Kinazy janusowe

Kinazy janusowe, JAK (od ang. Janus-activated kinases) – rodzina niereceptorowych kinaz tyrozynowych mających udział w wewnątrzkomórkowej transdukcji sygnału w szlaku JAK-STAT. Początkowo nazwa JAK (1 i 2) była akronimem od just another kinase (ponieważ geny tych białek zostały zidentyfikowane podczas dużego przeglądu biblioteki ludzkiego DNA)[1], ale ostatecznie przyjęło się rozwinięcie skrótowca jako Janus kinase. Nazwa nawiązuje do Janusa, rzymskiego boga o dwóch twarzach, gdyż kinazy JAK mają dwie domeny białkowe o odmiennym działaniu: jedna ma aktywność kinazową, a druga hamuje działanie pierwszej.

Do rodziny kinaz janusowych należą cztery białka:

  • kinaza janusowa 1 (JAK1)
  • kinaza janusowa 2 (JAK2)
  • kinaza janusowa 3 (JAK3)
  • kinaza tyrozynowa 2 (TYK2)

Kinazy janusowe są białkami wielkości 120–140 kDa, zawierającymi siedem homologicznych domen, z oznaczeniami od JH1 do JH7 (Janus homology). JH1 jest domeną kinazową, kluczową dla aktywności enzymatycznej białek rodziny JAK; zawiera konserwowane reszty tyrozynowe niezbędne do aktywacji (Y1038/Y1039 w JAK1, Y1007/Y1008 w JAK2, Y980/Y981 w JAK3, Y1054/Y1055 w TYK2). Fosforylacja tych reszt prowadzi do zmiany konformacji białka, umożliwiającej związanie substratu. JH2 jest domeną pseudokinazową; mimo że nie wykazuje aktywności kinazowej, jest niezbędna do katalitycznej aktywności białka, być może przez regulację aktywności domeny JH1[2][3]. Domeny JH3–JH4 wykazują homologię z domenami SH2 (Src-homology-2). Koniec N białek rodziny JAK, zawierający domeny JH4–JH7, nosi nazwę FERM (akronim od 4.1 (four)-ezryna-radyksyna-moezyna); domena ta występuje też w białkach rodziny FAK (focal adhesion kinase) i ma udział w interakcjach białko–białko między kinazami janusowymi a receptorami cytokinowymi lub innymi kinazami.

Przypisy

  1. ↑ Wilks AF. Two putative protein-tyrosine kinases identified by application of the polymerase chain reaction. „Proc Natl Acad Sci U S A”. 86 (5), s. 1603–1607, 1989. DOI: 10.1073/pnas.86.5.1603. PMID: 2466296. PMCID: PMC286746. 
  2. ↑ Saharinen P, Silvennoinen O. The pseudokinase domain is required for suppression of basal activity of Jak2 and Jak3 tyrosine kinases and for cytokine-inducible activation of signal transduction. „J Biol Chem”. 277 (49), s. 47954–47963, 2002. DOI: 10.1074/jbc.M205156200. PMID: 12351625. 
  3. ↑ Saharinen P, Takaluoma K, Silvennoinen O. Regulation of the Jak2 tyrosine kinase by its pseudokinase domain. „Mol Cell Biol”. 20 (10), s. 3387–3395, 2000. PMID: 10779328. PMCID: PMC85631. 

Bibliografia

  • Krzysztof Lewandowski. Rola kinaz JAK w patogenezie nowotworów mieloproliferacyjnych Philadelphia-ujemnych. Możliwości terapii celowanej. „OncoReview”. 1 (3), s. 171–182, 2011. 
  • Yamaoka K, Saharinen P, Pesu M, Holt VE, Silvennoinen O, O'Shea JJ. The Janus kinases (Jaks). „Genome Biol”. 5 (12), s. 253, 2004. DOI: 10.1186/gb-2004-5-12-253. PMID: 15575979. PMCID: PMC545791. 
  • Vainchenker W, Dusa A, Constantinescu SN. JAKs in pathology: Role of Janus kinases in hematopoietic malignancies and immunodeficiencies. „Semin Cell Dev Biol”. 19 (4), s. 385–393, 2008. DOI: 10.1016/j.semcdb.2008.07.002. PMID: 18682296. 
  • Thompson JE. JAK protein kinase inhibitors. „Drug News Perspect”. 18 (5), s. 305–310, 2005. DOI: 10.1358/dnp.2005.18.5.904198. PMID: 16193102.