Kość

Ten artykuł dotyczy anatomii. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Ten artykuł od 2019-02 wymaga dodania wiarygodnych źródeł medycznych dla zapewnienia weryfikowalności.

Możliwe, że zbyt mocno polega na źródłach pierwotnych. Podane poniżej informacje, mające charakter medyczny, mogą być częściowo lub w całości niepoparte dowodami naukowymi. Jako pozbawione odpowiednich źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Kość (łac. os, lm ossa; gr. ostéon) – narząd budujący układ kostny. Nauką zajmującą się kośćmi jest osteologia^[1].

Budowa

Histologicznie kość jest narządem złożonym z wielu różnych tkanek. Głównym składnikiem jest tkanka kostna, ale zawiera ona także tkankę tłuszczową, krwiotwórczą, chrzęstną i inne. Każda kość pokryta jest okostną, a powierzchnie kości przylegające do siebie w obrębie stawu pokrywa chrząstka stawowa. Trzon kości długich, powierzchniowe (korowe) warstwy ich nasad i kości płaskich tworzy istota zbita, zaś nasady kości długich, a także wnętrze kości płaskich, różnokształtnych i krótkich zbudowane są z istoty gąbczastej.

Kość długa – k. śródręcza (łac. os metacarpale)

Ze względu na kształt kości dzieli się na długie, krótkie, płaskie i różnokształtne. Wyróżnia się także kości zawierające przestrzenie wypełnione powietrzem, tak zwane kości pneumatyczne^[2]. Szczególny przypadek stanowią kości heterotopowe.

Pełniejszy podział kości, w oparciu o ich rozwój, budowę i czynności, dzieli je na:

kości rurowate (powstające w wyniku kostnienia chrzęstnego), kości mające kształt rur (długich lub krótkich) zbudowanych z istoty zbitej i gąbczastej, wypełnione są szpikiem kostnym; spełniają funkcję podporową, krwiotwórczą i obronną
kości gąbczaste (powstające w wyniku kostnienia chrzęstnego), zbudowane są z istoty gąbczastej pokrytej istotą zbitą oraz trzeszczki, dzielą się na długie (m.in. żebra, mostek) i krótkie (m.in. kręgi), pełnią funkcję krwiotwórczą, stanowią miejsce początku i przyczepu mięśni
kości płaskie (powstają przez kostnienie chrzęstne lub łącznotkankowe), są zbudowane z istoty gąbczastej lub zbitej, pełnią funkcję osłaniającą i krwiotwórczą.

Rozwój

Osobny artykuł: Osteogeneza.

Kości powstają w procesie kostnienia, który zaczyna się w życiu płodowym, a kończy się po osiągnięciu przez organizm dojrzałości. U człowieka następuje to po 20. roku życia. Kości mają zdolności regeneracyjne, które zmieniają się z wiekiem. U zdrowych, młodych ludzi do 30. roku życia kości są mocne, zawierają dużo składników mineralnych. Wynika to z przeważającej ilości procesów powstawania komórek kostnych (osteoklastów i osteoblastów). Z kolei po 45. roku życia mogą stawać się kruche (dlatego częściej dochodzi do złamań). W tym wieku przeważają procesy wymierania komórek. Ze względu na zakończony proces wzrostu występują trudności w wytworzeniu zrostu z czym np. nie ma problemu u dzieci, kiedy w nasadach kości zachodzi czynny proces wzrostowy.

Funkcje

Podstawowymi funkcjami kości są:

ochrona narządów głębiej leżących (czaszka chroni mózg, klatka piersiowa chroni serce i płuca, miednica chroni narządy rozrodcze)
bierny narząd ruchu – wsparcie dla mięśni – kości kończyn i obręczy: barkowej i miednicznej
magazyn jonów wapniowych i fosforanowych w ustroju
pośrednio krwiotwórcza (w kościach znajduje się szpik kostny)^[3]^[4].

Kościec

Osobne artykuły: Szkielet (anatomia) i Układ kostny człowieka.

Choroby układu kostnego

Zobacz też

Zobacz hasło kość w Wikisłowniku

Przypisy

↑ osteologia, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-04-27] .
↑ Bochenek i Reicher 2019 ↓, s. 189.
↑ Bochenek i Reicher 2019 ↓, s. 187–188.
↑ OlgierdO. Narkiewicz OlgierdO., JanuszJ. Moryś JanuszJ., Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów. Tom I, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010, s. 25, ISBN 978-83-200-4106-4 .

Bibliografia

AdamA. Bochenek AdamA., MichałM. Reicher MichałM., Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła, mięśnie, wyd. XIII, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2019, ISBN 978-83-200-4323-5 .