Lista dzieł Albana Berga

Artykuł przedstawia listę dzieł Albana Berga.

Jego dorobek kompozytorski to m.in.:

  • Dwie opery (Wozzeck, Lulu)
  • Dwa koncerty (Koncert skrzypcowy, Koncert kameralny)
  • Utwory orkiestrowe (Trzy utwory orkiestrowe op.6, Trzy sceny z "Wozzecka", Suita "Lulu")
  • Utwory kameralne (Kwartet smyczkowy op.3, Suita liryczna na kwartet smyczkowy, Cztery utwory na klarnet i fortepian op.5)
  • Pieśni (m.in. op.2, op.4, Siedem wczesnych pieśni, liczne pieśni młodzieńcze)
  • Utwory fortepianowe (Sonata fortepianowa op.1, 12 wariacji na temat własny, Juwenilia)
  • Aria koncertowa Der Wein
  • Transkrypcje i aranżacje dzieł swoich i innych kompozytorów

Jak wielu innych kompozytorów XX wieku, Berg wpierw opusował te utwory które uważał za istotne, ale z biegiem lat zarzucił ów zwyczaj.

Utwory opusowane

  • op. 1 Sonata fortepianowa (1907–1908/1920)
  • op. 2 Cztery pieśni na sopran i fortepian (1909–1910/1920) do słów Friedricha Hebbla oraz Alfreda Momberta

1. Dem Schmerz sein Recht (Hebbel), 2. Schlafend trägt man mich (Mombert), 3. Nun ich der Riesen Stärksten überwand (Mombert), 4. Warm die Lüfte (Mombert)

  • op. 3 Kwartet smyczkowy (1909–1910/1920), ostatni utwór napisany w klasie Schönberga
  • op. 4 5 pieśni na głos i orkiestrę do słów Petera Altenberga (Altenberg-Lieder; 5 Orchesterlieder nach Ansichtskarten von Peter Altenberg; 1911–1912):

1. Seele, wie bist du schöner, 2. Sahst du nach dem Gewitterregen den Wald, 3. Über die Grenzen des All, 4. Nichts ist gekommen, 5. Hier ist Friede

  • op. 5 Cztery utwory na klarnet i fortepian (1913) – dedykowane Schönbergowi
  • op. 6 Trzy utwory orkiestrowe (Drei Orchesterstücke, 1913–1915)

1. Präludium, 2. Reigen, 3. Marsch

  • op. 7 Wozzeck (1917–1922), opera w trzech aktach (15 scenach) na podstawie niedokończonego dramatu Georga Büchnera (Woyzeck, 1837), dedykowana Almie Mahler. Premierę poprowadził Erich Kleiber w roku 1925; opera odniosła ogromny sukces, zapewniając Bergowi stałe źródło dochodów do czasu zakazu jej wystawienia przez nazistów w 1933. Zob. także: Trzy fragmenty z Wozzecka

Utwory nieopusowane

  • Siedem wczesnych pieśni, dwie wersje:
    • na głos i fortepian (1905–1908)
    • na głos i orkiestrę (1928)

obie mają ten sam porządek pieśni, przy czym każda z nich powstała do tekstu innego poety: 1. Nacht (Carl Hauptmann), 2. Schilflied (Nikolaus Lenau), 3. Die Nachtigall (Theodor Storm), 4. Traumgekrönt (Rilke), 5. Im Zimmer (Johannes Schlaf), 6. Liebesode (Otto Erich Hartleben), 7. Sommertage (Paul Hohenberg)

