawicieli władz powiatowych i miejskich, w tym prezydenta miasta Tomasza Wantuły^[12][13]. Pochowany został zgodnie ze swoją wolą w specjalnie zbudowanym grobowcu przy kościele św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej w Kędzierzynie-Koźlu^[1].

Nagrody i odznaczenia

21 lutego 1992 Rada Miasta Kędzierzyna-Koźla, Uchwałą Nr XXIX/158/92, z inicjatywy dwunastu radnych nadała mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Kędzierzyna-Koźla^[14], który odebrał 10 lipca tegoż roku^[2]. W lutym 1997 otrzymał przyznany przez Radę Miasta Kędzierzyna-Koźla „Medal za Zasługi dla Miasta”^[15]. Uhonorowany został także na wniosek Anny Laddy-Widajewicz w 2005 przez fundację Jerzego Bonieckiego Polcul „za pracę na rzecz pojednania ludzi różnych wyznań i odbudowę zabytków architektury sakralnej na Podolu i Śląsku Opolskim”^[16][17]. W 2006 otrzymał Order Ecce Homo, „za poświęcenie życia Bogu i ludziom, za ekumeniczną działalność i wspieranie procesów pojednania między narodami”^[18].

W uznaniu za szlachetną postawę kapłańską, w 1953 został odznaczony przez kościelnego rządcę Śląska Opolskiego tytułem dziekana honorowego, a w 1965 włączony, jako kanonik honorowy, do kapituły lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie^[1]. Przyznano mu również godności papieskie: 1 lipca 1981 papież Jan Paweł II, późniejszy święty, mianował go kapelanem Jego Świątobliwości, a w 1992 protonotariuszem apostolskim, czyli infułatem^[1].

Upamiętnienie

• Powstało o nim kilka filmów dokumentalnych, m.in.: Jerzego Janickiego Proboszcz znad rzeki Strypy^[19], Zofii Kunert Notacje ks. Ludwik Rutyna. Powrót do Buczacza oraz Krzysztofa Jana Kubiaka Powrót Do Buczacza
• 30 czerwca 2009 bulwar nad Odrą, pomiędzy mostem Józefa Długosza a ujściem potoku Lineta w Kędzierzynie-Koźlu nazwano Promenadą Księdza Ludwika Rutyny^[20]
• Ku jego czci 10 lutego 2017 Poczta Polska wprowadziła do obiegu okolicznościową kartkę pocztową z jego wizerunkiem w nakładzie 500 sztuk^[21], związaną z setną rocznicą jego urodzin wraz z okolicznościowym datownikiem^[22]
• W Muzeum Ziemi Kozielskiej 10 lutego 2020 otwarto stałą ekspozycję jemu poświęconą^[23]
• Z inicjatywy m.in. artysty rzeźbiarza Michała Misiaszka zrodził się pomysł postawienia w Kędzierzynie-Koźlu – ks. Ludwikowi Rutynie pomnika, wykonanego z brązu^[24]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• MariaM. Hudymowa MariaM., Ks. infułat Ludwik Rutyna z Buczacza, „Głosy Podolan”, Nr 105, Warszawa: Klub "Podole" Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w Warszawie, 2011, s. 46–48, ISSN 1507-9996, OCLC 746128626 .
• RyszardR. Kasza RyszardR. i inni, Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle, Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020, ISBN 978-83-954314-5-6, OCLC 1236074166 .
• ArkadiuszA. Oleksak ArkadiuszA., Ks. Ludwik Rutyna - kapłan, który łączył narody, religie i kultury... (PDF), „Namysłowskie Spotkania Kresowe”, 1/28/2018, Namysłów 2018, s. 13–17 [zarchiwizowane z adresu 2018-12-25] .
• Notacje. Opowiedziane Ludwik Rutyna. (film), [w:] Instytut Pamięci Narodowej [online], opowiedziane.ipn.gov.pl [dostęp 2023-10-06] .

Linki zewnętrzne

• Rutyna Ludwik w bazie Online Computer Library Center
• Rutyna Ludwik w bazie NUKAT - Katalogu Zbiorów Polskich Bibliotek Naukowych
• AnnaA. Ordyczyńska AnnaA., Ks. Ludwik Rutyna w Buczaczu. (film) [online], youtube.com, 29 czerwca 2007 [dostęp 2018-12-24] .