Kseroform

Kseroform
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
2,4,6-tribromofenolan bizmutu(III)
Inne nazwy i oznaczenia
dawn. trójbromofenolan bizmutawy
FP II: Bismuthum tribromophenylicum
Xeroformum, Xeroformium, Xeroform[1], Sigmaform[2], Bismuthi tribromphenylas > synonim : Sigmaform
numer WE: 225-958-9
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C18H6BiBr9O3

Masa molowa

1198,35 g/mol

Wygląd

żółty, ciężki, bardzo miałki proszek o charakterystycznym zapachu lub bezwonny

Identyfikacja
Numer CAS

5175-83-7

PubChem

78852

SMILES
C1=C(C=C(C(=C1Br)[O-])Br)Br.C1=C(C=C(C(=C1Br)[O-])Br)Br.C1=C(C=C(C(=C1Br)[O-])Br)Br.[Bi+3]
Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji
według kryteriów GHS są niedostępne.
Surowiec farmaceutyczny do receptury (Niemcy, 2024)

Kseroform, xeroform (2,4,6-tribromofenolan bizmutu(III)) – organiczny związek chemiczny, sól bizmutu i 2,4,6-tribromofenolu. Żółty, ciężki, bardzo miałki proszek o charakterystycznym zapachu lub bez zapachu. Wprowadzony do lecznictwa przez niemieckiego lekarza i higienistę Ferdynanda Hueppego(inne języki) w 1893 roku[3]. Jest nierozpuszczalny w wodzie oraz alkoholu etylowym. W Polsce wymagania jakościowe dla surowca farmaceutycznego na stan obecny (2024) określa Farmakopea Polska II (1937)[4]. Jest ujęty także w starszych wydaniach farmakopei innych krajów, m.in. DAB 6 (Niemcy)[5], SP 10 (Hiszpania)[6].

Działanie i zastosowanie

Środek leczniczy o działaniu odkażającym, silnie (w porównaniu z dermatolem)[7] wysuszającym i ściągającym[8]. Stosowany miejscowo na sączące rany, świeże skaleczenia, drobne krwawienia, owrzodzenia i oparzenia oraz w hemoroidach. Wchodzi w skład rozmaitych leków recepturowych (przysypki, maści, pasty, mazidła, czopki doodbytnicze), jak i może być stosowany per se, w formie nieprzetworzonej (100%)[9][10].

Współcześnie podkreśla się jego znaczenie w leczeniu uporczywej, lekoopornej nużenicy (demodekozy)[11], zapaleniu mieszków włosowych oraz w stanach po przeszczepach skóry (opatrunki)[12][13]. Posiada podobne zastosowanie do dermatolu (z którym bywa mylony), jednak jest bardziej efektywny[14]. W Polsce[15] jest mało używany, natomiast szeroko stosowany w innych krajach Europy (m.in. Niemcy, kraje byłego ZSRR, Czechy, Hiszpania)[16][17][18][19]. Jest składową leków galenowych, m.in. oficynalnego mazidła Wiśniewskiego oraz farmakopealnej maści kseroformowej[20].

Ponadto, dawniej był stosowany także wewnętrznie: w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, nieżytach przewodu pokarmowego z towarzyszącymi biegunkami. Zakres dawek jednorazowych (pro dosi) 0,5g – 1 g i dobowych (pro die) 1,5 g – 3 g[21].


