Lecznica „Pod koniem” w Łodzi

Lecznica dla zwierząt i kuźnia

nr rej. A/22 z 20.01.1971[1]
Budynek lecznicy (wrzesień 2018)
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Adres	ul. Kopernika 22
Rozpoczęcie budowy	1894
Ukończenie budowy	1899
Pierwszy właściciel	Karol Hugo Warrikoff i Alfred Kwaśniewski
Położenie na mapie Łodzi Lecznica „Pod koniem”
Położenie na mapie Polski Lecznica „Pod koniem”
Położenie na mapie województwa łódzkiego Lecznica „Pod koniem”
51°45′43,97″N 19°26′55,06″E/51,762214 19,448628
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Lecznica „Pod koniem” – lecznica dla zwierząt położona przy ulicy Kopernika 22 w Łodzi.

Historia lecznicy

Lecznica została otwarta 5 grudnia 1891 roku przez Karola Hugona Warikoffa (1860-1914; z pochodzenia Estończyka; w Łodzi od 1884) oraz Alfreda Kajetana Kwaśniewskiego (łódzkiego weterynarza) wraz z sąsiadującą z nią kuźnią angielską, przy ówczesnej ulicy Milscha (ob. ul. Kopernika 22)^[2], w budynku postawionym według projektu architekta Piotra Brukalskiego^[3]. Na początku XX wieku działał przy niej także pierwszy szpital dla zwierząt, zaopatrzony (od 1902 roku) w najnowocześniejszy w Polsce sprzęt do podnoszenia i transportowania rannych koni, które do tej pory były uśmiercane w przypadku choroby lub złamania nogi.

Po śmierci (w listopadzie 1914) Hugo Warrikoffa współwłaścicielem Lecznicy stał się jego syn, również weterynarz, Mikołaj.

W początkach okupacji niemieckiej Łodzi podczas drugiej wojny światowej, gdy Polakom nie wolno było prowadzić żadnych firm, Kwaśniewski zrezygnował z pracy i od tamtego czasu właścicielem budynku i Lecznicy był tylko wspomniany Mikołaj Warrikoff. W tym czasie m.in. urzędowo doglądał koni pozostających w dyspozycji żydowskiej administracji łódzkiego getta. W 1944 r. M. Warrikoff został "karnie" wysłany do Jeleniej Góry, ponieważ, wg wspomnień syna Aleksandra, był "za dobry dla Polaków" gdzie zajmował się m.in. leczeniem koni. Tu dotrwał do końca wojny. Powrócił do Łodzi i tu został aresztowany i uwięziony pod zarzutem wrogiej działalności na szkodę Polaków i Żydów. W trakcie procesu sądowego został oczyszczony z tych zarzutów, ale już nie powrócił do Lecznicy lecz wyjechał do Olsztyna gdzie przebywał do 1958 r. kiedy to wyjechał wraz z tam poślubioną żoną do Niemiec, m.in. w celu poszukiwania zaginionego w ostatnim roku II wojny św. syna Aleksandra, którego odnalazł. Tamże zamarł nie podejmując próby przyjazdu do Łodzi.

Po II wojnie św. lecznica została nieprawnie upaństwowiona. W 1971 r. budynek Lecznicy został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/314 z 20.01.1971^[1].

Odnaleziony w Niemczech syn Aleksander, prawnik, deputowany do Bundestagu (w latach 1983-1994) w końcu lat 80. XX w. zetknął się w Niemczech z Łodzianinem - Adamem Górskim, który namówił Go do zainteresowania się Lecznicą ojca i odnajdując w miejscowych księgach wieczystych zapis, z którego wynikało, że Mikołaj jest nadal właścicielem budynku i tym samym działającej dalej w nim Lecznicy a Alexander Jego spadkobiercą. W związku z tym przyjechał do Łodzi w grudniu 1989 roku. Ponownie pojawił się w Łodzi w 1991 r., zaproszony przez łódzkie środowisko weterynaryjne na obchody 100-lecia Lecznicy, przywożąc w darze aparat rentgenowski do prześwietlania zwierząt. Wtedy też podjął decyzję i starania w kierunku wejścia w prawa spadkobiercy. Sprzyjały temu działaniu przemiany polityczno-gospodarcze dokonujące się w tym czasie w Polsce i pozytywne ustosunkowanie się do tej inicjatywy władz Łodzi. Zakończyły się one sukcesem w r. 1997.

W 2016 r. Alexander Warrikoff został uhonorowany odznaką "Za zasługi dla Miasta Łodzi". Zmarł w 2020 r., ale Lecznica dalej pozostaje w posiadaniu Jego rodziny.

Historia budynku

Budynek powstawał w dwóch etapach: pierwsza, parterowa część, powstała w 1894 roku, a kilka lat później dobudowano drugą, z charakterystyczną wieżą. Na parterze znajdowały się biura, laboratorium oraz kuźnia, w której podkuwano konie (działająca do 1948 roku). W podwórzu zaś znajdowały się stajnie i boksy dla koni.

Koń

Na szczycie budynku znajduje się metalowy koń naturalnej wielkości. Wspomniany jest on przez Juliana Tuwima w Kwiatach polskich:

W 1955 prośbę Tuwima podtrzymał Tadeusz Chróścielewski, który złożył wniosek o uznanie konia za zabytek.

Figura konia prawie nieprzerwanie znajduje się na dachu budynku lecznicy. W latach 70., z powodu ułamania nogi przez wandala, została zdjęta i przewieziona do rzeźni miejskiej przy ul. Inżynierskiej, gdzie w miejsce ułamanej kończyny przyspawano kawałek stalowej rury. W 1995 roku została zdjęta w celu wykonania renowacji i w 1996 powróciła na swoje miejsce. Kolejną renowację przeprowadzono latem 2013 roku^[4].

Bibliografia

• JACH Piotr, Z koniem w herbie; [w:] "Express Ilustrowany", 199[7], nr ..?.. .
• SPODENKIEWICZ Paweł, Magiczna lecznica Warrikoffa; [w:] "Dziennik Łódzki", wyd. A., 5-6.01.2005, nr 30, s. 4.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Lecznicy "Pod Koniem"