Kalendarium historii Kłodzka

Kalendarium historii Kłodzka – historia Kłodzka w datach

Kalendarium

X wiek

• 981 – pierwsza wzmianka o grodzie z kroniki czeskiego kronikarza (Kosmasa)

XI wiek

• XI–XII w. – okres wojen między Piastami a Przemyślidami o Kłodzko, w tym czasie jest to ośrodek administracyjny i wojskowy ziemi kłodzkiej. Powstały obwarowania na Fortecznej Górze
• 1093 – Władysław Herman przyznał Kłodzko i ziemię kłodzką Bolesławowi Krzywoustemu^[1]

XII wiek

• 1114 – książę czeski Sobiesław I zdobył i spalił gród w Kłodzku (odbudowę grodu zakończono w 1129)
• 1137 – Bolesław Krzywousty i Sobiesław I zawarli pokój kłodzki przyznający Kłodzko Sobiesławowi i resztę Śląska Bolesławowi
• 1169 – wzmianka o kasztelanie, którym był Hronzata Kędzierzawy
• 1179–1180 – wzniesienie drewnianego kościoła pw. św. Wacława na Górze Zamkowej
• 1183 – wzmianka o kościele parafialnym
• 1186 – wzmianka o kłodzkich joannitach

XIII wiek

• 1230 – początki szkolnictwa w mieście
• 1248–1250 – sprowadzenie franciszkanów przez Władysława Piastowicza, którym wyznaczono miejsce na kościół i klasztor na Piasku
• 1253/1278 – nadanie praw miejskich
• 1278–1290 – Kłodzko pozostawało we władaniu Henryka IV Probusa

XIV wiek

• 1305 – do miasta przyłączono 5 folwarków położonych na północ od grodu
• 1324 – rozszerzono prawa miejskie poprzez wykup wójtostwa i sądownictwa
• 1327–1335 i 1336–1341 – Kłodzko pozostawało we władaniu Piastów śląskich: Henryka VI Dobrego i Bolka II
• 1341 – założono cegielnię
• 1344 – zakończono budowę drewnianego ratusza
• 1366 – pożar drewnianego ratusza
• 1390 – budowa kamiennego mostu na Młynówce
• 1400 – Kłodzko zamieszkiwało ok. 4 tys. osób
• koniec XIV w. – w tutejszym klasztorze kanoników regularnych powstała prawdopodobnie pierwsza część jednego z najstarszych zabytków piśmiennictwa polskiego, Psałterza floriańskiego
• XIV–XV w. – miasto z drewnianego staje się murowane, dotyczy to jednak tylko głównych budowli

XV wiek

• 1426 – wzmocnienie miejskich fortyfikacji poprzez zbudowanie murów zewnętrznych
• 1428 – zburzenie w celach obronnych kościoła i klasztoru franciszkanów na Piasku
• 1437 – zakończenie budowy kościoła pw. św. Anny dla franciszkanów przy ul. Ząbkowickiej w obrębie murów miejskich
• 1458 – król Czech Jerzy z Podiebradów ogłasza ziemię kłodzką suwerennym hrabstwem, którego stolicą zostaje Kłodzko
• 1463 – pożar zabudowań franciszkanów przy ul. Ząbkowickiej i ich powrót na Piasek
• 1469 – przebudowa bram miejskich

XVI wiek

• początek XVI w. – sprowadzenie bernardynów do miasta
• 1517 – kolejny pożar w Kłodzku, spalił się kościół Bernardynów
• 1524 – następny pożar, wytyczenie ul. Browarnej
• 1526 – miasto przeszło w ręce Habsburgów
• 1536 – przejazd księcia Ottheinricha w drodze do Krakowa. Towarzyszący mu rysownik Matthias Gerung namalował wedutę Kłodzka z zamkiem na Fortecznej Górze
• 1540 – wybudowano wodociąg miejski
• 1546 – opuszczenie miasta przez bernardynów
• 1557 – zbudowano Zamek Niższy z bastionami
• 1574 – wzniesiono kamienny most przez Nysę Kłodzką w rejonie Przedmieścia Ząbkowickiego
• 1580 – powstaje wieża ciśnień
• 1590 – utrata przez miasto monopolu browarnianego i rzemieślniczego na rzecz szlachty
• 1595 – przekazanie kościoła i klasztoru augustianów jezuitom

