Karol Antoniewicz

Karol Antoniewicz

Karol Antoniewicz
Data i miejsce urodzenia	6 listopada 1807 Skwarzawa
Data i miejsce śmierci	14 listopada 1852 Obra
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	jezuici
Prezbiterat	1844
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach

Karol Bołoz Antoniewicz, SJ, herbu własnego (ur. 6 listopada 1807 w Skwarzawie, zm. 14 listopada 1852 w Obrze) – polski duchowny katolicki, jezuita, poeta^[1].

Życiorys

Urodził się 6 listopada 1807 w Skwarzawie w ormiańskiej rodzinie Józefa i Józefy z Nikorowiczów^[2][3]. W 1827 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie we Lwowie. Brał czynny udział w powstaniu listopadowym. W 1833 wstąpił w związek małżeński z Zofią Nikorowicz i miał z nią pięcioro dzieci. Po przedwczesnej śmierci wszystkich swoich dzieci opiekował się chorymi i opuszczonymi, zamieniając swój dwór w Skwarzawie na szkołę i szpital. Po podjęciu z żoną decyzji o rozstaniu, jego małżonka wstąpiła do zakonu sióstr miłosierdzia i wkrótce potem zmarła. Po śmierci żony^[4] Karol Antoniewicz wstąpił do zakonu jezuitów w Starej Wsi^[5]

Działalność

Zasłynął jako kaznodzieja i misjonarz, szczególnie podczas rozruchów chłopskich w 1846 r. zwalczał pijaństwo oraz inicjował akcje charytatywne. Po rozproszeniu jezuitów galicyjskich w 1848 r. głosił kazania w Krakowie, na Podkarpaciu, na Śląsku, a w końcu w Poznańskiem. Zorganizował w Obrze placówkę jezuicką, której był pierwszym przełożonym. Niosąc pomoc zarażonym na cholerę, sam padł ofiarą epidemii.

Dokonania

Pozostawił bogatą spuściznę literacką: opowiadania, zbiory kazań, modlitewniki, listy, poezje (a wśród nich liczne wiersze na cześć Maryi) i wiele innych. Wyróżnia się też wśród autorów tekstów pieśni maryjnych, do których następnie komponowano melodie. Wśród nich są utwory śpiewane do dziś. Publikując Wianeczek majowy (Lwów, 1850), a w nim znane do dziś pieśni: Zawitał dla nas majowy poranek czy Chwalcie, łąki umajone, wzbogacił repertuar nabożeństw majowych. Spośród popularnych pieśni religijnych z jego tekstami można wymienić np.^[6]:

• „Biedny, kto Ciebie nie zna od powicia”
• „Chwalcie łąki umajone”
• „W krzyżu cierpienie, w krzyżu zbawienie”
• „Do Betlejemu pełni radości” (kolęda)
• „Nazareński śliczny kwiecie”
• „Nie opuszczaj nas, [...] Matko, nie opuszczaj nas!”^[7][8]
• „O Józefie uwielbiony”
• „O Maryjo, przyjm w ofierze”
• „Panie, w ofierze Tobie dzisiaj składam”
• "Zawitał dla nas majowy poranek"

Tuż przed wstąpieniem do zakonu napisał utwór – pieśń, która jest wyrazem ludzkiego „łez padołu” i jednocześnie osobistym wyrazem wiary, nadziei i miłości – „W krzyżu cierpienie, w krzyżu zbawienie”.

W poezji Antoniewicza dominują trzy wątki ideowo tematyczne: świadome przeżywanie łaski dziecięctwa Bożego, akceptacja cierpienia jako ważnego elementu życia chrześcijańskiego oraz żarliwa miłość i kult do Najświętszej Maryi Panny. Ostatnim dziełem, dokończonym już po śmierci autora przez jednego z jego braci duchownych, jest „Żłobek” – kolęda dla dzieci. Książka została wydana po raz pierwszy w Poznaniu nakładem L. Merzbacha w 1857 roku.

Twórczość

• 1. wiersz: Antoniewicz Karol Bołoz: Już majowe świecą zorze… Gazeta Niedzielna 1990
• 2. wiersz: Antoniewicz Karol Bołoz: Kwiat nadziei, kwiat miłości… Gazeta Niedzielna 1990
• 3. wiersz: Antoniewicz Karol Bołoz: Majowe kwiecie, Gazeta Niedzielna 1992
• 4. wiersz: Antoniewicz Karol Bołoz: Majowe kwiecie, Gazeta Niedzielna 1994
• 5. wiersz: Antoniewicz Karol Bołoz: Ona czuwać będzie… Gazeta Niedzielna 1990

Przypisy

Bibliografia

• Ksiądz Karol Antoniewicz. „Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego”. Nr 272, s. 4, 1952-11-19. 
• Kronika miejscowa. „Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego”. Nr 276, s. 4, 1952-11-24. 
• J. Poplatek: Ks. K. B.-A. TJ (1808-1852) (biografia)
• Bożena Leszczyńska OCV: "W Krzyżu - miłości nauka" - Życie i twórczość ks. Karola Antoniewicza SJ, Wydawnictwo Księży Sercanów DEHON, 2017^[1]
• Marek Inglot SJ: Karol Antoniewicz, Wydawnictwo WAM, 2001^[2]
• AW: 84.
• Polski Słownik Biograficzny; EK; Nowy Korbut; EWoJ.
• Ateneum Kapłańskie 55: 1957 z. 3 s. 447–454.
• K. Drzymała: Ks. K. A. TJ. Homo Dei 27: 1958 nr 1 s. 21–27.

Linki zewnętrzne

• Symforian Tomicki: Mowa na nabożeństwie żałobnem za ś.p. Karola Antoniewicza T. J. miana w Kościanie dnia 2 grudnia 1852
• Aleksander Jełowicki: Mowa pogrzebowa na cześć wielebnego xiędza Karola Antoniewicza Towarzystwa Jezusowego miana na uroczystem nabożeństwie żałobnem w Paryżu w kościele Matki Boskiej Wniebowziętej dnia 14 grudnia 1852 roku
• Jan Chryzostom Janiszewski: Mowa podczas nabożeństwa żałobnego za duszę ś. p. x. Karola Antoniewicza Członka Zgromadzenia Jezusowego miana w Kościele Dominikańskim w Poznaniu dnia 26 Listopada r. p. 1852
• Bibliografia Historii Wielkopolski. seneka.ptpn.poznan.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-16)].
• Antoniewicz Karol. Polska Bibliografia Literacka. [dostęp 2011-12-02].
• Utwory Karola Antoniewicza w serwisie Wolne Lektury
• Twórczość Karola Antoniewicza w bibliotece Polona
• Ks. Karol Antoniewicz – Nauczyciel drogi krzyża
• Teksty i kazania Ks. Karola Antoniewicza online
• jezuici.pl: Polskie pieśni maryjne