Kalafonia

Wikipedia:Weryfikowalność
Ten artykuł od 2012-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Kalafonia używana przez skrzypków i lutników
Zaschnięta kalafonia

Kalafonia (gr. „kolophonia” od nazwy kolonii jońskiej Kolofon) – żywica miękka pochodzenia naturalnego, pozostałość po oddestylowaniu terpentyny z żywicy drzew iglastych (głównie sosny).

Kalafonia jest substancją kruchą, bardzo łamliwą, szklistą, półprzezroczystą, o barwie od żółtej poprzez ciemnoczerwoną aż do ciemnobrązowej. Posiada charakterystyczną żywiczną woń. Jest również łatwotopliwa i łatwopalna. Dobrze rozpuszcza się w większości rozpuszczalników organicznych: acetonie, alkoholu amylowym, butylowym, etylowym i metylowym, benzynie, czterochlorku węgla, eterze etylowym, ksylenie, toluenie i olejku terpentynowym. Nie rozpuszcza się w wodzie. Kalafonię zmydlają gorące roztwory zasad.

Kalafonię stanowi głównie (90%) mieszanina dwóch izomerycznych kwasów żywicznych o wzorze sumarycznycm C19H29COOH: abietynowego i pimarowego, reszta to pochodne tych kwasów i różne zanieczyszczenia organiczne.

Zastosowanie

  • bezpośrednio:
    • w recepturze aptecznej, jako składnik plastra nostrzykowego Emplastrum meliloti, FP VI;
    • jako bardzo dobry topnik podczas lutowania stopem cynowo-ołowiowym;
    • do nacierania włosia smyczków instrumentów smyczkowych, w celu zwiększenia szorstkości włosia i tym samym zwiększenia jego przyczepności do strun;
    • niegdyś szczypiorniści smarowali kalafonią dłonie, aby poprawić przyczepność piłki, co ułatwiało jej chwytanie;
    • w balecie i tańcu, wykorzystywana do uzyskiwania dużej przyczepności baletek lub innego obuwia do podłoża;
    • w akrobatyce powietrznej (aerial silks), wykorzystywana do uzyskania większej przyczepności dłoni do sprzętu[1];
  • jako składnik:
    • w farbach poligraficznych jako spoiwo, które jednocześnie polepsza właściwości maziste farby;
    • a także składnik lakierów, pokostów, mydeł, laku, tworzyw sztucznych, gumy;
    • rozpuszczona w alkoholu, jako lakier do zabezpieczania przed utlenianiem i ułatwienia lutowania płytek drukowanych wykonanych domową metodą;
    • w odlewnictwie w odlewaniu metodą wytapianych modeli jako składnik masy modelowej.

Kalafonia dodana w kilkuprocentowej ilości do kleików skrobiowych i mącznych podnosi ich wartość jako spoiw. Zmieszana z olejkiem terpentynowym może stanowić namiastkę balsamu modrzewiowego. Rozpuszczona w alkoholu metylowym ma zastosowanie jako fiksatywa do zapraw nadmiernie chłonących. Zmieszana z woskiem ma zastosowanie jako składnik spoiwa enkaustycznego.

Przypisy

  1. U.N.U.N. Wiesmann U.N.U.N., S.S. DiDonato S.S., N.N.N.N. Herschkowitz N.N.N.N., Effect of chloroquine on cultured fibroblasts: release of lysosomal hydrolases and inhibition of their uptake, „Biochemical and Biophysical Research Communications”, 66 (4), 1975, s. 1338–1343, DOI: 10.1016/0006-291x(75)90506-9, ISSN 1090-2104, PMID: 4 [dostęp 2020-03-25] .


Zobacz multimedia związane z tematem: Kalafonia
Zobacz hasło kalafonia w Wikisłowniku
Kontrola autorytatywna (żywice naturalne):
  • BNCF: 75758