XVII wiek

• 1605 – franciszkanie ponownie objęli swoją posiadłość na Piasku
• 1618 – wygnanie jezuitów z miasta
• 1619 – powstaje drukarnia
• 1620 – początek budowy twierdzy
• 1622 – oblężenie miasta i spalenie przedmieść, Kłodzko zdobyte przez wojska cesarskie
• 1624 – powrót do miasta jezuitów
• 1633 – epidemia pochłania połowę mieszkańców miasta
• 1639 – spalenie przedmieść przed atakiem wojsk szwedzkich
• 1665 – rozpoczęto budowę kolegium jezuickiego
• 1680 – wielka epidemia
• 1687 – przyłączenie do miasta Ustronia Górnego jako przedmieścia

XVIII wiek

• 1718 – powstaje pierwsza manufaktura sukiennicza
• 1742 – miasto przeszło we władanie Prus
• 1744 – ufortyfikowanie Owczej Góry, ponowny pożar ratusza
• 1748 – miasto liczy 3,8 tys. mieszkańców
• 1749 – pojawiają się pierwsze latarnie uliczne
• 1758 – budowa koszar w rejonie ul. Ząbkowickiej
• 1760 – III wojna śląska: Austriacy zdobywają Kłodzko
• II poł. XVIII w. – rozebrano zamek, wznosząc na jego miejscu potężną twierdzę

XIX wiek

• 1807 – oblężenie miasta przez wojska francuskie, zburzenie przedmieść
• 1809 – przywrócenie samorządu miejskiego
• 1810 – sekularyzacja klasztorów
• 1836 – zamienienie kościoła pw. św. Jerzego na ewangelicki kościół garnizonowy
• 1860 – na miejscu szpitala przy kościele pw. św. Jerzego wzniesiono szpital miejski
• 1864 – oddanie do użytku gazowni miejskiej na Ustroniu
• 1867 – Kłodzko liczy 7,8 tys. mieszkańców
• 1868 – budowa linii kolejowej z Barda
• 1875 – budowa linii kolejowej do Międzylesia
• 1877 – zniesienie statusu miasta-twierdzy, nastąpiło zamknięcie twierdzy i wyburzenie murów obronnych
• 1878 – wybudowanie linii kolejowej do Nowej Rudy; oddano do użytku budynek poczty głównej i starostwa, początek zabudowy kamienicami czynszowymi Przedmieścia za Zieloną Bramą i Przedmieścia Nyskiego.
• 1880–1911 – rozbiórka murów i bram miejskich, zakładanie na ich miejscu plantów
• 1882 – oddano do użytku targ
• 1884 – wybudowano synagogę
• 1886 – uruchomiono wodociągi i kanalizację, kolejny pożar ratusza
• 1887–1890 – budowa linii kolejowej do Szczytnej, przedłużonej w 1902 do Dusznik i w 1905 do Kudowy-Zdroju
• 1890 – oddano do użytku elektrownię i obecny gmach ratusza
• 1897 – skończono budowę dworca kolejowego Kłodzko Główne i linii kolejowej do Stronia Śląskiego

