Kartuzja
Kartuzja – nazwa nadana zwyczajowo klasztorowi zakonu kartuzów.
W skład zabudowań kartuzji wchodził kościół i eremy (domki dla mnichów). Jako pierwsza powstała La Grande Chartreuse we Francji w 1084 roku (stąd nazwa). Kolejne były na niej wzorowane.
Budowle
Jednolity styl budowli kartuzów nie wykształcił się. Architektura budowli odpowiadała panującemu w epoce stylowi i miejscowym warunkom. Dla wszystkich jednak budowli charakterystyczny jest ogromny krużganek oraz przylegające do niego cele. Cele mnichów stanowią oddzielone od siebie domki, każdy z ogródkiem. Zawierają one przedsionek zwany Ave Maria, pokój dzienny i sypialnię zwane Cubiculum z klęcznikiem Oratorium oraz warsztat – Laboratorium. Domki są często piętrowe, ale w nowszych założeniach (np. kartuzja Marienau koło Bad Wurzach) – parterowe. W późnym średniowieczu były często bogato wyposażane przez fundatorów. Później preferowano ubóstwo i prostotę.
Przykłady
-
Kartuzja w Buxheim. -
Plan byłej kartuzji Port-Sainte-Marie koło Clermont-Ferrand. -
Szkic celi mnicha w kartuzji Marienau. -
Przekrój celi mnicha w Grande Chartreuse. -
Cela klasztorna w byłej kartuzji. -
Cela klasztorna w Chartreuse de Bonnefoy.
W Polsce zakon został ufundowany na terenie miejscowości obecnie nazywanej Kartuzy (nazwa pochodzi od zakonu) w 1380 roku.
Kartuzje dzisiaj
Z biegiem czasu powstało 272 kartuzji, z czego dzisiaj istnieje 24. W tym 18 klasztorów męskich i 6 żeńskich. Najmłodszą jest dzisiaj kartuzja Sudowon w Korei Południowej. Istnieje od 2004. Ostatnia likwidacja nastąpiła w Portugalii w 2011 (Cartuxa Santa María Scala Cœli in Évora). Kartuzję w Sélignac zamieszkują jeszcze bracia świeccy. Obecnie planuje się przeniesienie kartuzji Aula Dei, ponieważ istnieje nacisk społeczny, by skarby sztuki starego kompleksu klasztornego udostępnić publiczności. Podobna sytuacja doprowadziła w 1956 do likwidacji kartuzji we Florencji.
Literatura
- Nancy Klein Maguire: In der Stille vieler kleiner Stunden. Fünf Kartäuser-Novizen auf der Suche nach Gott. Goldmann, München 2007, ISBN 3-442-33776-3.
Linki zewnętrzne
 | Zobacz hasło kartuzja w Wikisłowniku |
 | Zobacz multimedia związane z tematem: Kartuzja |
- Website des Kartäuserordens. Hier finden sich die Anschriften den einzelnen Kartausen sowie Bilder der verschiedenen Niederlassungen. Teilweise sind auch Informationen zu den einzelnen Häusern (in der Landessprache) verfügbar.
- http://www.kartause.net – Die Internet-Präsenz des Vereins der Freunde der Kartause Aggsbach mit umfangreichen Informationen über das Wirken des Kartäuserordens.
