Josef Haslinger

Josef Haslinger
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

5 lipca 1955
Zwettl

Narodowość

austriacka

Alma Mater

Uniwersytet Wiedeński

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła
  • Bal w operze
  • Gra w ojca
Multimedia w Wikimedia Commons

Josef Haslinger (ur. 5 lipca 1955 w Zwettl w Austrii) – austriacki pisarz, eseista, intelektualista, od maja 2013 do kwietnia 2017 prezydent Niemieckiego Centrum PEN, profesor estetyki literackiej w Niemieckim Instytucie Literatury na Uniwersytecie w Lipsku.

Życiorys

Josef Haslinger urodził się w Waldviertel – północno-zachodnim rejonie kraju związkowego Dolna Austria; dorastał i wychowywał się w Groß Meinharts w pobliżu Groß Gerungs[1][2]. Studiował filozofię, teatrologię i germanistykę na Uniwersytecie Wiedeńskim. W 1980 uzyskał tytuł doktora za pracę „Estetyka Novalisa”. Od roku 1977 razem z Gustavem Ernstem wydawał literackie czasopismo „Wespennest”, a w latach 80. sprawował funkcję sekretarza generalnego Zgromadzenia Autorów w Grazu, największego zjednoczenia pisarzy austriackich[3]. Na przełomie lat 1983/84 pełnił funkcję wykładowcy na Uniwersytecie Kassel[4].

Prace Haslingera wyróżnia krytyka społeczeństwa austriackiego oraz tematy związane z krytycznym podejściem do historii Austrii. Swoim socjokrytycznym analizom (krytyka brutalności i cynizmu społeczeństwa, krytyka prywatnych mediów, dążących do sensacji, rasizmu i polityki) nadał fikcyjny wyraz w utworach literackich. W 1992 Haslinger przyczynił się do utworzenia działającej na rzecz praw człowieka organizacji „SOS Mitmensch”, której do roku 1993, razem z Willim Resetaritsem był pierwszym przewodniczącym. Jest autorem thrillera politycznego Opernball (Bal w Operze), w którym przedstawił z różnych perspektyw atak terrorystyczny na Operę Wiedeńską. Dzieło to cieszyło się ogromną popularnością i zainteresowaniem, a sam autor zyskał dzięki niemu wielką sławę także poza granicami Austrii[5]. Na podstawie powieści Opernball w 1998 roku powstał trzygodzinny film pod tym samym tytułem (polski tytuł Bal w operze) z międzynarodową obsadą[6][7].

Od 1996 wykłada estetykę literacką jako profesor w Niemieckim Instytucie Literatury (Deutsches Literaturinstitut) na Uniwersytecie w Lipsku. Jako członek szczebla kierowniczego był wielokrotnie dyrektorem instytutu[8].

Haslinger jest członkiem niemieckiego oddziału stowarzyszenia pisarzy PEN. Od 2013 do 2017 pełnił funkcję prezydenta, w 2017 ogłosił rezygnację ze stanowiska[9]. Jego następczynią została Regula Venske[10].

W 2007 roku ukazał się tom Phi Phi Island. Sprawozdanie, w którym autor umieścił swoje przeżycia, których doświadczył w Tajlandii w 2004 roku. Haslinger, jego żona Edith oraz dzieci Sophie i Elias jako nieliczni przeżyli na wyspie Phi Phi tsunami na Oceanie Indyjskim[11][12].