XX wiek

• 1905 – miasto liczy 16 tys. mieszkańców
• 1909 – otwarcie ekspozytury Banku Rzeszy
• 1910 – lądowanie sterowca Parseval 5 w drodze do Polanicy-Zdroju 12 lipca, powrót z Kudowy 14 lipca^[2]
• 1920 – początek budowy Krzyżnej Góry, zakończona w 1933
• 1924 – powstaje dzielnica willowa w rejonie obecnej ul. Rejmonta, na własność miasta przechodzą: gazownia, elektrownia, wodociągi
• 1927 – powstanie szkół zawodowych i średnich szkół handlowych
• 1931 – 5 lipca, przelot nad Kłodzkiem sterowca LZ-127 Graf Zeppelin, lecącego z Friedrichshafen nad Jeziorem Bodeńskim do Gliwic^[3]
• 1933 – rozpoczęcie budowy Osiedla Północnego
• 1935 – zniesienie samorządu miejskiego
• 1936 – budowa osiedla w rejonie ul. Jana Pawła II
• 1939 – miasto zamieszkiwało 22 tys. mieszkańców; ukończenie budowy Stadionu Miejskiego i basenów
• 1939–1945 – w twierdzy ma siedzibę więzienie wojskowe, później także obóz pracy przymusowej (zakłady AEG).
• 1944–1945 – funkcjonowanie wojskowego lotniska polowego Feldflugplatz Komturhof^[4]
• 1945 – zajęcie miejscowości przez oddziały 59 Armii I Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej; włączono miasto do Polski
• 1945–1947 – wysiedlenie dotychczasowych mieszkańców Kłodzka do Niemiec
• 1945–1949 – działalność PUR, napływ ludności polskiej do miasta
• 1947 – założenie Towarzystwa Miłośników Ziemi Kłodzkiej
• 1949 – Towarzystwo wydaje pierwszy „Rocznik Kłodzki”
• 1952 – na ul. Daszyńskiego odsłonięto Pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej^[5]
• 1961 – początek obchodów Dni Kłodzka
• 1962 – zapoczątkowanie prac nad zabezpieczeniem starówki, początek budowy osiedla im. Morcinka, którą zakończono w 1970
• 1974 – początek budowy największego osiedla w mieście z wielkiej płyty im. Kruczkowskiego
• 1975–1998 – Kłodzko w województwie wałbrzyskim
• 1976 – zakończenie budowy Osiedla XXX-lecia PRL, oddanie do użytku Podziemnej Trasy Turystycznej im. Tysiąclecia Państwa Polskiego
• 1983 – zmodernizowanie układu komunikacyjnego w mieście poprzez oddanie nowego wiaduktu na Nysie Kłodzkiej
• 1984 – wybudowanie obwodnicy północnej na drodze krajowej nr 8
• 1988 – wybudowano osiedle domków jednorodzinnych na Owczej Górze
• 1988–1996 – odbudowa północnej pierzei rynku
• 1990 – pierwsze wolne wybory w historii polskiego Kłodzka do rady miejskiej, zwycięstwo opozycji demokratycznej
• 1997 – powódź tysiąclecia spustoszyła Kłodzko, najbardziej ucierpiały: Piasek, którego odbudowa trwa do dzisiaj i Ustronie
• 1999 – reforma administracyjna Polski, utworzenie powiatu kłodzkiego, wchodzącego w skład województwa dolnośląskiego

XXI wiek

• 2002 – pierwsze bezpośrednie wybory na burmistrza wygrywa Roman Lipski
• 2005 – organizacja po raz pierwszy Dni Twierdzy Kłodzkiej
• 2006 – w drugich bezpośrednich wyborach burmistrzem zostaje Bogusław Szpytma
• 2007 – początek rewitalizacji zabytkowych dzielnic Kłodzka
• 2009 – budowa galerii Twierdza Kłodzko (otwarcie 4 kwietnia)^[6]
• 2010 – początek budowy krytej pływalni na osiedlu Kruczkowskiego^[7]

Zobacz też

• Kłodzko
• Historia Kłodzka

Przypisy

Bibliografia

• Marcinek K., Prorok W., Ziemia Kłodzka. Przewodnik turystyczny, s. 8–12.
• Kłodzko. Dzieje miasta, pod red. R. Gładkiewicza, Kłodzko 1998.
• Herzig A., Ruchniewicz M., Dzieje Ziemi Kłodzkiej, Hamburg–Wrocław 2006.