Przypisy

  1. ↑ Farmakopea Polska II 1937 r. – s. 173 – nazwa łacińska wraz z synonimami
  2. ↑ https://ocb-pharmaceutical.com/wp-content/uploads/2020/07/tribomophenate.pdf
  3. ↑ Encyklopaedie der Therapie, Tom 3, Berlin 1900 r. Verlag von August Hirschwald, strona 940
  4. ↑ Farmakopea Polska II 1937 r. – strony 174 – 175 > monografia szczegółowa.
  5. ↑ Farmakopea Niemiecka 6 > DAB 6 (Deutsches Arzneibuch. 6. Ausgabe) 1926 r. > strona 110 > monografia szczegółowa
  6. ↑ Norma jakościowa hiszpańskiego wytwórcy OCB Pharmaceutical > https://ocb-pharmaceutical.com/wp-content/uploads/2020/07/tribomophenate.pdf
  7. ↑ Informator terapeutyczny; Ministerstwo Zdrowia, Departament Farmacji, 1959 wyd. Cefarm - Centrala farmaceutyczna Warszawa. > strona 80, pozycja 161 > rubryka 3 > Działanie.
  8. ↑ Leksykon Leków, Tadeusz Lesław Chruściel, Kornel Gibiński (red.), PZWL 1991, strona 412, ISBN 83-200-1500-6
  9. ↑ Poradnik Terapeutyczny, Piotr Kubikowski (red.), PZWL; wyd. III, PZWL 1975 r., strona 159.
  10. ↑ https://rozanski.bg/wp-content/uploads/2020/03/antisepticum.pdf
  11. ↑ https://pspddd.pl/wp-content/uploads/2023/07/biuletyn-4_2016.pdf strona 16 > Zwalczanie i leczenie demodekozy
  12. ↑ Określenie zakresu wskazań do zastosowania czynników wzrostu pochodzenia autogenicznego oraz czynników wzrostu z komórek macierzystych, 2022 r. https://bipold.aotm.gov.pl/assets/files/zlecenia_mz/2021/127/RPT/WS_4210_2_2021_Raport_czynniki_wzrostu_REOPTR.pdf. - strony: 18, 102, 265 (Brewer, 2020 r.), 457.
  13. ↑ dr Henryk S. Różański „Nużeniec ludzki – Demodex folliculorum et Demodex brevis Nużyca – demodekoza Demodecosis
  14. ↑ Leksykon Leków, Tadeusz Lesław Chruściel, Kornel Gibiński (red.), PZWL 1991, strona 412, ISBN 83-200-1500-6
  15. ↑ Bismuthum tribromphenylicum (Rec.) (Xeroformium) - Leki i suplementy diety w AbcZdrowie [online], abczdrowie.pl [dostęp 2024-04-23] .
  16. ↑ Oferta czeskiego oddziału firmy Fagron surowca farmaceutycznego do receptury aptecznej > https://shop.fagron.cz/cs-cz/product/cat_100127/bismuthi-tribromphenolas.aspx
  17. ↑ WISMUTTRIBROMPHENOLAT API (25 G) Preisvergleich [online], medizinfuchs.de [dostęp 2024-04-23]  (niem.).
  18. ↑ Ксероформ порошок 7 г (5550003962539) Аптека Павлова (Україна) - Купити АПТЕКА ПАВЛОВА за низькою ціною в Україні - МІС Аптека 9-1-1 [online], apteka911.ua [dostęp 2024-04-23]  (ukr.).
  19. ↑ Ксероформ, порошок 10г (Нижегородская Аптечная Сеть ООО, РОССИЯ) купить в Нижнем Новгороде по цене 412.30 руб [online], aptechestvo.ru [dostęp 2024-04-23]  (ros.).
  20. ↑ Farmakopea Polska II 1937 r. – s. 894 > monografia szczegółowa maści kseroformowej.
  21. ↑ Poradnik Terapeutyczny, Piotr Kubikowski (red.), PZWL; wyd. III, PZWL 1975 r., strona 159.

Bibliografia

  • Farmakopea Polska II – 1937 (monografia szczegółowa: opis substancji, nomenklatura, s. 173–174)
  • Deutsches Arzneibuch 6 (DAB 6) – 1926 (monografia szczegółowa: opis substancji, nomenklatura, s. 110)
  • Leksykon Leków, Tadeusz Lesław Chruściel, Kornel Gibiński, PZWL 1991
  • Farmakologia, Podstawy farmakoterapii, Piotr Kubikowski, Wojciech Kostowski, PZWL 1979
  • Poradnik Terapeutyczny, red. Piotr Kubikowski, wyd. II – PZWL 1969, wyd. III – PZWL 1975
  • „Xeroform” w Heilkunde Lexikon.de (niem.)
  • Mały Słownik Chemiczny – J.Chodkowski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1967