Nagrody i wyróżnienia

  • 1980 Theodor-Körner-Preis (Nagroda Theodora Körnera)
  • 1982 Österreichisches Staatsstipendium für Literatur (Austriackie Państwowe Stypendium Literackie)
  • 1984 Förderungspreis der Stadt Wien (Nagroda Miasta Wiedeń)
  • 1985 Stipendium des Deutschen Literaturfonds (Stypendium Niemieckiego Funduszu Literackiego)
  • 1988 Österreichisches Dramatikerstipendium (Austriackie Stypendium Dramaturgów)
  • 1989 erostepost-Literaturpreis (Nagroda Literacka Czasopisma erostepost)
  • 1993–94 Elias Canetti-Stipendium der Stadt Wien (Stypendium Eliasa Canetti miasta Wiedeń)
  • 1994 Stipendium des Deutschen Literaturfonds e.V. (Stypendium Niemieckiego Funduszu Literackiego)
  • 1994 Förderungspreis des Landes Niederösterreich für Literatur (Literacka Nagroda Poparcia Kraju Dolna Austria)
  • 1996 New-York-Stipendium des Deutschen Literaturfonds e.V. (Stypendium Nowego Jorku Niemieckiego Funduszu Literackiego)
  • 2000 Literaturpreis der Stadt Wien (Nagroda Literacka Miasta Wiedeń)
  • 2001 Preis der LiteraTour Nord (Nagroda LiteraTour Nord)
  • 2000 Ehrenpreis des österreichischen Buchhandels für Toleranz in Denken und Handeln (Honorowa Nagroda Austriackich Księgarzy za Tolerancyjną Postawę w Myśleniu i Działaniu)
  • 2010 Mainzer Stadtschreiber (Nagroda Literacka stacji telewizyjnej ZDF, 3sat i Miasta Moguncji – Pisarz Miejski Moguncji)
  • 2011 Rheingau Literatur Preis (Nagroda Literacka Rheingau)
  • 2017 Goldenes Verdienstzeichen des Landes Wien (Złota Odznaka Kraju Związkowego Wiedeń)

Dzieła

Proza

  • 1980: Der Konviktskaktus. Erzählungen (Konwiktorski kaktus. Opowiadania).
  • 1981: Der Rauch im Wald. (Dym w lesie)
  • 1985: Der Tod des Kleinhäuslers Ignaz Hajek. Novelle (Śmierć małego komornika Ignacego Hajka. Nowela)
  • 1995: Bal w operze (Opernball)
  • 2000: Gra w ojca (Das Vaterspiel) – powieść, w której Haslinger zajmuje się skomplikowaną relacją między ojcem a synem. Również została sfilmowana.
  • 2006: Zugvögel. Erzählungen (Wędrowne ptaki. Opowiadania).
  • 2007: Phi Phi Island. Ein Bericht. (Wyspa Phi Phi. Sprawozdanie)
  • 2011: Jáchymov. – powieść biograficzna, która jest przetłumaczona na język czeski. Opowiada ona o tragicznym losie legendarnego bramkarza hokejowego Bohumila Modrego, który w 1950 został aresztowany i oskarżony o zdradę państwa. Za karę został zesłany do pracy w kopalniach uranu w Jáchymovie[13].

Polski przekład

  • Bal w operze. Przeł. z niem. Michał Misiorny, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza. VIP Vademecum Interesującej Prozy, Warszawa 1996.

Literaturoznawstwo, eseje

  • 1981 Die Ästhetik des Novalis. (Estetyka Novalisa)
  • 1987 Politik der Gefühle – Ein Essay über Österreich. (Polityka uczuć – Esej o Austrii)
  • 1990 Wozu brauchen wir Atlantis? (Po co nam Atlantyda?)
  • 1992 Das Elend Amerikas. 11 Versuche über ein gelobtes Land. (Nędza Ameryki. 11 przymiarek do obiecanej krainy)
  • 1996 Hausdurchsuchungen im Elfenbeinturm. (Rewizje w wieży z kości słoniowej)
  • 2001 Klasse Burschen. (Super koledzy)
  • 2003 Am Ende der Sprachkultur? Über das Schicksal von Schreiben, Sprechen und Lesen. (Koniec kultury języka? O losie pisania, mówienia i czytania)