  • Schließe mir die Augen beide, pieśń do słów Theodora Storma, dwie wersje:
    • tonalna (1907), dedykowana przyszłej żonie Berga Helenie Nahowski i
    • dodekafoniczna (1925), dedykowana wydawnictwu Universal Edition na 25-lecie jego istnienia; pierwsza (sic!) kompozycja Berga używająca techniki dodekafonicznej
  • Trzy utwory (Drei Bruchstücke) z opery Wozzeck na sopran solo i orkiestrę (1923)
  • Koncert kameralny na fortepian i skrzypce oraz 13 instrumentów dętych (1923–1925)
  • Suita liryczna na kwartet smyczkowy (1925–1926), dedykowana Alexandrowi von Zemlinsky’emu. Zachował się także egzemplarz partytury Suity (przeznaczony Hannie Fuchs-Robettin, ukochanej Berga), w którym w ostatniej części kompozytor dopisał partię głosu sopranowego do tekstu wiersza De Profundis clamavi Charles’a Baudelaire’a w tłumaczeniu Stefana Georgego
  • Trzy części (II, III i IV) z Suity lirycznej, aranżacja na orkiestrę smyczkową (1928)
  • Der Wein (Wino), aria koncertowa na sopran i orkiestrę (1929) do trzech wierszy Charles’a Baudelaire’a w tłumaczeniu Stefana Georgego
  • Kanon "an das Frankfurter Opernhaus" na orkiestrę smyczkową lub nonet smyczkowy (1930)
  • Suita z op. "Lulu" (1934) na sopran i orkiestrę
  • Koncert skrzypcowy "pamięci Anioła" ("Dem Andenken eines Engels", poświęcony pamięci Manon Gropius, córki Almy Mahler i Waltera Gropiusa – najsłynniejsze i najpopularniejsze dzieło Berga (1935)
  • Adagio z Koncertu kameralnego (1935) – aranżacja 2. części na skrzypce, klarnet i fortepian
  • Lulu (1929–1935) – opera, której Berg już nie zdążył skończyć, na podstawie tragedii Franka Wedekinda. III akt miał dokończyć Schönberg, ale odmówił ze względu na pracochłonność zadania; ostatecznie zrobił to wiele lat później Friedrich Cerha, premiera całości odbyła się dopiero w 1979

Juwenilia, marginalia i aranżacje

  • około 70 pieśni skomponowanych przed i w trakcie nauki u Schönberga (1901–1908, zob. niżej)
  • drobne utwory fortepianowe, komponowane w trakcie nauki jako zadania kompozytorskie (zob. niżej)
  • szkice utworów na orkiestrę (passacaglia, symfonia; 1913)
  • aranżacje utworów Schönberga, Schrekera i Straussa syna (transkrypcja Wein, Weib und Gesang op. 333 na kwintet fortepianowy (1921))
  • Es ist ein Reis entsprungen na chór mieszany a cappella
  • muzyka kameralna (fugi, menuety, wariacje na kwartet smyczkowy i in.)

Utwory fortepianowe

Utwory te zostały napisane przed rokiem 1909

  • Utwory fortepianowe (dokładne tłumaczenie nazwy Klavierstück): c-moll, d-moll, f-moll, f-moll, F-dur, h-moll
  • Impromptus c-moll, E-dur
  • Menuety C-dur, c-moll, F-dur
  • Sonaty fortepianowe d-moll, Es-dur, g-moll (fragmenty)
  • Scherzo c-moll
  • Cykle wariacji: 2 wariacje F-dur, 12 wariacji C-dur (1908, wydane), 14 wariacji f-moll
  • Walczyk G-dur

Pieśni młodzieńcze

Pieśni młodzieńcze na głos i fortepian, które zostały wydane, są tu przedstawione według kolejności wydania w dwóch tomach (1985); niewydane pieśni są zaprezentowane alfabetycznie.

Pieśni wydane

Pieśni niewydane (jeśli ktoś ma taką możliwość, proszę zweryfikować daty powstania tych pieśni!)

Linki zewnętrzne

  • Alban Berg. recmusic.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-19)]. w serwisie REC Music Foundation - teksty wszystkich wymienionych wyżej pieśni Berga, m.in. op. 2, op. 4, Siedmiu wczesnych pieśni oraz wierszy użytych w Winie i Suicie lirycznej (De Profundis clamavi). Około połowy tylko po niemiecku, reszta także po angielsku, czasem po francusku i sporadycznie w innych językach; tylko teksty w domenie publicznej!
  • dzieła Albana Berga. universaledition.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)]. w serwisie Universal Edition AG - Lista dzieł wydanych przez Universal Edition; obejmuje również aranżacje utworów Berga, zrobione przez innych kompozytorów
  • Alban Berg w AllMusic