José van Dam
 José van Dam i Barbara Hendricks, 2006 | |||
| Imię i nazwisko | Joseph Van Damme | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 25 sierpnia 1940 | ||
| Pochodzenie | belgijskie | ||
| Typ głosu | bas-baryton | ||
| Gatunki | |||
| Zawód | śpiewak | ||
| Odznaczenia | |||
  | |||
| |||
José van Dam, właśc. Joseph Van Damme[1][2] (ur. 25 sierpnia 1940 w Ixelles[3]) – belgijski śpiewak, bas-baryton.
Życiorys
W wieku 11 lat rozpoczął naukę gry na fortepianie i solfeżu, w wieku 13 lat naukę śpiewu[2]. Studiował w konserwatorium w Brukseli u Frédérica Anspacha, studia ukończył w 1958 roku z I nagrodą[1]. Zadebiutował w 1960 roku w Liège jako Don Basilio w Cyruliku sewilskim Gioacchino Rossiniego[1][2]. W kolejnych latach występował w Opéra-Comique w Paryżu (1961–1965) i Grand Théâtre w Genewie (1965–1967)[2]. Od 1967 do 1973 roku związany był z Deutsche Oper w Berlinie[1]. W 1968 roku debiutował na festiwalu w Salzburgu w Rappresentatione di Anima, et di Corpo Emilio de’ Cavalieriego[1]. Rolą Escamilla w Carmen Georges’a Bizeta debiutował w La Scali (1970), Covent Garden Theatre (1973) i Metropolitan Opera (1975)[1]. W 1983 roku wystąpił w roli tytułowej podczas prapremiery opery Saint François d’Assise Oliviera Messiaena[1][2]. W 1985 roku wystąpił jako Hans Sachs w Śpiewakach norymberskich Richarda Wagnera w Théâtre Royal de la Monnaie w Brukseli, w tej samej roli występował w sezonie 1985–1986 w Lyric Opera of Chicago[2]. W 1994 roku po raz pierwszy wystąpił w nowojorskiej Carnegie Hall[2]. W 2003 roku w Brukseli wystąpił w prapremierze Oedipe sur la route Pierre’a Bartholomée[1].
W 1998 roku otrzymał od króla Alberta II tytuł barona[1]. Oficer belgijskiego Orderu Leopolda II[3]. Odznaczony komandorią francuskiego Orderu Sztuki i Literatury (1994)[4].
Zasłynął takimi rolami jak Escamillo w Carmen Bizeta, Leporello w Don Giovannim, Figaro w Weselu Figara i Don Alfonso w Così fan tutte Mozarta, Hans Sachs w Śpiewakach norymberskich i Amfortas w Parsifalu Wagnera, Borys Godunow w Borysie Godunowie Musorgskiego, Filip II w Don Carlosie Verdiego[1]. W jego repertuarze koncertowym znajdowały się utwory J.S. Bacha, W.A. Mozarta, Beethovena, Verdiego, Brahmsa i Mahlera[1]. Dokonał ponad 120 nagrań płytowych dla wytwórni Deutsche Grammophon, EMI, Decca Records, Erato, Philips Records i Virgin Classics[1]. Trzykrotnie (1985, 1993, 1998) otrzymał Nagrodę Grammy[1]. Był laureatem 8. Międzynarodowego Konkursu Wokalnego w Tuluzie (1961)[5]. Wystąpił w filmach Don Giovanni Josepha Loseya (1979) i Le maître de musique Gérarda Corbiau (1988)[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 11. Część biograficzna t–v. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2009, s. 211. ISBN 978-83-224-0905-3.
- ↑ a b c d e f g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3737. ISBN 0-02-865571-0.
- ↑ a b Adelbrieven. Lettres patentes de noblesse 1993–2000. Tielt: Lannoo, 2001, s. 214. ISBN 90-2094523-8.
- ↑ Archives des nominations et promotions dans l'ordre des Arts et des Lettres, s. 91 (fr.)
- ↑ Palmarès des précédentes éditions du Concours International de Chant de Toulouse [online], theatreducapitole.fr [dostęp 2023-01-19] (fr.).
Kontrola autorytatywna (osoba):
- ISNI: 0000000121181160, 0000000368636817
- VIAF: 2658059
- LCCN: n80158410
- GND: 128470690
- BnF: 139007033
- SUDOC: 029907527
- SBN: MILV189019
- NLA: 36061331
- NKC: pna2005261955
- BNE: XX848764
- NTA: 075116480
- BIBSYS: 2018230
- CiNii: DA08452072
- PLWABN: 9810554862705606
- NUKAT: n2007093899
- J9U: 987007447630405171
- LNB: 000035974
- NSK: 000091527
- CONOR: 56758627
- BLBNB: 000528602