Redakcja

  • Hugo Sonnenschein: Die Fesseln meiner Brüder, 1984, współredakcja Karl-Markus Gauß.[1]
  • ROTWEISSBUCH. Österreichische Autoren zum Anschluß 1938. Gangan, Graz/Wien 1988, ISBN 3-900530-13-0.
  • Wie werde ich ein verdammt guter Schriftsteller? Berichte aus der Werkstatt. (Jak zostać diabelnie dobrym pisarzem? Sprawozdania z warsztatów), współredakcja Hans-Ulrich Treichel, Suhrkamp, Frankfurt/Main 2005, TB: ISBN 978-3-518-12395-9.
  • Schreiben lernen – Schreiben lehren. (Nauczyć się pisać – uczyć pisać), współredakcja Hans-Ulrich Treichel, Fischer, Frankfurt/Main 2006, TB: ISBN 978-3-596-16967-2.
  • Zuflucht in Deutschland. Texte verfolgter Autoren. (Ucieczka do Niemiec. Teksty prześladowanych autorów), współredakcja Franziska Sperr, Fischer, Frankfurt/Main 2017. TB: ISBN 978-3-596-29800-6[14][15].

Film, Teatr i reżyseria

  • 2010 Nachtasyl – Die Heimat der Heimatlosen (Nocny azyl – ojczyzna pozbawionych ojczyzny), dokument
  • Karfreitag, 1. Mai. Eine politische Revue. Regie: Bernd Palma, Musik: Georg Herrnstadt. Kulisse, Wien: Neue Volkskomödie Wien, 1.5.1988[16]
  • Die Entdeckung Amerikas. Ein Reise-Epos für eine statarische Stimme und zwei zügellose Zugposaunisten. Posaune: Bertl Mütter, Werner Puntigam. Musik: Werner Puntigam. Messepalast, Wien: Ensemble Theater, 1992[17]

Ekranizacje

  • 1998 Opernball (polski tytuł Bal w operze)[6], produkcja TV w dwóch częściach: 1. Opernball – Die Opfer, 2. Opernball – Die Täter (tłum. Bal w operze – ofiary/sprawcy), reż. Urs Egger[18]
  • 2009 Gra w ojca (Das Vaterspiel), reż. Michael Glawogger[19][20]

Przypisy

  1. ↑ JosefJ. Haslinger JosefJ., Wozu brauchen wir Atlantis: Essays, Löcker, 1990, s. 215–216, ISBN 978-3-85409-173-8 [dostęp 2017-10-20]  (niem.).
  2. ↑ MatthiasM. Altenburg MatthiasM. (red.), Fremde Mütter, fremde Vaeter, fremdes Land, Konkret Literatur Verlag, 1985, s. 153–154, ISBN 978-3-922144-50-2 [dostęp 2017-10-20]  (niem.).
  3. ↑ Josef Haslinger – Wien Geschichte Wiki [online], wien.gv.at [dostęp 2017-10-17] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-20]  (niem.).
  4. ↑ Josef Haslinger – 6 Bücher – Perlentaucher [online], www.perlentaucher.de [dostęp 2017-10-17]  (niem.).
  5. ↑ Frankfurter Allgemeine ZeitungF.A.Z. GmbH Frankfurter Allgemeine ZeitungF.A.Z., Josef Haslinger zum 60.: Feind des Machtgeplänkels [online], FAZ.NET, 5 lipca 2015 [dostęp 2017-10-17] .
  6. ↑ a b Bal w operze w bazie Filmweb
  7. ↑ TV SpielfilmT.S. Online TV SpielfilmT.S., Opernball (1+2) – Filmkritik – Film – TV SPIELFILM, „TV Spielfilm Online” [dostęp 2017-10-17]  (niem.).
  8. ↑ UniversitätU. Leipzig UniversitätU., Universität Leipzig: Nachrichten [online], uni-leipzig.de [dostęp 2017-10-17]  (niem.).
  9. ↑ SusannaS. Gutknecht SusannaS., Interview: Josef Haslinger – Rücktritt als PEN-Präsident [online], 21 kwietnia 2017 [dostęp 2017-10-17]  (niem.).
  10. ↑ Schriftstellervereinigung: Deutsches PEN-Zentrum hat neue Präsidentin, „Spiegel Online”, 28 kwietnia 2017 [dostęp 2017-10-17] .
  11. ↑ DIED. WELT DIED., Tsunami: Nur der Zufall ließ Josef Haslinger überleben, „DIE WELT”, 13 marca 2007 [dostęp 2017-10-17] .
  12. ↑ UlrichU. Greiner UlrichU., Sachbuch: Der Entschluss, bis zum Ende zu kämpfen, „Die Zeit”, Hamburg, 6 czerwca 2007, ISSN 0044-2070 [dostęp 2017-10-20]  (niem.).
  13. ↑ ChristophCh. Schröder ChristophCh., Lehrstück „Jáchymov”: Die Hölle von Joachimsthal, „Der Spiegel”, 5 września 2011 [dostęp 2017-10-20] .
  14. ↑ Vorstellung der PEN-Anthologie „Zuflucht in Deutschland. Texte verfolgter Autoren” in Leipzig, „PEN-Zentrum Deutschland” [dostęp 2017-10-26]  (niem.).
  15. ↑ Josef Haslingers Buch „Zuflucht in Deutschland”: Texte verfolgter Autoren | Startseite | Kunscht!, „swr.online” [dostęp 2017-10-26]  (niem.).
  16. ↑ ChristineCh. Dobretsberger ChristineCh., Eine lebendige Streitkultur ist unerlässlich, „Zeitgenossen – Wiener Zeitung Online” [dostęp 2017-10-27]  (niem.).
  17. ↑ Haslinger, Josef, „Austria-Forum” [dostęp 2017-10-27]  (niem.).
  18. ↑ Opera Ball. Heiner Lauterbach, Franka Potente, Frank Giering 1998-03-15. [dostęp 2017-10-27].
  19. ↑ | Berlinale | Archiv | Jahresarchive | 2009 | Programm – Das Vaterspiel | Kill Daddy Good Night [online], www.berlinale.de [dostęp 2017-10-27] .
  20. ↑ e, Das Vaterspiel | Kritik [online], critic.de [dostęp 2017-10-27]  (niem.).

