Kopyl

Kopyl

Капыль

Centrum miasta
Herb flaga Kopyla↗
Państwo	Białoruś
Obwód	miński
Populacja (2010) • liczba ludności	9900[1]
Nr kierunkowy	+375 1719
Kod pocztowy	223910, 223927
Położenie na mapie obwodu mińskiego Kopyl
Położenie na mapie Białorusi Kopyl
53°09′00″N 27°05′30″E/53,150000 27,091667
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Kopyl

Kopyl (biał. Капыль, Kapyl) – miasto na Białorusi w obwodzie mińskim, centrum administracyjne rejonu kopylskiego; 9,9 tys. mieszkańców (2010).

Miasto magnackie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie nowogródzkim województwa nowogródzkiego^[2].

Historia

W 1596 roku miejsce koncentracji szlachty powiatu nowogródzkiego na wyprawę przeciwko Kozakom Nalewajki, na którą to koncentrację stawiły się sotnie m.in. Augustyna Czarkowskiego, Hrehora Wnichowskiego, Adama Chreptowicza, Marina Okunia, Mikołaja Woyny^[3].

Prawa miejskie magdeburskie nadał miejscowości król Polski Jan II Kazimierz Waza w 1652^[4].

W latach 1919–1920 pod zarządem polskim, przynależał administracyjnie do powiatu słuckiego okręgu mińskiego Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich.

Do początku lat 20. XX wieku w Kopylu stał katolicki kościół św. Rocha. Po włączeniu miasta do Białoruskiej SRR bolszewicy zamknęli, a potem zburzyli kościół. Na początku lat 30. na jego miejscu został wzniesiony budynek rejonowego oddziału NKWD. Zdaniem historyków w jego piwnicach wykonywano wyroki śmierci. Ze względu na pograniczny charakter, w mieście dokonywano wysiedleń i represji ludności polskiej oraz szczególnie prześladowano przeciwników politycznych. Swoje apogeum represje osiągnęły na przełomie 1937 i 1938 roku. Według oficjalnych danych w tym okresie w Kopylu i jego otoczeniu rozstrzelano 83 osoby, jednak zdaniem historyków, liczba ta była większa. Budynek NKWD w Kopylu został zniszczony w czasie niemieckiej okupacji w latach 1941–1944 i już go nie odbudowano^[5].

Podczas okupacji hitlerowskiej, w lipcu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1500 osób. 23 lipca 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowano. Sprawcami zbrodni byli Niemcy oraz białoruska policja i bałtyckie formacje SS^[6].

Pomniki

• Krzyż ofiar represji lat 20.–80. – drewniany, sześciometrowy, sześcioramienny krzyż z napisem w języku białoruskim: Swiataja pamiać / achwiaram / represij / 20–80 hadou. / Udziacznyja / naszczadki (pol. Święta pamięć ofiarom represji lat 20.–80. Wdzęczni potomkowie). Znajduje się na placu Lenina, na miejscu dawnego budynku NKWD^[5].

• Tablica pamiątkowa poświęcona Zmicierowi Żyłunowiczowi – znajduje się na ścianie domu, w którym się urodził, na ul. Żyłunowicza 39. Została umieszczona w 1995 roku z inicjatywy administracji rejonu kopylskiego. Znajduje się na niej napis w języku białoruskim: U hetym domie naradziusia wiadomy piśmiennik i hramadska-palityczny dziejacz, starszynia rewalucyjnaha rabocza-sialanskaha urada Biełarusi 1919 h. / Ciszka Hartny (Z. H. Żyłunowicz) 1887–1937 (pol. W tym domu urodził się znany pisarz i działacz społeczno-polityczny, przewodniczący rewolucyjnego robotniczo-chłopskiego rządu Białorusi 1919 r. / Ciszka Hartny (Z. H. Żyłunowicz) 1887–1937)^[7].

Urodzeni w Kopylu

• Zmicier Żyłunowicz – białoruski pisarz i poeta, działacz narodowy i komunistyczny.
• Dzmitryj Czarnuszewicz – białoruski językoznawca i działacz komunistyczny.
• Mendele Mojcher Sforim – najstarszy z klasyków nowoczesnej literatury jidysz, jeden z pionierów nowożytnej literatury hebrajskiej.

Galeria

• 
  Budynek w miejscu dawnego kościoła Apostołów Piotra i Pawła
• 
  Współczesny kościół śś. Piotra i Pawła
• 
  Lokalne muzeum krajoznawcze
• 
  Gmach administracji
• 
  Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego

Przypisy

Bibliografia

• RonnyR. Heidenreich RonnyR., Miescy pamiaci achwiar kamunizmu ŭ rehijonach. Centralnaja Biełaruś. Minskaja wobłasć, [w:] Anna Kaminski (red.), Miescy pamiaci achwiarau kamunizmu u Biełarusi, Lipsk: Fundacja Badań nad Dyktaturą SED, 2011 [zarchiwizowane z adresu 2015-06-11]  (biał.).

Linki zewnętrzne

• Kopyl, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 386 .