John Peter Zenger

Ten artykuł od 2021-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

John Peter Zenger (ur. 26 października 1697, zm. 28 lipca 1746) – nowojorski drukarz, wydawca, redaktor i dziennikarz, którego oskarżenie, proces i uniewinnienie o działalność wywrotową i zniesławienie (przeciwko ówczesnemu gubernatorowi kolonii Nowy Jork Williamowi Cosby'emu) w 1734 roku stały się znaczącym i ważnym czynnikiem w rozwoju wolności prasy w Stanach Zjednoczonych. Wyrok w procesie Zengera pomógł w wykrystalizowaniu się przekonań w młodej kolonii i stworzył podwaliny zasad i zakresu odpowiedzialności mediów i rządu w funkcjonowaniu demokracji^[1].

Zenger wyemigrował wraz z rodziną z niemieckiego Palatynatu do Nowego Jorku w 1710 roku. Jego ojciec zmarł podczas podróży, więc matka samotnie wychowywała dzieci. Do 1718 roku związany był umową terminatorską z wyłącznym drukarzem miasta Nowy Jork, Williamem Bradfordem. Zenger ożenił się w 1719, jednak jego żona zmarła niebawem, pozostawiając go samego z młodym synkiem. W 1722 ponownie zawarł związek małżeński, z którego wyszło na świat pięcioro dzieci. Zenger i Bradford założyli spółkę w 1725 roku. Rok później założył własny sklep. W 1733, były prokurator generalny Nowego Jorku, James Alexander, zaproponował Zengerowi drukowanie pierwszej amerykańskiej gazety partyjnej (dla Popular Party) – „The New York Weekly Journal”.

Nie jest pewne, jak bardzo sam Zenger był zaangażowany w teksty, które publikował. Jest natomiast jasne, że „Weekly Journal” stał się gazetą opozycyjną w stosunku do ówczesnego gubernatora Sir Williama Cosby'ego. Krytyka ówczesnych rządów gubernatora najsilniej uwidaczniała się w publikowanych anonimowo artykułach Alexandra. Skoro jednak Cosby nie miał możliwości jasno określić autora publikacji, pozew o zniesławienie skierował przeciwko wydawcy, czyli Zengerowi. Jego obrony podjął się adwokat Andrew Hamilton z Filadelfii. Linia obrony oparta była na twierdzeniu, że wolno wyrażać swe zdanie, a przekazywanie informacji nie jest oszczerstwem. I, choć wielu najbardziej znamienitych ówczesnych prawników nie podjęło się sprawy uznając ją z góry za przegraną, to proces zakończył się pomyślnie dla Zengera (dzięki niezwykłym zdolnościom prawniczym, elokwencji i sprytowi Hamiltona, to właśnie z nim kojarzony jest przymiotnik Philadelphia lawyer).

Wyrok kończący proces został ogłoszony 5 sierpnia 1735 roku przez nowojorską ławę przysięgłych. Oddalał on ciążące na Zengerze zarzuty publikacji wywrotowych oszczerstw, nawet mimo faktu, iż obradujący przysięgli byli starannie wyselekcjonowani przez samego Cosby'ego. Hamilton z sukcesem dowiódł, że artykuły Zengera nie były oszczercze, ponieważ przedstawiały fakty^[1].

Proces przyniósł Zengerowi sławę bohatera walki o wolność prasy.

Zobacz też

• etyka dziennikarska
• mass media
• prasa

Przypisy