Bibliografia

  • JoannaJ. Drynda JoannaJ., Schöner Schein, unklares Sein. Poetik der Österreichkritik im Werk von Gerhard Roth, Robert Menasse und Josef Haslinger, Poznań: Rys-Studio, 2003, ISBN 83-88856-26-X, OCLC 168689760 .
  • Katarzyna Leszczyńska: Bal w operze Josefa Haslingera, Literatura na Świecie 3-4/2004, s. 418–424.

Linki zewnętrzne

  • JosefJ. Haslinger JosefJ., JasperJ. Barenberg JasperJ., Österreichs Flüchtlingspolitik – Josef Haslinger: „Intellektuelle müssen wieder mitreden” [online], Deutschlandfunk [dostęp 2017-10-20]  (niem.).
  • StefanS. Weiss StefanS., Josef Haslinger: „Wir sollten zurück an den Start”, JosefJ. Haslinger, „der Standard”, 1 stycznia 2017 [dostęp 2017-10-20]  (niem.).
  • JürgenJ. Kleindienst JürgenJ., Schriftsteller Josef Haslinger: „Dann bricht das Eis, auf dem wir alle stehen”, „Leipziger Volkszeitung”, 21 maja 2016 [dostęp 2017-10-20]  (niem.).
  • Tsp, AFP, Josef Haslinger: „Charlie Hebdo” trägt nicht zur Versöhnung bei, „Der Tagesspiegel”, 29 kwietnia 2015 [dostęp 2017-10-20]  (niem.).
  • Katalog, Österreichische Nationalbibliothek
  • ISNI: 0000000109279720
  • VIAF: 97890827
  • LCCN: n82016267
  • GND: 119549867
  • NDL: 00513783
  • LIBRIS: qn2582j80fln0s4
  • BnF: 12203076r
  • SUDOC: 030658306
  • NKC: jn19990009589
  • NTA: 07136241X
  • CiNii: DA0465576X
  • PLWABN: 9810565043205606
  • NUKAT: n96500804
  • J9U: 987007262589705171
  • CONOR: 39757923
  • WorldCat: lccn-n82016267
  • PWN: 3910312
  • NE.se: josef-haslinger
  • SNL: Josef_Haslinger